Nostalgia antycypacyjna: tęsknota do teraźniejszości

Czy zdarzyło Ci się, że na kolacji z przyjaciółmi nagle zdałeś sobie sprawę, że już tęsknisz za tym momentem? A może patrząc na członka rodziny poczułeś się smutny, wiedząc, że pewnego dnia go nie będzie? To, czego doświadczyłeś, nazywa się nostalgią antycypacyjną. Powiemy ci o niej więcej w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog María Vélez.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Kiedy mówimy o nostalgii, myślimy o tym charakterystycznym uczuciu melancholii z powodu jakiegoś wydarzenia z przeszłości. Jednak są chwile, kiedy tęsknimy za chwilą, w której właśnie żyjemy. Doświadczamy nawet nostalgii za czymś, co jeszcze się nie wydarzyło. Tego typu uczucie to nostalgia antycypacyjna.

Nostalgia antycypująca wzbudza duże zainteresowanie wśród naukowców. Obecnie badane są jej funkcje i korzyści emocjonalne płynące z tęsknoty za czymś, co jeszcze się nie wydarzyło. W tym artykule przedstawiamy główne ustalenia i wnioski dotyczące tego złożonego uczucia.

Nostalgia

Nasze wspomnienia kojarzą się z emocjami, a ponieważ jesteśmy ludźmi, mamy możliwość celowego ich przywracania. Możemy podróżować mentalnie w czasie, aby ponownie przeżyć to, co nas kiedyś wzruszyło. Zatem nostalgia odnosi się do chęci ponownego przeżycia przeszłości, powrotu do chwili lub okoliczności, których już nie ma.

Ta złożona emocja zakłada zdolność świadomego przypomnienia sobie jakiegoś wydarzenia ważnego na poziomie osobistym. Ponadto w swojej złożoności może mieć ambiwalentny charakter, nie jest emocją pozytywną ani negatywną. Obejmuje zarówno radość jak i smutek. Można więc powiedzieć, że to słodko-gorzkie uczucie.

Eksperci jasno stwierdzają, że pomimo tego, że jest to emocja ambiwalentna i wywołuje pewien rodzaj smutku, jej skutki są korzystne dla dobrostanu psychicznego. I właśnie to nostalgia pomaga nam zdefiniować siebie i potwierdzić nasze uczucia. Pozwala też zwiększyć znaczenie, jakie nadajemy naszemu życiu i uchronić się przed dyskomfortem.

Kiedy czujemy się samotni, zwykle przypominamy sobie sytuacje lub doświadczenia z ludźmi, których kochamy. Możemy więc ja uznać w jakimś sensie za naturalny mechanizm przezwyciężania poczucia samotności.

Rzeczywiście, nostalgia pomaga zwiększyć poczucie przynależności i więzi społecznej z innymi, i przez to lepiej radzić sobie z jakimś trudnym stanem psychicznym.

Ponadto niektóre badania wykazały, że pamiętanie minionych chwil pomaga nam patrzeć w przyszłość z odrobiną optymizmu.

Nostalgia antycypacyjna: antycypowana lub antycypująca

Co się jednak dzieje, gdy rodzice czują nostalgię, myśląc o swoich dzieciach jako o osobach dorosłych? Albo kiedy wyobrażasz sobie siebie za 20 lat i masz pewność, że będziesz tęsknić za swoim obecnym życiem? Albo ktoś, kto właśnie skończy naukę i już czuje, że nadejdzie czas, kiedy przynajmniej na kilka chwil będzie chciał znowu wrócić do tego okresu?

Eksperci rozróżniają nostalgię antycypowaną i nostalgię antycypującą. Pierwsza odnosi się do świadomości, że kiedy w przyszłości spojrzysz wstecz, poczujesz nostalgię za czymś. Można więc ją określić jako świadomość, że w przyszłości doświadczysz nostalgii. I tu ciekawostka.

Na ogół świadomość, że w przyszłości pojawią się negatywne emocje, prowadzi ludzi do prób zapobiegania im, jak to może mieć miejsce w przypadku poczucia winy. Jednak nostalgia antycypowana działa jak pozytywne emocje i nie prowadzi do takich prób.

Z drugiej strony, nostalgia antycypująca odnosi się tęsknoty za aspektami teraźniejszości, zanim jeszcze zostaną utracone w przyszłości. Innymi słowy, to jakby doświadczyć straty, zanim ona nastąpi.

W tym sensie doświadczamy nostalgii już teraz, w danej chwili, ale to uczucie opiera się na projekcji w przyszłość, jak to czasami bywa w przypadku strachu.

Jakie uczucia wiąże w sobie nostalgia antycypacyjna?

Chociaż potrzeba więcej badań nad tą emocją, odkryto pewne aspekty emocjonalne, które charakteryzują ludzi częściej doświadczających nostalgii antycypacyjnej. A także to, jakie wydarzenia powodują tę tęsknotę za wydarzeniami przyszłymi lub aspektami teraźniejszości, które jeszcze nie zostały utracone.

Najwyraźniej różne aspekty, które wywołują u nas wszelkiego rodzaju nostalgię, mają wspólny element. Zawsze chodzi o wydarzenia, które obejmują ważne momenty życiowe. Szczególnie te związane z relacjami osobistymi, sukcesami i celami, które osiągamy.

Te wspomnienia i projekcje przyszłości wywołują podniecenie, optymizm i ciekawość. Ponadto wiążą się z poczuciem wdzięczności za to, co już się ma, a również z gniewem, który może wywoływać przeczucie straty.

Ale przede wszystkim, gdy wiemy, że coś nas wzbudza w nas nostalgię, czujemy się zainspirowani i zmotywowani do delektowania się doświadczeniami w miarę ich rozwoju.

Ze swojej tęsknota do czegoś, czego obecnie doświadczamy, wiąże się ze skłonnością do smutku. Tak więc, chociaż nostalgia jest korzystna, przedwczesne jej przeżywanie może przeszkodzić w cieszeniu się chwilą.

Te ustalenia nie odnoszą się do faktu, że ludzie, którzy ją odczuwają, nie są zadowoleni z tego, co przeżywają. Chodzi raczej o to czują się z tym bardziej związani, a zatem mają większą trudność w rezygnacji z teraźniejszości.

Czego możemy się nauczyć z tych ustaleń

Czasami bardzo powierzchownie przechodzimy przez wydarzenia lub doświadczenia naszego życia. I nawet nie zdążymy się nad czymś zastanowić, a to już się wydarzyło, już przeszło i nie możemy do tego wrócić.

Dlatego świadomość, że ten moment będzie bohaterem naszego wspomnienia w przyszłości i świadomość, że będziemy chcieli go choć na chwilę przeżyć raz jeszcze, może nam pomóc bardziej cieszyć się teraźniejszością.

Więc następnym razem, gdy spotkasz się z przyjaciółmi, dostaniesz ważną wiadomość lub zakończysz ważny projekt, delektuj się tą chwilą. Wyjdź na moment z siebie, aby w pełni uchwycić esencję tego wszystkiego.

Twoje obecne doświadczenia będą w przyszłości jedynie wspomnieniami. Żyj więc nimi w stu procentach i to w najlepszy, możliwy sposób, bo przecież nic nie trwa wiecznie.