Żal w starszym wieku

Kiedy starsza osoba traci kogoś bliskiego, może to być tak bolesne, że traci wiarę w życie. Nagle świat wydaje się zimny, pusty i zupełnie inny. Jakie są zatem cechy żałoby w starszym wieku?
Żal w starszym wieku

Ostatnia aktualizacja: 05 marca, 2023

Żal w starszym wieku może być szczególnie przygnębiający. Rzeczywiście, utrata bliskich członków rodziny może być niezwykle bolesnym doświadczeniem dla osób starszych. Osiąga maksymalny poziom, gdy jednostka traci partnera. Utrata towarzysza życia, który sprawiał, że osoba ta się uśmiechała i dzieliła swoje marzenia, może być bolesna.

Czynniki towarzyszące żałobie dodatkowo nasilają się w podeszłym wieku, gdyż ten etap życia charakteryzuje się utratą kontaktów społecznych.

„Żałoba zmusza nas do ponownego kochania”.

-Terry Tempest Williams-

Seniorzy martwią się śmiercią na starość
Wzrost poczucia osamotnienia i procesy emocjonalne towarzyszące żałobie w starszym wieku mogą stanowić odskocznię do cierpienia jednostek klinicznych równie ograniczających jak depresja.

Bagaż emocjonalny

Na starość ludzie ponoszą wiele strat. Mogą one być wewnętrzne (zmiany w stylu życia) lub zewnętrzne (utrata rodziny, przyjaciół lub partnera). Kiedy osoby starsze tracą partnera życiowego, znajdują się w sytuacji, w której muszą poradzić sobie zarówno z bólem po stracie, jak i potrzebą posiadania innych osób wspierających.

Żal w starszym wieku – charakterystyka

Często żałobie na starość towarzyszy rozdzierający serce ból z powodu nieobecności tej drugiej osoby, która dzieliła z nimi życie przez tyle lat. Co więcej, starsi ludzie mogą odczuwać intensywną bezradność wobec odnalezienia się w innym i często okrutnym świecie.

Nawet jeśli chcą i próbują rozpocząć nowe życie, ich zdrowie fizyczne i okoliczności zewnętrzne często stanowią potężną barierę, która im to uniemożliwia. Jest to jeden z powodów, dla których musimy zwracać szczególną uwagę, jeśli chodzi o zapewnienie miłości, uczucia i wsparcia osobom starszym, które straciły swoich bliskich.

„Utrata krewnych na starość jest przyczyną 20 procent przypadków depresji u osób starszych”.

-Emilio Gamo Medina-

Na starość inaczej przeżywa się żałobę po przyjacielu, członku rodziny czy partnerze. Starsi ludzie mają świadomość, że ich przyszłość jest krótsza niż młodszych. Może to zmniejszyć rodzaj wiary i nadziei, które są nieodłącznym elementem żałoby na innych etapach życia.

Również kultura, wartości i społeczeństwo, w którym osoby starsze się wychowały, różnią się od tego, w którym żyją dzisiaj. Zmiany te mogą pogłębić ich poczucie odłączenia od świata. Co więcej, nie mają już kotwic, które łączyły ich z teraźniejszością. Może to wywołać prawdziwą emocjonalną lawinę, której pokonanie może być niezwykle trudne.

Czynniki wspomagające powrót do zdrowia

Starsi ludzie są często niezwykle mądrzy. Ich doświadczenia, lekcje, których się nauczyli i strategie, które opracowali przez całe życie, mogą pomóc im stawić czoła i rozwiązać trudności oraz wejść na nowy etap. To, czy ich ból zostanie rozwiązany, czy skomplikuje się, będzie zależeć od tego, jak sobie z nim poradzą.

Unikaj nadmiernej ochrony

Nadopiekuńczość nigdy nie jest dobra. Zbyt wiele uwagi może spowodować, że osoby starsze stracą pewne umiejętności znacznie wcześniej.

Osoba nadmiernie chroniona jest odizolowana od procesów, które sprawiają, że rozwijamy się jako ludzie. Dlatego ważne jest, aby być tam dla nich, ale nie robić za nich wszystkiego. Sami muszą stawić czoła tej sytuacji. Możemy im pomóc, dając im do zrozumienia, że jesteśmy dla nich wsparciem, ale nie możemy ich w żaden sposób ograniczać.

„Smutek bez łez krwawi wewnętrznie”.

-Christian Nevell-

Słuchaj

Jeśli starsza osoba mówi o ukochanej osobie, słuchaj jej. Buduje ona narrację ze wspomnień, które dzieliła ze zmarłym. To dla niej ważne. Oznacza to, że może zintegrować stratę ze swoim życiem.

Jednym ze sposobów, w jaki możesz pomóc, jest zwracanie uwagi na to, co ktoś Ci mówi. Nawet jeśli się powtarza. Rzeczywiście, słuchanie jest częścią procesu żałoby. Ważne jest dwukierunkowe słuchanie. Spróbuj sparafrazować to, co ktoś Ci mówi, lub zatrzymaj tę osobę, aby zapytać o konkretne wspomnienie. Na przykład: „Dziadku, opowiedz mi o tym, jak babcia zrobiła to i to…” – to pytanie może być niezwykle miłym aktem.

„Uczciwe słuchanie jest jednym z najlepszych lekarstw, jakie możemy zaoferować umierającym i pogrążonym w żałobie”.

-Jean Cameron-

Osoba trzymająca ręce starszej osoby
Słuchanie, jak się czują, jest pomocne, a także sposobem na zintegrowanie ich straty.

Bądź z nimi

Dopóki nie połączą się ponownie ze społeczeństwem i środowiskiem, ważne jest , aby poświęcać starszym ludziom swój czas. Rozumiemy przez to dzwonienie do nich, zapraszanie ich do wspólnych zajęć lub po prostu pójście do ich domu i siedzenie z nimi.

Może nawet nie będziesz musiał nic mówić. Sam akt łączenia się z nimi i pozwalania im zobaczyć, że tam jesteś, może być niezwykle intymny. Intymność emanująca z towarzyszenia komuś jest potężnym narzędziem, które zmniejsza samotność straty.

„Jedynym lekarstwem na smutek jest rozpacz”.

-Earl Grollman-

Kiedy jesteśmy starsi, stajemy się bardziej bezbronni. Zaczynamy tracić coraz więcej osób. To całkowicie naturalne, ponieważ dzieje się tak w wyniku starzenia się lub choroby. Sytuacje śmierci dzieci, młodszego rodzeństwa czy współmałżonka wywołują silniejsze emocje niż inne, zwiększając odczuwany przez dyskomfort emocjonalny.

Z tego powodu musimy zapewnić osobom starszym wsparcie w życzliwszy, bardziej intymny i bliższy sposób. To oni zbudowali świat, w którym teraz żyjemy. Dlatego powinniśmy być w stanie zapewnić im niezbędne wsparcie, aby mogli nadal żyć zdrowo i godnie, gdy muszą stawić czoła bolesnej stracie.

„To raczej starość niż śmierć należy przeciwstawić życiu.

-Simone de Beauvoir-


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Higuera, J. C. B. (2020). Acompañamiento en el duelo. In La humanidad puesta a prueba: bioética y COVID-19 (pp. 347-360). Universidad Pontificia Comillas.
  • Durbán, M. V., Loarte, M. M., Higuera, J. C. B., Maza, R. C., & Fernández, I. S. (2014). Estudio del perfil de una población de personas en duelo complicado que acuden a un centro de escucha de duelo. Medicina paliativa, 21(3), 91-97.
  • Díaz, M. J. M., & Roldán, R. L. (1999). Estructura constructiva y duelo patológico en la vejez. Psiquis: Revista de psiquiatría, psicología médica y psicosomática, 20(6), 43-49.
  • LASECA, L. A., SANZ, V. B., & JIMÉNEZ, P. F. EL DUELO EN LA TERCERA EDAD. XXI Congreso Virtual Internacional de Psiquiatria, Psicología y Enfermería en salud mental. https://psiquiatria.com/congresos/pdf/1-7-2020-2-COMU5.pdf
  • Medina, E. G., & Pezzi, P. P. (2009). El duelo y las etapas de la vida. Revista de la asociacion española de Neuropsiquiatria, 29(104), 455-469.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.