Zbieractwo a samotność – jaki jest między nimi związek?

Wydaje się, że w dzisiejszych czasach cierpimy na epidemię samotności. W coraz bardziej indywidualistycznym i konkurencyjnym świecie związki międzyludzkie są znacznie rzadsze, a liczba jednoosobowych gospodarstw domowych rośnie. Co ciekawe, rosnący problem samotności wiąże się z innym niepokojącym zjawiskiem, jakim jest zbieractwo.

Chociaż bycie samemu niekoniecznie jest równoznaczne z samotnością emocjonalną, jesteśmy jednak istotami społecznymi. Wydaje się, że brak znaczących więzi prowadzi niektórych ludzi do gromadzenia przedmiotów, aby wypełnić tę pustkę.

Jest to trend, który w pewnym stopniu dotknął większość z nas. Staliśmy się coraz bardziej konsumpcyjni, a Internet i nowe technologie ułatwiają nam nabywanie towarów w zaciszu własnego domu. Dlatego zamiast spędzać czas z innymi ludźmi oraz budować i pielęgnować silne, znaczące relacje, spędzamy coraz więcej czasu na zakupach online.

Kompulsywne zachowania zakupowe (CBB) w ciągu ostatnich dwóch dekad stały się coraz częstsze całym świecie. Jednak nie wszyscy jesteśmy w równym stopniu dotknięci tym problemem. Co więc sprawia, że niektórzy coraz chętniej zastępują uczucia i towarzystwo dobrami materialnymi? Sprawdźmy.

Zbieractwo

Skłonność do gromadzenia dóbr i ogólnie pojęte zbieractwo to zachowania powszechne w królestwie zwierząt. Ludzki mózg również jest tak zaprogramowany, zwłaszcza gdy nie możemy polegać na bezpiecznej i regularnej dostępności dostaw towarów. Do pewnego stopnia wszyscy lubimy mieć pełną spiżarnię i szafę lub komplet dekoracji do domu. Niektórzy z nas posuwają się jednak w tej kwestii do skrajności.

Osoby cierpiące na zbieractwo mają tendencję do gromadzenia przedmiotów, z którymi nie mogą się rozstać. Sama myśl o zrobieniu tego powoduje u nich ogromny niepokój. Czują, że mogą ich potrzebować w przyszłości lub przypisują im pewne emocjonalne znaczenie. W rezultacie przedmioty wypełniają całą przestrzeń w domach i stają się istotnym źródłem dyskomfortu.

Osoby te na ogół mają mniej relacji społecznych i są one gorszej jakości. Co więcej, często mają trudności w kontaktach z innymi i wykorzystują swój dobytek jako sposób na pamiętanie o szczęśliwej przeszłości lub radzenie sobie z samotnością.

Dlaczego samotność prowadzi do gromadzenia dóbr materialnych?

Dlaczego niektórzy ludzie decydują się na wypełnienie społecznej i emocjonalnej pustki dobrami materialnymi? Badanie przeprowadzone w 2018 roku dostarcza kilku interesujących informacji w tym zakresie:

Antropomorfizm

Z badania tego wynika, że jedną z odpowiedzi można znaleźć w antropomorfizmie, czyli tendencji do przypisywania ludzkich cech podmiotom niebędącym ludźmi. Dobrym przykładem takiego zachowania jest dziecko, które twierdzi, że jego lalka ma uczucia, czy bohater filmu Cast away, który przywiązuje się do piłki, której nadał imię Wilson.

Ludzie, którzy żyją samotnie i mają większą potrzebę uczuć i towarzystwa, mogą antropomorfizować zwierzęta i przedmioty. To rekompensuje im brak ciepła, które normalnie czerpaliby z kontaktów społecznych. Od rozmawiania z pluszowymi zwierzakami po nadawanie imion gadżetom technologicznym – istnieje wiele sposobów, w jakie (często nieświadomie) przypisujemy przedmiotom wolę, opinie lub emocje. Udowodniono, że osoby najbardziej samotne robią to częściej.

Nietolerancja lękowa

Z drugiej strony wydaje się, że ci, którzy mają większe trudności z tolerowaniem lęku, częściej nabywają i kolekcjonują różne przedmioty. Ta nietolerancja dystresu wynika z braku adaptacyjnych mechanizmów radzenia sobie.

W takich przypadkach, w obliczu przeciwności losu, osoba ucieka się do poczucia winy lub ruminacji i czuje się zarówno nadmiernie pobudzona emocjonalnie, jak i przytłoczona. W konsekwencji znajduje ukojenie w przedmiotach (i ich zdobywaniu), w obliczu tych negatywnych emocji, które są trudne do zniesienia i nie do opanowania.

Niespokojne przywiązanie

Tendencja do nadmiernego nabywania i gromadzenia przedmiotów występuje również u osób z lękowym stylem przywiązania. Osoby te częściej i intensywniej doświadczają negatywnych emocji i czują się mniej zdolne do radzenia sobie.

Ponadto mają zwykle braki emocjonalne i potrzebę połączenia z innymi i bezpieczeństwa emocjonalnego. Dlatego właśnie przypisują przedmiotom cechy ludzkie, aby zaspokoić swoje potrzeby społeczne. Nadmierne kupowanie i gromadzenie przedmiotów może im nawet dać poczucie przynależności, którego naprawdę pragną.

Zbieractwo i samotność

Badania nad tym zagadnieniem sugerują, że zbieranie, nabywanie lub przywiązywanie się do przedmiotów pomaga niektórym osobom nadrabiać brak więzi społecznych. Dlatego może to być dla nich pomocą w trudnych momentach. Nie jest to jednak zdrowe podejście – powinni oni szukać wsparcia, aby nauczyć się budować i podtrzymywać znaczące więzi międzyludzkie.

Wreszcie wyniki badań sugerują, że jeśli chcemy walczyć z tendencją do nadmiernego gromadzenia przedmiotów, dobrym punktem wyjścia może być praca nad antropomorfizmem i nietolerancją lęku.