Niepokój to ten potwór, który nas prześladuje i uniemożliwia nam cieszenie się życiem tu i teraz. Do tego stopnia, że bardzo często przed wstaniem z łóżka przytłacza nas wszystko, co musimy zrobić w następnych godzinach, tygodniach i miesiącach. Wydaje się, że w takich sytuacjach zaczyna nas sabotować nasza wyobraźnia emocjonalna.
Mamy te obawy tak głęboko zakorzenione… że ostatecznie tworzą część nas i zakradają się do naszych myśli bardzo podstępnie. Dlatego nie zauważamy ich obecności na co dzień. Stanowią jakby tło dla wszystkiego, co robimy, lub groźny cień, który nie znika, nawet kiedy słońce zachodzi.
Ale czy można żyć ponad tym? Wyjść poza to, że „muszę to zrobić”, „muszę skończyć inną rzecz”, „jutro muszę…” Przestać myśleć: „jestem pewien, że mój szef zleci mi więcej zadań, kiedy tylko przejdę przez drzwi” itp. Czytaj dalej i odkryj,jak może ci pomóc wyobraźnia emocjonalna!
„Każdy człowiek może się zmienić”.
-Albert Ellis-
Czym jest wyobraźnia emocjonalna?
Wyobraźnia emocjonalna to technika psychologiczna stanowiąca część Racjonalnej Terapii Zachowań Emotywnych Alberta Ellisa, jednego z najbardziej uznanych psychoterapeutów wszech czasów.
Terapia ta oparta jest na podejściu poznawczo-behawioralnym, które ma największe wsparcie empiryczne spośród wszystkich nurtów psychologii. Innymi słowy, jej zastosowanie zostało skontrastowane i potwierdzone przez liczne badania.
Czy nie właśnie tego chcemy, kiedy idziemy do psychologa? Niestety doniesienia od znajomych lub nasze własne doświadczenia związane z chodzeniem na terapię zawsze pokazują, że terapia nie pomogła.
Chociaż nie można tego uogólnić ani nie ma niepodważalnej gwarancji, udanie się do terapeuty poznawczo-behawioralnego może być naprawdę skuteczne i pomocne.
„Uczymy ludzi, jak sobie wyrządzać szkodę. Nie możemy zmienić przeszłości, więc zmieńmy sposób, w jaki ludzie myślą, czują i zachowują się dzisiaj ”.
-Albert Ellis-
Po co używać wyobraźni emocjonalnej?
Spróbujmy więc zrozumieć, dlaczego wyobraźnia emocjonalna może być dla nas przydatna. Musimy w tym celu zrozumieć, co postuluje nurt poznawczo-behawioralny w sprawie emocji. Są to reakcje naszego organizmu na zmiany w środowisku zewnętrznym lub wewnętrznym.
Innymi słowy, emocje mogą wynikać z rzeczy, które dzieją się wokół nas. Ale mogą także powstawać z myśli, które pojawiają się w naszych umysłach.
W rzeczywistości te myśli są podstawową częścią kwestii, które nas dziś interesuje. Wyobraźnia emocjonalna będzie próbowała dać nam narzędzia do ich modyfikowania. Pozwoli nam zarządzać tym negatywnym dyskursem wewnętrznym, który często ułatwia gwałtowny wzrost negatywnych emocji.
Przeanalizujmy to na przykładzie. Jedziesz spokojnie autostradą i kiedy mijasz samochód na lewym pasie, inny pojawia się za tobą na pełnej prędkości i jedzie tuż za tobą.
W takiej sytuacji są ludzie, którzy pomyślą „ale jak może jeździć tak agresywnie? Czy nie widzi, że będzie musiał hamować i będziemy mieli wypadek? Za kogo się uważa, żeby jeździć w ten sposób? Jak sądzisz: jak czują się ci ludzie generując tego typu myśli? Jak TY się czujesz, kiedy tak myślisz?
Na pewno pojawiają się emocje, takie jak niepokój i złość. Logiczne, prawda? Ale są też inni ludzie, którzy mogą mieć inny wewnętrzny dyskurs: „ok, może sobie podjeżdżać, jak blisko zechce… Ja będę kontynuować jazdę z tą prędkością, dopóki nie wyprzedzę samochodu. To jego problem, jeśli tak się spieszy i nie może chwili zaczekać” .
W tej sytuacji, nawet jeśli pojawi się jakiś niepokój lub złość, to intensywność tych emocji będzie dużo mniejsza. Widzisz tę różnicę?
Jak wykorzystywana jest wyobraźnia emocjonalna?
Aby wyobraźnia emocjonalna mogła zadziałać, pierwszą rzeczą, którą musimy wziąć pod uwagę, jest nasza zdolność wyobraźni. Niektóre osoby dużo kosztuje jej uruchomienie. Być może najpierw będą więc potrzebować serii ćwiczeń szkoleniowych, aby zwiększyć swoje umiejętności w tym zakresie.
Przede wszystkim musimy pomyśleć o jakiejś sytuacji, która wywołuje u nas niepokój. Kiedy już mamy to w głowie, musimy pomyśleć o wszystkich szczegółach tego, co się „dzieje” i co powoduje taki stopień dyskomfortu.
Następnie spróbujmy poczuć inne negatywne emocje, które jednak nie będą tak przeszkadzające. Oznacza to, że musimy sprawić, by pojawiły się bardziej adekwatne i umiarkowane negatywne emocje.
Oczywiście należy pamiętać, że nie możemy niczego modyfikować w wyobrażonej sytuacji. Zmiana musi nastąpić na poziomie emocji poprzez świadomy wysiłek osoby.
Kiedy już to osiągniemy, musimy zwerbalizować te myśli, które się pojawiły i które pomogły nam sprawić, by nasze negatywne emocje stały się bardziej adaptacyjne. Kontynuując przykład samochodu, który się do nas przykleił, musielibyśmy spróbować znaleźć myśli, które wyrażono w drugiej sytuacji.
Jakie są zalety wyobraźni emocjonalnej?
Wyobraźnia emocjonalna jest narzędziem, które może znacznie ułatwić regulację naszych emocji, jeśli jest dobrze używane i wyszkolone. Ponadto pozytywną stroną technik poznawczo-behawioralnych jest to, że dobrze się wzajemnie uzupełniają. Dzięki temu można używać różnych narzędzi w zależności od sytuacji.
Inaczej mówiąc, wyobraźnia emocjonalna jest „dodatkiem”, który pomaga nam w najważniejszym aspekcie – radzeniu sobie z dysfunkcyjnymi i mało adaptacyjnymi myślami. A w konsekwencji również w zmniejszaniu naszego dyskomfortu.
I chociaż rozumiemy, jak ważne jest nauczenie się tej sztuki, łatwo sobie wyobrazić, że w wielu sytuacjach trudno to osiągnąć w terapii.
„Najlepsze lata twojego życia to te, w których wreszcie decydujesz, że twoje problemy są tylko twoje. To nie wina twojej mamy, ekologii czy prezydenta. W ten sposób uświadamiamy sobie kontrolę nad własnym losem. ”
-Albert Ellis-
W tym przypadku wyobraźnia emocjonalna może pomóc nam uważniej i krytycznie przemyśleć obawy i lęki, które mamy. Ponadto pomaga nam korygować błędy z przeszłości i uczy nas racjonalnych umiejętności, aby zapobiec ich powtórzeniu w przyszłości.
Ale nie tylko to, pomaga nam również poprawić własną samoocenę i naszą pewność siebie, zobaczywszy, że jesteśmy w stanie lepiej radzić sobie z sytuacjami, które powodują dyskomfort.
Krótko mówiąc, pomaga nam to na nowo wyedukować się emocjonalnie. Mimo to nie wolno nam zapominać, że w przypadku dużego dyskomfortu pierwszym krokiem do odzyskania kontroli nad własnym życiem jest udanie się do odpowiedniego psychologa.
Ten specjalista pomoże nam przyswoić odpowiednie strategie, abyśmy mogli odzyskać kontrolę… Szukajmy sposobów, aby przejąć kontrolę i lepiej regulować nasz niepokój!
Zdjęcia dzięki uprzejmości Tanji Heffner, Davide Ragusa i Iana Espinosy.