Zaburzenie depersonalizacji: kim naprawdę jestem?

„Moje myśli nie wydają się moje” „Kim jestem” „Nie rozpoznaję siebie w lustrze”. Tego typu doświadczenia często występują u osób, które cierpią na zaburzenie depersonalizacji. Podobnie często powracają u osób, które przechodzą przez okres wysokiego lęku i stresu.

Poszukiwanie własnej tożsamości i własnego miejsca w świecie to proces ciągły. Wszyscy zastanawialiśmy się w którymś momencie życia, kim jesteśmy, skąd pochodzimy i dokąd zmierzamy. To normalne. Jednak zaburzenie depersonalizacji sprawia, że występuje z dużo większą częstotliwością i intensywnością.

Najpierw musimy zrozumieć, że w większości przypadków mamy do czynienia z tak zwanym zaburzeniem dysocjacyjnym. Jest to stan psychiczny, w którym osoba doświadcza zaburzeń pamięci, świadomości, tożsamości i percepcji.

Co to jest zaburzenie depersonalizacji?

Zaburzenie depersonalizacji charakteryzuje się uporczywymi lub nawracającymi epizodami depersonalizacji, derealizacji lub obu na raz. Po raz pierwszy opisano ten stan pod koniec XIX wieku i zauważono, że pojawiał się on razem z innymi stanami, takimi jak lęk napadowy czy depresja.

• Badania przeprowadzone w Instytucie Psychiatrii w Londynie ujawniają coś interesującego. To, czego doświadcza osoba z tym zaburzeniem, to bardzo intensywna reakcja emocjonalna. W rzeczywistości obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego wykazuje dużą aktywność w wysepce mózgowej.
• Pacjent ma poczucie nierealności, obcości lub ogólnego oderwania się od siebie.
• Osoba z depersonalizacją może czuć się oddzielona od całej swojej istoty (np. „Jestem nikim”, „Nie mam nic z siebie”).
• Może to nawet spowodować, że nie akceptuje własnych emocji, myśli, uczuć…

Pacjenci często opisują, że czują się jak robot, jak automat, pozbawiony kontroli nad własną mową lub ruchami.

Ubytki w percepcji, cecha charakterystyczna derealizacji

Osoba z tym zaburzeniem może ponadto postrzegać otoczenie jako sztuczne, bezbarwne lub pozbawione życia. Derealizacji zwykle towarzyszą też subiektywne zniekształcenia wizualne. Mogą to być niewyraźne widzenie, zwiększona ostrość widzenia, rozszerzone lub zmniejszone pole widzenia, dwuwymiarowość…

• Mogą również wystąpić zmiany w postrzeganiu odległości lub wielkości obiektów. Jednym z tych efektów jest makropsia i polega na widzeniu obiektów większych niż w rzeczywistości. Z kolei mikropsja daje efekt całkowicie odwrotny. Widzimy obiekty mniejsze niż są w rzeczywistości.
• Pojawiają się ponadto zniekształcenia słuchowe, wyciszające lub akcentujące głosy lub dźwięki.

Kryteria wykluczające

Należy wyjaśnić, że aby zdiagnozować zaburzenie depersonalizacji, wspomniane zmiany nie mogą być wynikiem przyjmowania leków, leków ani choroby (np. padaczki).

Stany te również nie powinny być kryterium schizofrenii, lęku napadowego, dużej depresji, zespołu ostrego stresu lub zespołu stresu pourazowego.

Subiektywne cechy zaburzenia depersonalizacji

Osoby z zaburzeniami depersonalizacji mogą mieć trudności z opisaniem swoich objawów. Mają też wrażenie, że wariują. Innym częstym doświadczeniem jest strach przed nieodwracalnym uszkodzeniem mózgu.

• Kolejny częsty objaw polega na subiektywnej zmianie poczucia czasu (który np. płynie zbyt szybko lub zbyt wolno).
• Podobnie, istnieje subiektywna trudność w żywym przypominaniu sobie przeszłych wspomnień (i odczuwaniu siebie jako ich części).
• Z drugiej strony, pacjenci mają również tendencję do odczuwania czegoś podobnego do nasycenia głowy, ponadto mrowienie lub uczucie omdlenia również nie należą do rzadkości.

Ponadto dość często spotyka się również różne stopnie lęku lub depresji u osób cierpiących na epizody depersonalizacji. Coś dziwnego, co zaobserwowano, to fakt, że takie osoby mają tendencję do bardziej intensywnych reakcji fizjologicznych na bodźce emocjonalne.

Te fizjologiczne zmiany zachodzą w wyniku aktywacji osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, dolnego płata ciemieniowego a także obwodów limbicznej kory przedczołowej.

Jak diagnozuje się zaburzenie depersonalizacji?

Zgodnie z Diagnostycznym i statystycznym podręcznikiem zaburzeń psychicznych (DSM-V) osoba, u której zdiagnozowano zaburzenie depersonalizacji / derealizacji, musi spełniać następujące kryteria diagnostyczne:

A. Obecność trwałych lub nawracających doświadczeń depersonalizacji, derealizacji

• Depersonalizacja: doświadczenie nierzeczywistości, dystansowania się, bycia zewnętrznym obserwatorem w stosunku do własnych myśli, uczuć, doznań, ciała lub wykonywanych działań.
• Derealizacja: doświadczenie nierzeczywistości lub dystansu w stosunku do otoczenia. Na przykład ludzie lub przedmioty są odbierane jako nierealne, senne, zamglone, pozbawione życia lub zniekształcone wizualnie.

B. Podczas doświadczeń depersonalizacji lub derealizacji testy rzeczywistości pozostają nienaruszone.

C. Objawy obejmują klinicznie istotne cierpienie lub upośledzenie w życiu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania.

D. Zmian nie można przypisać fizjologicznym skutkom substancji (na przykład narkotyków, lekarstw) lub innego schorzenia (np. padaczka).

E. Zaburzenia nie można lepiej wyjaśnić innym zaburzeniem psychicznym, takim jak schizofrenia, lęk napadowy, zespół dużej depresji, zespół ostrego stresu, zespół stresu pourazowego lub inne zaburzenie dysocjacyjne.

Jak rozwija się zaburzenie depersonalizacji i jaki jest jego przebieg?

Przeciętnie zaburzenie depersonalizacji / derealizacji zaczyna się objawiać w wieku 16 lat, chociaż zaburzenie może rozpocząć się już na początku lub w połowie dzieciństwa. W rzeczywistości większość osób pamięta, że ​​miała objawy już na tym etapie.

• Ponad 20% przypadków pojawia się po 20 roku życia, a tylko 5% po 25 roku życia.
• Pojawienie się w czwartej dekadzie życia lub później jest bardzo nietypowe.
• Początek może być wyjątkowo nagły lub stopniowy. Czas trwania epizodów depersonalizacji / derealizacji może być bardzo różny, od krótkich (godziny lub dni) do długich (tygodnie, miesiące lub lata).

Przewlekły stan kliniczny

Biorąc pod uwagę rzadkie pojawienie się zaburzenia po 40 roku życia, w takich przypadkach mogą istnieć schorzenia. Te stany mogą być wynikiem uszkodzenia mózgu, zaburzeń napadowych lub bezdechu sennego.

• Przebieg choroby często ma charakter przewlekły. Podczas gdy u niektórych osób nasilenie objawów może znacznie wzrosnąć a potem spaść, inne zgłaszają stały poziom nasilenia, który w skrajnych przypadkach może nawracać przez lata lub dziesięciolecia.
• Z drugiej strony wzrost nasilenia objawów może być spowodowany stresem, pogorszeniem nastroju lub objawami lęku, nowymi pobudzającymi okolicznościami oraz czynnikami fizycznymi, takimi jak oświetlenie czy brak snu.

Należy również zwrócić uwagę na coś ważnego: nie u wszystkich osób, u których występują niektóre z tych objawów, rozwinie się zaburzenie depersonalizacji.

Jeśli te objawy występują przez większość czasu i poważnie przeszkadzają w codziennym życiu, może być konieczne udanie się do specjalisty psychologa w celu oceny problemu.

Leczenie

Strategia terapeutyczna zaburzeń depersonalizacji obejmuje zwykle dwie podstawowe strategie: farmakologiczną (z lekami psychotropowymi, takimi jak nalokson) i psychoterapeutyczną.

Ponadto dobry wskaźnik sukcesu mają w tych przypadkach terapie poznawczo-behawioralne. Celem będzie wzmocnienie związku pacjenta z samym sobą.