Zmiana nawyków: 6 kroków do sukcesu
Zmiana nawyków jest prawdziwym wyzwaniem, szczególnie jeśli jakieś przyzwyczajenie jest w nas głęboko zakorzenione. Jednak wszyscy możemy zidentyfikować u siebie ten, czy inny nawyk, który chcielibyśmy zmienić.
Kiedy nadejdzie nowy rok, wszyscy stawiamy przed sobą nowe postanowienia. Zamierzamy zacząć lub przestać robić coś konkretnego. Prawda jest jednak taka, że chociaż zmiana nawyków została przez nas zaplanowana, to jednak zapał i początkowe starania szybko gasną. A to oznacza, że wkrótce wracamy do tej samej starej rutyny.
Dobrą wiadomością jest to, że istnieją skuteczne sposoby, dzięki którym zmiana nawyków nie będzie tak trudnym zadaniem. Bo wszystko rozbija się o to, że chociaż chcemy się zmienić, to jednak czasami zawodzi nas nasza obrana strategia. Zmiana nawyków oczywiście wymaga sporej dozy wysiłku i wytrwałości. Jednak o wiele trudniej jest zmienić jakiś nawyk bez odpowiedniej metody postępowania.
Aby zmiana nawyków okazałą się skuteczna, musisz wprowadzić w życie odpowiednie czynniki poznawcze, emocjonalne i decyzyjne. Podjęcie samej tylko decyzji o zmianie nie wystarczy do końcowego sukcesu. Na podstawie analizy zachowań ludzkich odkryliśmy, że proces zmiany nawyku dzieli się na sześć poszczególnych etapów.
“Nikt nie może stać się niewolnikiem swojej tożsamości. Kiedy istnieje możliwość jej zmiany, musimy się zmienić za wszelką cenę.”
–Elliott Gould–
1. Analiza wstępna: pierwszy krok, który pomoże Ci osiągnąć sukces, jakim jest zmiana nawyków
Proces o nazwie „zmiana nawyków” zaczyna się od tych wszystkich pierwszych wskazówek, które są nam podszeptywane do ucha. Ledwo słyszalny w naszej głowie głos mówi nam, że mamy w zwyczaju robić coś niezdrowego lub negatywnego.
Czasami tego typu uwagi pochodzą ze strony innych ludzi. Innym razem sami zdajemy sobie z tego sprawę. Niepodważalnym jednak faktem jest to, że dostaliśmy pewnego rodzaju wskazówkę. Wskazuje nam ona, że możemy mieć jakiś nawyk, który warto zmienić.
W tym samym czasie możemy również odczuwać także chęć negacji tego stanu rzeczy lub wewnętrzny sprzeciw. Szukamy powodów, aby zachować dla siebie ten konkretny nawyk lub odrzucić wszelkie argumenty przemawiające za jego zmianą. Ludzie lubią utrzymać wszystko tak, jak jest do tej pory. A idea wielkich zmian w życiu, a nawet tych małych nie wzbudza na pierwszy rzut oka entuzjazmu u nikogo.
2. Krok drugi: przemyślenia nad obecnym stanem rzeczy
To najdłuższy etap całego procesu. Może on trwać miesiące, lata, a nawet przez całe życie. To jest jednak ten moment, w którym zdajesz sobie sprawę, że masz jakiś zły nawyk i że wpływa on negatywnie na Ciebie lub Twoje życie, czy też zdrowie. i najlepszym rozwiązaniem będzie po prostu zmiana nawyków.
Jest to również ten etap, w którym decydujesz się zmienić swoje dotychczasowe przyzwyczajenia. A także ostatecznie już podjąć odpowiednie działania w celu osiągnięcia tej konkretnej zmiany. Nie da się temu już dłużej zaprzeczyć. Może jednak brakować Ci motywacji lub możesz mieć trudności w znalezieniu właściwej drogi do celu, jakim jest zmiana nawyków.
3. Krok trzeci: przygotowania
Przygotowanie to etap, w którym zaczynamy naprawdę się starać dokonać zmiany przyzwyczajeń. To jest ten moment, kiedy próbujemy i próbujemy ponownie, mimo że ciągle nam się nie udaje.
Na tym etapie dana osoba odkrywa, jak trudnym zadaniem jest zmiana nawyków. Jednak osoba ta jest wciąż świadoma faktu, że musi się zmienić. Zaczyna więc identyfikować główne przeszkody na jej drodze. Wie także doskonale, że musi je wszystkie pokonać, by się ostatecznie zmienić na lepsze. Jest to niezbędny etap, który stanowi klucz do sukcesu i postępowania do przodu.
4. Krok czwarty: realizacja postanowień
Na tym etapie istnieją świadome i ciągłe wysiłki zmierzające do celu, jakim jest zmiana nawyków. Dana osoba planuje odpowiednią strategię, aby osiągnąć swój punkt końcowy. Często wykorzystuje w tym celu pomoc lub porady od innych osób, czy też zebrane odpowiednie informacje. Notuje także zauważalne osiągnięcia, choć mogą one nie oznaczać jeszcze radykalnej zmiany na lepsze.
W wielu przypadkach zmiana nawyków kończy się niepowodzeniem, ponieważ nie wykonujemy innych, kolejnych kroków. Niektórzy ludzie chcą od razu odnieść sukces, ale to się nie zdarza tak w mgnieniu oka. W każdym razie obserwujemy wyraźny postęp na tym etapie działania.
5. Krok piąty: utrzymanie nowego nawyku
Jak sama nazwa wskazuje, jest to etap, na którym podtrzymujemy nasze nowe postanowienia i zachowania. Złamaliśmy stary nawyk lub nabyliśmy jakiś nowy. Teraz musimy jednak zrobić ten ostatni krok i zintegrować go z naszym życiem. Na tym etapie występuje już o wiele większa pewność siebie i wiara we własne siły.
Jednak aby utrzymać nowy nawyk, musimy zdobyć nowe cechy „wzmacniające” naszą motywację i siłę woli. Na przykład, jeśli naszym celem było rzucenie palenia papierosów, nowy nawyk związany z aktywnością fizycznej byłby idealnym rozwiązaniem. Bardzo ważne jest przy tym to, aby pozostać silnie zmotywowanym i często nagradzać siebie samego za swoje osiągnięcia w drodze do celu.
6. Krok szósty: powrót do starego nawyku
Powrót do starego przyzwyczajenia jest całkowicie normalnym zjawiskiem w tym skomplikowanym procesie, jakim jest zmiana nawyków zmian. Ludzki umysł nie jest w pełni liniowy. Jednak taki nawrót nie oznacza, że musisz wrócić na sam początek drogi.
W przypadku powrotu do starego nawyku powinieneś wrócić jedynie do etapu przygotowania procesu, czyli kroku trzeciego. Ważne jest również w tym momencie to, aby się nie denerwować niepotrzebnie. Zamiast tego powinieneś zachować swoją motywację i nie pozwolić, by wszelkie wątpliwości przejęły nad Tobą władzę. Zawsze dobrze jest zbadać okoliczności, które doprowadziły do nawrotu do starego przyzwyczajenia i zidentyfikować potencjalne czynniki ryzyka.
Zmiana nawyków nie jest łatwym zadaniem. Jednak gdy to już zrobisz z sukcesem, zwiększysz poczucie własnej wartości i poczujesz się bardziej optymistycznie i pewnie w stosunku do wszystkiego co możesz tylko zrobić. Ponadto poprawiasz w ten sposób jakość swojego życia i eliminujesz z niego potencjalnie szkodliwe czynniki.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Wood, W., Tam, L., & Witt, M. G. (2005). Changing circumstances, disrupting habits. Journal of Personality and Social Psychology. https://doi.org/10.1037/0022-3514.88.6.918
- Lally, P., & Gardner, B. (2013). Promoting habit formation. Health Psychology Review. https://doi.org/10.1080/17437199.2011.603640