Depresja zawodowa: objawy, przyczyny i leczenie

Czym jest depresja zawodowa, dlaczego się pojawia i jakie objawy powoduje? Czy to to samo co “zwykła” depresja? Jak można ją leczyć na poziomie psychologicznym i farmakologicznym? Dowiedz się z naszego dzisiejszego artykułu.

Czy pojęcie depresji zawodowej brzmi dla Ciebie znajomo? Jest prawdopodobne, że słysząc ten termin,  intuicyjnie myślisz o zwolnieniu lekarskim z powodu depresji lub problemów w pracy. I rzeczywiście, wcale się nie mylisz.

Depresja zawodowa to termin, którego używamy w odniesieniu do zaburzeń nastroju, depresji, spowodowanych trudnościami lub problemami w pracy.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) praca korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne. Jednak kiedy powoduje u nas poczucie nieszczęścia i cierpienie, może pojawić się depresja zawodowa. Według samej WHO niektóre zagrożenia dla zdrowia psychicznego w pracy można zebrać w następująca listę:

• Niewłaściwe zasady bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
• Niski poziom wsparcia dla pracowników.
• Sztywne godziny pracy.
• Brak jasności co do obszarów kompetencji lub celów organizacyjnych.
• Nieefektywne praktyki zarządzania i komunikacji.
• Mała moc decyzji pracownika lub brak kontroli nad jego obszarem pracy.

Jednak to nie jedyne przyczyny. Chcesz poznać więcej powodów tego zaburzenia? A może interesują Cię również objawy i możliwe metody leczenia? W takim razie, koniecznie przeczytaj pozostałą część artykułu!

Depresja zawodowa: na czym polega?

Depresja zawodowa jest jedną z głównych przyczyn zwolnień lekarskich w pracy. W rzeczywistości jest to zaburzenie depresyjne, ale w tym przypadku spowodowane samą pracą.

Rzeczywistość jest taka, że ​​w pracy spędzamy dużą, jeśli nie większą część naszego życia. Dlatego, gdy praca nas nie satysfakcjonuje, generuje nadmierną presję i stres lub powoduje dyskomfort, może nas dotknąć depresja zawodowa.

Objawy

Depresja zawodowa to taka, która pojawia się jako konsekwencja różnych uwarunkowań w pracy. W szczególności pojawia się, gdy wykonywany zawód w negatywny sposób wpływa na nasze codzienne życie i samopoczucie.

Ten efekt może mieć swoje źródło w wielu przyczynach: nadmierna presja, sytuacje mobbingu, demotywacja, złe traktowanie itp.

Objawy, które mogą pojawić się u osoby cierpiącej na depresję zawodową, byłyby takie same lub podobne do tych, które zwykle pojawiają się w depresji. Najważniejsze z nich, zgodnie z DSM-5 (Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych), są następujące:

• Objawy spadku nastroju: smutek, przygnębienie, poczucie nieszczęścia, drażliwość…
• Symptomy motywacyjne i behawioralne: zahamowanie, apatia, anhedonia, brak motywacji, nienormalne pobudzenie…
• Poznawcze: pogorszona wydajność i formalne deficyty uwagi, pamięci, szybkości umysłowej…
• Fizyczne: problemy ze snem, zmęczenie, zwiększony lub zmniejszony apetyt, zmniejszone pożądanie seksualne…
• Interpersonalne: pogorszenie relacji społecznych, zmniejszenie zainteresowania ludźmi, poczucie odrzucenia itp.

Wszystkie te objawy mają negatywny wpływ na życie danej osoby, a wiele z nich wiąże się bezpośrednio z wykonywaną pracą. Oznacza to, że pacjent może mieć na przykład koszmary związane z pracą lub mieć trudności ze snem ze względu na myślenie o problemach, które generuje itp.

Depresja zawodowa i jej przyczyny

Jeśli chodzi o przyczyny tego zaburzenia, jak powiedzieliśmy, wiążą się one z wykonywaną pracą. Najczęstsze powody są następujące:

• Problemy komunikacyjne i konflikty z kolegami i przełożonymi.
• Nadmierne obowiązki i niewspółmierne do wynagrodzenia.
• Ogólne niezadowolenie, brak poczucia wartości (zawodowej) lub rekompensaty finansowej.
• Doświadczenie traumatycznej lub szczególnie stresującej sytuacji, albo w związku z określoną sytuacją, albo w sposób ciągły w czasie (na przykład bycie ofiarą mobbingu).
• Nadmierny stres w pracy.
• Poczucie znaczącego braku motywacji lub zniechęcenia do pracy.
• Przebywanie w wysoce toksycznym środowisku pracy lub poczucie, że nie ma się nad niczym kontroli.
• Ciągła frustracja, gdy nie osiąga się pożądanych celów lub rezultatów.
• Życie w sytuacji złego traktowania lub jakiejś formy przemocy (na przykład wobec nauczyciela ze strony jego uczniów).

Kiedy dojdzie do jednej lub więcej z tych sytuacji, a dodatkowo negatywne bodźce pojawiają się w sposób ciągły i przedłużają się w czasie, może pojawić się depresja zawodowa. Oczywiście to prawda, że na każdą osobę w różny sposób wpływają sytuacje, w których żyje, czy to w pracy, czy poza nią.

Niektóre osoby mogą jednak być bardziej podatne na rozwój tego zaburzenia. W konsekwencji częściej ubiegają się o zwolnienie chorobowe, które jednak nie zawsze jest wymagane, ani udzielane.

Jak wygląda leczenie depresji zawodowej

Interwencja lekarska w sytuacji depresji zawodowej powinna przebiegać zgodnie z schematem leczenia zaburzeń depresyjnych. Ponadto koniecznie należy wziąć pod uwagę kontekstowe, przyczynowe i podtrzymujące czynniki zaburzenia u osoby, wiedząc, że mają one wiele wspólnego z jej pracą.

Aby ustalić te podstawy leczenia, należy postawić dobrą diagnostykę różnicową i nie mylić na przykład zespołu wypalenia zawodowego z depresją.

W tym kontekście szczególne znaczenie będzie miało leczenie objawów wynikających z doświadczeń w samym miejscu pracy. Pod tym kątem należy rozważyć fizyczne i psychiczne objawy, które powoduje depresja zawodowa.

Według Przewodnika po skutecznych terapiach psychologicznych Péreza i wsp. (2010), istnieją cztery metody leczenia zaburzeń depresyjnych uważane za dobrze ugruntowane (skuteczne). To terapia behawioralna (w tym różne modalności), terapia poznawcza, terapia interpersonalna i farmakoterapia.

Jeśli chodzi o terapie mniej sprawdzone, ale z obiecującymi wynikami, znajdziemy również: psychoterapię psychodynamiczną i terapię systemową.

Stosowane techniki i procedury

Jeśli chodzi o terapię behawioralną, zwykle obejmuje ona między innymi programowanie przyjemnych czynności dla pacjenta, szkolenie w zakresie umiejętności społecznych, rozwiązywania problemów i zarządzania czasem.

W odniesieniu do terapii poznawczej dużo się pracuje nad zniekształceniami poznawczymi pacjenta, a także nad jego negatywnymi myślami, zwłaszcza poprzez restrukturyzację poznawczą.

Z drugiej strony terapia interpersonalna ma na celu m.in. promowanie jakości relacji społecznych pacjenta, a także otrzymywanego wsparcia społecznego. Wreszcie w zakresie farmakoterapii stosuje się przede wszystkim leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe.

Końcowa refleksja

Niepokój związany z pracą i depresja zawodowa to dwie najczęstsze przyczyny, które skłaniają pracowników do prośby o zwolnienie lekarskie. Sugeruje to WHO, która umieszcza te zaburzenia jako główne przyczyny zwolnień chorobowych w 2020 roku.

Jak widzieliśmy, depresja zawodowa jest poważnym, ale uleczalnym zaburzeniem. Dzięki temu może (i powinno) być leczone przez odpowiednich specjalistów i przy zastosowaniu leczenia dostosowanego do potrzeb i cech indywidualnych pacjenta.

Ponadto ważne jest, aby unikać poczucia winy z powodu ubiegania się o zwolnienie chorobowe z tego powodu. Z drugiej strony należy również zwalczać stygmatyzację i wszelkie uprzedzenia związane ze zdrowiem psychicznym.

Czy to nie fakt, że nikt nie zadaje nam pytań, kiedy prosimy o zwolnienie z powodu złamanej nogi? Dlaczego wiec mieliby nas wypytywać, gdy prosimy o nie ze względu na depresję?

Wreszcie, utrzymanie życiowej równowagi, jak również wsłuchiwanie się to, jak się czujemy przez cały czas, to ważne składniki naszej samoświadomości. Dzięki nim możemy prawidłowo rozpoznawać nasze potrzeby, zarówno emocjonalne, jak i fizyczne. To z kolei pomoże nam szukać pomocy, a także poczuć się lepiej i zapobiegać tego typu zaburzeniom.