Wykorzystywanie seksualne w dzieciństwie powszechnym problemem

Wykorzystywanie seksualne dzieci może wystąpić w różnym wieku. Omówimy teraz sytuację, kiedy dochodzi do niego między trzecim a szóstym rokiem życia. Czy istnieją jakieś skuteczne interwencje?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gorka Jiménez Pajares.

Ostatnia aktualizacja: 15 maja, 2023

Wykorzystywanie seksualne jest problemem, który powinien niepokoić nas wszystkich. Skupimy się na tym zagadnieniu u dzieci w wieku od trzech do sześciu lat. Mimo że wiktymizacja seksualna u dzieci może wystąpić w każdym wieku, niewiele badań koncentruje się konkretnie na tym przedziale wiekowym.

Istnieje kilka ważnych, skutecznych i bezpiecznych metod leczenia ran powstałych na skutek wykorzystywania seksualnego dzieci. Na przykład terapia poznawczo-behawioralna skoncentrowana na traumie. Ta metoda pozwala dziecku przetworzyć swoje doświadczenie doznanej krzywdy, zmniejszając w ten sposób poczucie dyskomfortu i cierpienia.

Wykorzystywanie seksualne dzieci

Wczesne dzieciństwo odnosi się do okresu od urodzenia do sześciu lat (Woodhead, 2009). Niestety dostępnych jest niewiele badań dotyczących wykorzystywania seksualnego w tym okresie. Jednak niektórzy specjaliści nauczyli się wykrywać problem, diagnozować go i rozwiązywać.

Recenzja opublikowana w czasopiśmie Psychologist Papers (Pereda, 2023) twierdzi, że środowisko rodzinne odgrywa kluczową rolę mediacyjną, jeśli chodzi o wykorzystywanie seksualne. Z drugiej strony nie można zapominać o tym, że aż w 70% przypadków przemocy sprawcami są osoby z najbliższego otoczenia dziecka (Finkelhor i in., 2000).

Wykorzystywanie seksualne dzieci – symptomy

Traumy w tym okresie życia może często generować nieodwracalne konsekwencje. Objawy wiktymizacji seksualnej u przedszkolaków pogrupowano w następujące kategorie (Pereda, 2023):

• Fizyczne. Wydzieliny z pochwy, siniaki, choroby przenoszone drogą płciową i ból brzucha.
• Psychologiczne. Koszmary senne, zaburzenia zachowania, nadmierna zależność, smutek, częste objawy przerażenia.
• Zachowania związane z seksem. Seksualne zabawy przedmiotami, wprowadzanie rzeczy w genitalia czy niewłaściwa dla wieku wiedza o sferze seksualnej.

Z powyższego przeglądu wynika, że 30 proc. nieletnich ofiar wykorzystywania seksualnego ma objawy fizyczne, a 24 proc. przejawia zaburzenia psychiczne. Ponadto należy wziąć pod uwagę, że perwersja tych aktów może mieć wpływ na rozwój psychiczny dziecka (Pereda, 2023).

Odkryto, że dysocjacja jest czynnikiem, który może utrudniać rozwój psychiczny dziecka. W efekcie chroni je to przed nieopisanym horrorem, którego doświadczyli. To umożliwia im kontynuowanie codziennego życia tak, jakby nadużycie nigdy nie miało miejsca. Jednak powoduje również, że objawy dyskomfortu pozostają uśpione i pozostają niezauważone (Pareda, 2023).

Znaczenie wczesnej interwencji

Jest jeden czynnik, który może uratować życie dzieciom będącym ofiarami wiktymizacji seksualnej. To sposób, w jaki ludzie wokół nich reagują. Mogą oni stanowić prawdziwe źródło wsparcia, promując przy tym odporność dziecka. Dzięki temu ofiary są w stanie zmierzyć się z traumą (Pereda, 2023).

Z analizy przeprowadzonej przez International Journal of Child and Adolescent Resilience wynika, że w tych korzystnych warunkach 41,9 procent nieletnich ofiar seksualnych miało potencjał rozwinięcia wysokiego poziomu samokontroli behawioralnej.

Podobnie, według Heberta i in. (2014) nieletni w tych warunkach wykazywali większą proaktywność w swoich zachowaniach i byli bardziej samodzielni. Ponadto badanie wykazało wzrost zdolności ofiar do radzenia sobie z dyskomfortem.

Terapia poznawczo-behawioralna skoncentrowana na traumie

Terapia poznawczo-behawioralna to leczenie, które zwykle przeprowadza się w grupach. Jej celem jest interweniowanie w traumie, jaką wykorzystywanie seksualne wywiera na dzieci w wieku od trzech do sześciu lat. Wśród jego korzyści dla osób cierpiących są następujące (Pereda, 2023):

• Mniej lęków i koszmarów.
• Redukcja zachowań seksualnych.
• Zmniejszenie objawów pourazowych.
• Poprawa objawów internalizacji i eksternalizacji.

Z reguły terapeuta prowadzi tę terapię w sposób niedyrektywny. Mimo że terapia ma strukturę sesji, nieletni sami podejmują tematy do omówienia. Terapeuta szanuje czas, którego potrzebują i sposób, w jaki chcą wyrazić siebie.

Znaczenie szukania profesjonalnej pomocy

Seksualne wykorzystywanie dzieci może wywołać straszne konsekwencje. Koszmary senne i problemy behawioralne to dwa takie przykłady.

Pozytywną stroną jest to, że opracowano skuteczne interwencje w celu rozwiązania tego problemu i umożliwienia nieletnim odbudowy swojej przyszłości. Ponadto wsparcie rodziców odgrywa fundamentalną rolę. Wreszcie, szukanie profesjonalnej pomocy zawsze będzie korzystne zarówno dla dziecka, jak i jego rodziny.