Zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna (CBT-E)
Zaczniemy ten artykuł od pytania: jak myślisz, które zaburzenie psychiczne powoduje najwięcej zgonów rocznie? Pierwszymi odpowiedziami, które przychodzą Ci do głowy, może być depresja lub schizofrenia. Jednak dane statystyczne wskazują, że to zaburzenia odżywiania (ED) są stanami psychicznymi o najwyższej śmiertelności. Czy w przypadku tego typu zaburzeń może pomóc zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna?
Jest to naprawdę poważny problem. W wyniku pandemii liczba przyjęć do szpitala związanych z zaburzeniami odżywiania wzrosła o 20 proc. Co więcej, wiele z już zdiagnozowanych przypadków znacznie się nasiliło. Jakby tego było mało, problem ten staje się coraz częstszy u nastolatków. Według WHO, jest to jeden z najgorzej obsługiwanych obszarów zdrowia psychicznego. Mamy do czynienia z prawdziwym zagrożeniem zdrowia i niewątpliwie potrzebujemy więcej środków i specjalistów, aby poradzić sobie z tą rzeczywistością.
Istnieje kilka wysoce skutecznych strategii i środków do opieki nad osobami zmagającymi się z jadłowstrętem psychicznym, bulimią czy zaburzeniami z napadami objadania się. Jedną z takich terapii jest zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna (CBT-E). To jedno z najskuteczniejszych podejść do leczenia zaburzeń odżywiania.
Nasze społeczeństwo wpaja młodym ludziom idee, które sugerują, że ich ciała są niewłaściwe. Nastolatki odrzucają przez to swój obraz siebie. Prowadzi to do zachowań samookaleczających i złych relacji z jedzeniem.
Zaawansowana terapia poznawczo-behawioralnej i jej cele
Dziecko nie przychodzi na świat nienawidząc swojego ciała. Istnieje cała architektura społeczna, która organizuje stopniowe odrzucanie swojego wizerunku. W dzisiejszym społeczeństwie, które rozróżnia „ciała normatywne” i „nienormatywne”, bardzo łatwo im wpaść w tę pułapkę. Twierdzi ono, na przykład, że szczupłość jest piękna. Mówi nam, że gdybyśmy ważyli trochę mniej, bylibyśmy szczęśliwsi, odnosili większe sukcesy i mielibyśmy tysiące więcej „polubień” w mediach społecznościowych.
Ta zgubna narracja wdrożona w mediach społecznościowych, kinie i reklamach sprawia, że młodzi ludzie podważają poczucie własnej wartości. Dążąc do uzyskania idealnego ciała, porzucają swoje prawdziwe ja i wyruszają w podróż szkodliwych zachowań. Mogą one obejmować zapisywanie każdej spożywanej kalorii, spożywanie środków przeczyszczających, wywoływanie wymiotów, samookaleczanie i napadowe objadanie się, a także rozwijanie wysoce perfekcjonistycznych osobowości. Poziom samozniszczenia jest ogromny.
Zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna CBT-E to zindywidualizowana terapia dla osób z zaburzeniami odżywiania (ED). Takie podejście jest w tej chwili najskuteczniejszym i najlepiej zorganizowanym źródłem opieki nad każdym cierpiącym na zaburzenia odżywiania. Badanie przeprowadzone przez kilka uniwersytetów wykazało, że lepsze wyniki uzyskuje się z CBT-E niż z bardziej klasyczną terapią poznawczo-behawioralną.
Historia i proponowane cele
Zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna (CBT-E) jest transdiagnostyczną terapią psychologiczną. Oznacza to, że działa na wszystkie rodzaje zaburzeń zachowania żywieniowego. W 2008 roku doktor Christopher Fairburn opublikował kompletny przewodnik po praktyce tej terapii.
Początkowo strategia została opracowana wyłącznie dla dorosłych hospitalizowanych. Jednak wyniki były bardzo pozytywne, więc podjęto kolejny krok. Opracowano przewodnik dla pacjentów ambulatoryjnych (nie hospitalizowanych) oraz dla populacji dzieci i młodzieży.
Celem tego leczenia jest zajęcie się podstawowymi objawami zaburzeń odżywiania. Są to na przykład zniekształcone myśli o schemacie ciała, wadze lub perfekcjonizmie. Chory jest stopniowo kierowany w kierunku zdrowszych zachowań.
Ulepszona terapia poznawczo-behawioralna nie jest leczeniem uniwersalnym. Terapeuta projektuje unikalne podejście dla każdej osoby, w oparciu o ich problemy z jedzeniem i wszelkie inne problemy psychologiczne, które mogą być oczywiste.
Jak wygląda leczenie?
Leczenie jest wysoce zindywidualizowane. We wszystkich przypadkach rozpoczyna się od wywiadu i wstępnej oceny w celu określenia ogólnego obrazu klinicznego pacjenta. Następnie rozpoczyna się terapia. Z reguły składa się z dwudziestu 50-minutowych sesji zabiegowych w ciągu 20 tygodni.
W przypadku osoby w bardziej ekstremalnej sytuacji, np. skrajnie niskiej masy ciała, kuracja będzie dłuższa. Może trwać do 40 tygodni.
Interesującym faktem jest to, że terapia ta nie jest narzucana pacjentowi. Jednym z celów jest skłonienie ich do samodzielnego podjęcia decyzji o podjęciu leczenia, nie tylko w celu odzyskania odpowiedniej wagi, ale także kontroli nad swoim życiem.
Celem leczenia jest powrót do zdrowia. Odnosi się to do wszystkich aspektów, które wzmacniają i kształtują zaburzenia odżywiania. Innymi słowy, ma na celu zapewnienie, że dana osoba odzyska normalny wskaźnik masy ciała (BMI). Co więcej, ich emocje, myśli i zachowania są zdrowsze.
Terapia skoncentrowana na celu
Celem profesjonalisty w tego typu terapii jest uświadomienie pacjentowi, w jaki sposób jego myśli warunkują jego samopoczucie, a tym samym jego zachowanie. Cierpiący musi zdać sobie sprawę, w jaki sposób jego mentalne skupienie wzmacnia jego całkowicie zniekształcone idee, przekonania i schematy. To prowadzi ich do nieuporządkowanych i szkodliwych zachowań.
Relacja psychoterapeutyczna opiera się na rozmowie i nastawiona jest na postępowe osiągnięcia. Dlatego psycholog ustala, jakie cele jego pacjent musi osiągnąć każdego tygodnia.
Pacjent cierpiący na bulimię, anoreksję lub zaburzenie z napadami objadania się musi prowadzić dzienniczek. Zapisuje w nim swoje myśli i emocje odczuwane pomiędzy sesjami, a także to, co zjadł.
Model oparty na czterech etapach
Na każdym z czterech etapów wzmocnionej terapii poznawczo-behawioralnej należy osiągnąć dane cele. Dwa pierwsze skupiają się na chwili obecnej, a dwa ostatnie na przyszłości.
W pierwszych dwóch etapach praca koncentruje się intensywnie na procesach, które nasilają zaburzenie odżywiania. Celem jest poprawa codziennych myśli i nastrojów pacjenta. W kroku trzecim i czwartym strategia terapeutyczna koncentruje się na przyszłości i utrzymaniu zdrowego stylu życia. Przede wszystkim skupia się na tym, jak radzić sobie z ewentualnymi niepowodzeniami. Unikanie nawrotów jest głównym celem tej terapii.
Wniosek
Zaawansowana terapia poznawczo-behawioralna jest leczeniem pierwszego rzutu zaburzeń odżywiania. Jak już wspomnieliśmy, wskaźniki pozytywnych skutków są wysokie. Zawsze jednak istnieją przypadki, które są bardziej odporne. W takich sytuacjach prawie zawsze wybierane są programy leczenia w specjalistycznych ośrodkach.
Faktem jest, że istnieje realna potrzeba zapewnienia większej ilości środków i zasobów, aby te terapie mogły dotrzeć do tych, którzy ich potrzebują. Nie powinniśmy też zapominać o znaczeniu edukacji naszych młodych ludzi w zakresie poczucia własnej wartości. Muszą zaakceptować własne ciała. Muszą także rozwinąć krytyczne myślenie. Takich, które nie dają się ponieść okrutnej i mylącej idei piękna, którą sprzedaje im społeczeństwo.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Dalle Grave R. Intensive Cognitive Behaviour Therapy for Eating Disorders. Haupauge, NY, Nova, 2012.
- Dalle Grave R. Multistep Cognitive Behavioural Therapy for Eating Disorders. Jason Aronson, Maryland, 2013.
- Fairburn, C. G. Cognitive Behavior Therapy and Eating Disorders. New York: Guilford Press, 2008.
- Fairburn, C. G., Cooper, Z., & Shafran, R. Cognitive behaviour therapy for eating disorders: A “transdiagnostic” theory and treatment. Behaviour Research and Therapy, 2003, 41, 509-528.
- de Jong M, Korrelboom K, van der Meer I, Deen M, Hoek HW, Spinhoven P. Effectiveness of enhanced cognitive behavioral therapy (CBT-E) for eating disorders: study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 2016 Dec 3;17(1):573. doi: 10.1186/s13063-016-1716-3. PMID: 27914473; PMCID: PMC5135785.
- Murphy R, Straebler S, Cooper Z, Fairburn CG. Cognitive behavioral therapy for eating disorders. Psychiatr Clin North Am. 2010 Sep;33(3):611-27. doi: 10.1016/j.psc.2010.04.004. PMID: 20599136; PMCID: PMC2928448.