Edukacja emocjonalna: czy uczyć jej w szkole?

Emocje są obecne w naszym życiu od momentu narodzin i pozostają ważną składową osobowości. Włączenie zajęć z edukacji emocjonalnej do harmonogramów systemów szkolnych pomogłoby ludziom rozpoznać, zrozumieć i wybrać sposób, w jaki myślą, czują i działają już od najmłodszych lat.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Fátima Servián Franco.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Edukacja emocjonalna jest odpowiedzią na potrzeby społeczne, które nie są wystarczająco uwzględnione w zwykłych planach akademickich. Wśród tych potrzeb są lęk, stres, depresja, przemoc, zażywanie narkotyków, samobójstwa i inne ryzykowne zachowania. Wszystko to jest w dużej mierze konsekwencją analfabetyzmu emocjonalnego.

Ponadto, jak sama nazwa wskazuje, edukacja emocjonalna ma na celu rozwój umiejętności emocjonalnych. Kompetencje emocjonalne to zbiór wiedzy, zdolności, umiejętności i postaw niezbędnych do uświadomienia sobie, zrozumienia, wyrażenia i odpowiedniej regulacji zjawisk emocjonalnych.

Niektóre kompetencje emocjonalne to świadomość i regulacja, autonomia, kompetencje społeczne, umiejętności życiowe i dobre samopoczucie.

Szkoły nie uczą tego, czego dzieci powinny się najwięcej nauczyć

Rozwój kompetencji emocjonalnych wymaga ciągłej praktyki. To dlatego, że edukacja emocjonalna rozpoczyna się w pierwszych momentach życia i musi trwać przez całe życie.

Dlatego edukacja emocjonalna powinna być częścią edukacji niemowląt w domowym zaciszu, jak również dzieci w szkołach podstawowych, szkołach średnich.

Co więcej, nie powinno je j zabraknąć w systemie edukacji rodzinnej i dorosłych, a także powinno się jej nauczać za pośrednictwem mediów społecznościowych i organizacji zajmujących się między innymi problemami osób starszych. (Bisquerra, 2011).

Czy konieczne jest włączenie edukacji emocjonalnej do programu nauczania w szkołach?

Daniel Goleman, psycholog, autor książki Emotional Intelligence (1995) i współzałożyciel CASEL (Collaborative for Academic, Social and Emotional Learning) jest jednym z najbardziej autorytatywnych głosów, jeśli chodzi o ten temat. Twierdzi, że ludzie muszą nauczyć się kontrolować swoje emocje. Szczególnie stresujące i obezwładniające emocje.

Wynika to z faktu, że większość ludzi nieustannie wkracza na świat emocjonalny, chociaż wiele razy nie jest w stanie zidentyfikować rodzaju podłoża, po którym stąpa. Zatem wszystko, czego się uczymy, jest uwarunkowane naszym stanem emocjonalnym.

Żyjemy z emocjami od momentu narodzin. W rzeczywistości odgrywają one istotną rolę w budowaniu naszej osobowości i interakcji społecznych.

Ponadto doświadczamy emocji w dowolnej przestrzeni i czasie, przebywając z rodziną i przyjaciółmi oraz w dowolnym otoczeniu. Przebywając z rówieśnikami i nauczycielami w szkole, także przeżywamy rozmaite emocje.

Szkoła to ważny obszar wiedzy i doświadczenia, w którym rozwijają się emocje. Kształcenie oznacza kontemplowanie integralnego rozwoju ludzi, jeśli chodzi o ich zdolności poznawcze, fizyczne, językowe, moralne, afektywne i emocjonalne (Cassà, 2005).

Edukacja emocjonalna mogłaby wzbogacić program nauczania

• Po pierwsze, świadomość emocjonalna. Polega na uświadomieniu sobie stanu emocjonalnego i przejawieniu go poprzez język werbalny i/lub niewerbalny, a także rozpoznaniu uczuć i emocji innych osób.
• Po drugie, regulacja emocjonalna. Jest to umiejętność regulowania nieprzyjemnych impulsów i emocji, tolerowania frustracji i umiejętności przewidywania satysfakcji.

Edukacja emocjonalna wspiera dobre samopoczucie

Dobre samopoczucie ma wymiar osobisty i społeczny. Tak więc jest to rzeczywistość, a praca z nią pozwala przekroczyć krótkowzroczną perspektywę indywidualnego samopoczucia. Wszystko po to, aby zorientować się na integralny rozwój ludzi w ramach odpowiednich organizacji. Celem jest dobrobyt społeczny w interakcji z dobrostanem osobistym (Bisquerra, 2011).

Ostatnie badania dostarczyły wystarczających dowodów na pozytywne efekty edukacji emocjonalnej. Ogólny wniosek jest taki, że systematyczny rozwój tego rodzaju programów, które spełniają minimalne warunki jakości i czasu poświęcanego na edukację emocjonalną, mają istotny wpływ na integralny rozwój ludzi.

Pamiętajmy, że umiejętności emocjonalne to jedne z tych, które najtrudniej zdobyć. Przeciętny uczeń może nauczyć się rozwiązywać problemy równań drugiego stopnia. Potrzebne są jednak lata nauki, aby zautomatyzować regulację impulsywności w sytuacjach gniewu (i zapobiec przemocy).

To jedno z wyzwań edukacji emocjonalnej. Dlatego poświęćmy mu niezbędną przestrzeń.

Przy obecnym stanie wiedzy dobrą przestrzeń można skonfigurować przez cotygodniowe sesje trwające 45–60 minut w trakcie całego kilkuletniego kursu przez kilka lat (Bisquerra, 2011).