Mobbing - jego skutki mogą trwać latami

Mobbing - jego skutki mogą trwać latami
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Mobbing lub nękanie w miejscu pracy to rodzaj przemocy, która w wielu miejscach jest zamiatana pod dywan. Jednak wpływ tych sytuacji jest ogromny i może trwać latami powodując zespół stresu pourazowego częściej niż nam się wydaje.

Skutki zastraszania w miejscu pracy wiążą się z wysokimi kosztami psychologicznymi. Nic więc dziwnego, że WHO i organizacje zajmujące się zdrowiem pracy uważają mobbing za jeden z głównych problemów w miejscach pracy.

Ponadto mamy do czynienia ze zjawiskiem, które się nasila. Pojawia się coraz więcej skarg, ale mechanizmy działania i zapobiegania są niewystarczające.

Jednak pomimo faktu, że coraz więcej osób potępia to zjawisko, związki zawodowe wskazują, że jest wielu pracowników, którzy nie odważą się złożyć skargi. Trudności w udowodnieniu występowania mobbingu, biurokracja i powolność działań sądowych powodują, że wiele osób się wycofuje, co pociąga za sobą konsekwencje.

Ponadto, jak zauważa Stowarzyszenie Na Rzecz Walki z Mobbingiem (ASAM), sytuacja jest znacznie bardziej złożona dla urzędników. Lekarze, pielęgniarki, nauczyciele, policja… Wielu mężczyzn i kobiet dusi w sobie codzienne cierpienie z obawy przed utratą pracy.

Nadają tym samym kształt rzeczywistości wypełnionym ciągłym stresem, która może mieć poważne konsekwencje, a nawet prowadzić do samobójstwa.

Co więcej, eksperci w tym temacie, tacy jak psycholog Heinz Leymann, który opracował pierwszy wykaz mobbingu w 1980 r., już w swoich czasach zauważyli, że znaczna część samobójstw, które mają miejsce każdego dnia na świecie jest właśnie spowodowana zastraszaniem w miejscu pracy.

Ciągły mobbing w środowisku pracy wykracza daleko poza stresującą sytuację. Mamy do czynienia z rodzajem przemocy, którą należy rozpoznać i zatrzymać.

Mobbing – jego skutki mogą przypominać stres pourazowy

Skutki zastraszania w miejscu pracy były badane przez takie dziedziny, jak psychologia, medycyna lub ekonomia. Zaskakujące jest jednak to, że jedną z postaci, która najwięcej pracy poświęciła temu zjawisku, był wybitny etolog Konrad Lorenz. On sam zdefiniował mobbing jako ten sam rodzaj przemocy, którą wiele gatunków wywiera w przyrodzie.

Są to zwierzęta, które zbierają się w grupy, aby zaatakować najsłabszego lub najsilniejszego członka tego samego gatunku. I w ten samo sposób obalić jego znaczącą pozycję w grupie.

Z kolei Heinz Leymand zdefiniował to zachowanie jako formę psychicznego terroru. Jest to coś, co pojawia się, gdy członek lub grupa zachowuje się agresywnie w stosunku do ofiary.

Osoba ta cierpi z powodu systematycznej stygmatyzacji, różnego rodzaju niesprawiedliwości i ciągłego naruszania jej praw jako istoty ludzkiej. Ponadto Leymand zwraca uwagę, że może nawet pojawić się przemoc fizyczna, agresja poprzez pchanie, bicie, czy powodowanie wypadków. W przypadku kobiet mogą również wystąpić przemoc seksualna.

Zatem wpływ tych zjawisk, jak możemy sobie wyobrazić, jest ogromny. Ponadto skutki mobbingu mogą trwać latami.

Choroby układu krążenia

Według badań przeprowadzonych przez uniwersytet w Kopenhadze ciągły mobbing zwiększa ryzyko zachorowania na pewien rodzaj chorób sercowo-naczyniowych nawet o 60%. Co więcej, zawały serca są niestety częste wśród osób, które uciszają swoje cierpienia i nie decydują się donieść.

Zaburzenia snu

Do skutków zastraszania w miejscu pracy należą niewątpliwie zaburzenia snu. Bezsenność, częste przebudzenia lub koszmary nocne powodują, że osoba jest bardzo zmęczona. Coś takiego wpływa nie tylko na wydajność pracownika.

Ponadto ma to negatywny wpływ na nastrój i może na przykład spowodować zwiększenie ryzyka wypadku drogowego z powodu jazdy od wpływem zmęczenia.

Mobbing i zespół stresu pourazowego

Uniwersytet we Florencji przeprowadził ciekawe badania w 2016 r., które zostały opublikowane w specjalistycznym magazynie Frontiers in Psychology. W tym badaniu skutki prześladowania w miejscu pracy przeanalizowano na poziomie mentalnym, odkrywając coś, o czym należy pamiętać.

Mobbing utrzymujący się w czasie prezentuje te same objawy, co stres pourazowy.

  • Czasami nawet po wyjściu z pracy ofiara mobbingu reaguje lękiem, strachem, złością i smutkiem tylko myśląc lub obserwując bodźce, które przypominają im o tym, co wydarzyło się w pracy.
  • Pojawiają się zachowania unikania: unika się wszystkich tych scenariuszy, ludzi lub bodźców, które mogą przypominać o doświadczeniach związanych z mobbingiem i środowiskiem pracy.
  • Retrospekcje: pojawiają się powracające obrazy mentalne przypominające to doświadczenie.
  • Utrata pamięci i problemy z koncentracją. Osoba, która doświadcza zastraszania często ma problemy z zapamiętywaniem prostych rzeczy, problemy z koncentracją, a także niższą wydajność poznawczą.
  • Pojawiają się też wszystkie te cechy bezpośrednio związane z zespołem stresu pourazowego: bezsenność, lęk, niska samoocena, niskie poczucie kontroli, zniekształcone myśli itp.

Te objawy zwykle trwa przez miesiące, a nawet lata. Ważne jest, aby każda osoba, która przechodzi te objawy była ich świadoma. Mechanizmy wsparcia, pomocy prawnej i psychologicznej muszą być również szybsze, bliższe i bardziej skuteczne.

Na koniec należy wziąć pod uwagę jeszcze jeden aspekt. Fakt, że zmienimy pracę lub mobbing zniknął nie sprawia, że powinniśmy ignorować stan naszego zdrowia psychicznego.

Mobbing pozostawia swój ślad, zmienia nas i ogranicza nasz potencjał ludzki. Konieczne jest zwrócenie się o pomoc do specjalisty. By pomógł nam wyleczyć rany, odzyskać poczucie własnej wartości i chęci dalszego rozwoju osobistego i zawodowego.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Adams, G. A., and Webster, J. R. (2013). Emotional regulation as a mediator between interpersonal mistreatment and distress. Eur. J. Work Organ. Psychol. 22, 697–710. doi: 10.1080/1359432X.2012.698057
  • Arnsten, A. F., Raskind, M. A., Taylor, F. B., and Connor, D. F. (2015). The effects of stress exposure on prefrontal cortex: translating basic research into successful treatments for post-traumatic stress disorder. Neurobiol. Stress. 1, 89–99. doi: 10.1016/j.ynstr.2014.10.002

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.