Test rysunku rodziny, ciekawa technika projekcyjna

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Test rysunku rodziny jest jednym z najbardziej znanych testów przeprowadzanych u małych dzieci. Ocenia on sposób, w jaki dziecko lub nastolatek postrzega związki w swoim najbliższym otoczeniu. Jest to prosty sposób na ocenienie jakości relacji, komunikacji i sposobu, w jaki dzieci budują swoją rzeczywistość zaczynając od relacji rodzinnych.

Test ten ma już ponad sześćdziesiąt lat. Stworzony przez psychiatrę Milesa Porota w 1951 roku, jest jednym z najczęstszych instrumentów oceny osobowości u dzieci w wieku od 5 do 16 lat. Tak więc, chociaż obecnie istnieje nadal wielu specjalistów, którzy nie ufają rzetelności technik projekcyjnych, takich jak test rysunku drzewa lub test rysunku rodziny, można powiedzieć, że jego trafność jest doskonale udowodniona.

Test ten jest używany razem z innymi bardziej standardowymi próbami, testami i wywiadami, które razem mogą dostarczyć nam wystarczających informacji, aby przedstawić dokładniejszą diagnozę. Mamy przed sobą niewątpliwie przed bardzo interesującą propozycją kliniczną. Test, który ulepsza się z roku na rok i który przedstawia nam mechanizm prosty i szybki, który pozwala lepiej zrozumieć uczucia, relacje rodzinne i poziom dojrzewania u dzieci.

Jaki jest cel testu?

Jak już możemy się domyślić, rysunek jest tym symbolicznym scenariuszem, w którym dziecko przekazuje nam dużą ilość informacji. Rysunki i gry to dwa idealne zasoby, których możemy użyć do psychodiagnostyki dzieci. Dlatego test rysunku rodziny jest idealnym sposobem oceny dla każdego psychologa dziecięcego lub terapeuty. Cele, które można osiągnąć za pomocą tego instrumentu, są następujące:

• Poznać trudności adaptacyjne dziecka lub nastolatka w środowisku rodzinnym.
• Wzmocnienie jakości więzi rodzinnych.
• Dowiedzieć się, jak widzą i jak czują się w rodzinie.
• Określenie potencjalnych konfliktów z niektórymi członkami rodziny.
• Ocenienie emocjonalnego i psychicznego poziomu dojrzewanie dziecka lub nastolatka.
• Ocenienie wartości rodzinnego stylu komunikacji.
• Odkrycie, co niepokoi dziecko w jego środowisku rodzinnym.

Z drugiej strony należy pamiętać, że najważniejszym aspektem tego testu jest aspekt emocjonalny. Nie tylko szukamy rysunku. Psycholog lub terapeuta powinien utrzymać płynny dialog z dzieckiem podczas rysowania. Kawałek po kawałku, linia po linii, dziecko powinno pokazać swoje uczucia, emocje i troski zanurzone w rysunku.

Jak przeprowadza się test rysunku rodziny?

Test rysunku rodziny przeprowadza się w następujący sposób:

• Dajemy dziecku pustą kartkę i kredki.
• Otoczenie powinno być spokojne i zapewniać dziecku odpowiednią bliskość i pewność siebie.
• Następnie dziecko lub nastolatek otrzymuje polecenie, aby narysować swoją rodzinę.
• Powiemy dziecku, że nie będzie to rysunek na ocenę. Chodzi o to, aby dziecko rysowało rozluźnione i cieszyło się z tego.
• Później, gdy dziecko zaczyna rysować postaci, terapeuta może zacząć zadawać pytania.
• Tak więc jednym ze sposobów uzyskania dodatkowych informacji podczas testu jest zadanie następujących pytań: Kto to jest? Co robi? Lubisz go/ją? Kto jest szczęśliwszy? Kto jest mniej szczęśliwy? 

Z drugiej strony ważne jest, aby psycholog zapisał kolejność, w której dziecko tworzy różne elementy rysunku. Zostanie również wskazana obecność plam, wymazań, wątpliwości przy rysowaniu, itp.

Jak ocenia się test?

Test rysunku rodziny został stworzony jako podejście psychoanalityczne. Z tego powodu przez lata analiza ta była przeprowadzona za pomocą dynamiki edypalnej lub biorąc pod uwagę etapy rozwoju psychoseksualnego ustalone przez Freuda. Jednak obecnie interpretacja jest bardziej uogólniona. Stosuje się statystyki, ale bierze się też pod uwagę sytuację osobistą każdego dziecka lub nastolatka.

Oto kilka wskazówek dotyczących oceny testu rysunku rodziny.

• Rozmiar i miejsce. Duże rysunki oznaczają poczucie bezpieczeństwa. Z drugiej strony, małe postaci umieszczone w rogu kartki odzwierciedlają obawy i niepewność.
• Linie krzywe i proste. Rysunki z kątami i krzywymi liniami wykazują dynamizm i dojrzałość. Z drugiej strony rysunku, w których pojawiają się tylko linie, niewiele postaci i/lub bardzo stereotypowe figury często wykazują niedojrzałość lub zahamowanie.
• Kolejność i odległość. Jednym z aspektów, który należy ocenić, jest kolejność, w jakiej każda z postaci została narysowana. Tak więc częściej zdarza się, że zaczyna się od rysunku matki, lub w innych przypadkach, od osoby, z którą dziecko ma najsilniejszą więź emocjonalną. Z drugiej strony, innym szczegółem wartym uwagi jest odległość, którą dziecko ustala między postaciami.
• Pominięcie pewnych postaci. Często zdarza się, że dzieci nie rysują samych siebie na rysunku rodziny. Jest to fakt, który należy wziąć pod uwagę i ocenić. Podobnie, pominięcie jednego z rodziców lub rodzeństwa może być odzwierciedleniem ich odrzucenia.

Podsumowując, pamiętajmy, że test rysunku rodziny nie jest wykorzystywany jako jedyny test umożliwiający postawienie diagnozy. Razem z wywiadami i innymi testami daje nam wystarczająco dużo informacji, aby dokładniej i konkretniej ocenić sytuację dziecka.

Ten test, jak każdy inny test projekcyjny, stanowi bezpośrednie przejście do tego emocjonalnego świata, w którym rysowanie jest zawsze najlepszym wyjściem.Ten scenariusz, w którym możemy swobodnie odzwierciedlać obawy, troski lub problemy.