Samoregulacja w uczeniu się - co to takiego i dlaczego jest tak ważna?

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Napisany przez Eva Maria Rodríguez

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Samoregulacja w uczeniu się jest ściśle powiązana z tym, w jaki sposób ludzie regulują własne emocje, zachowania, procesy poznawcze i aspekty środowiskowe w trakcie wykonywania tej czynności.

Wiemy, iż w tym kontekście ważne jest, aby móc kontrolować swój umysł. Im szybciej się nauczysz, na czym polega samoregulacja, tym bardziej skuteczne i satysfakcjonujące będzie Twoje doświadczenie edukacyjne.

W tym kontekście przydadzą Ci się pewne umiejętności, takie jak na przykład dobre zarządzanie czasem, zdolność wyboru najlepszych strategii rozwiązywania problemów oraz umiejętność aktywnej regulacji stanów emocjonalnych, takich jak frustracja.

Czym jest samoregulacja w uczeniu się?

Jednym z najsłynniejszych badaczy w tej dziedzinie jest Barry Zimmerman. Twierdzi, że samoregulacja w uczeniu się nie jest umiejętnością umysłową ani akademicką. Jest to raczej proces samodzielności, dzięki któremu uczniowie są właśnie w stanie przekształcić swoje umiejętności umysłowe w umiejętności akademickie.

Według Zimmermana, samoregulacja w uczeniu się wymaga nie tylko zdobycia szczegółowej wiedzy o pewnej umiejętności, ale także takich zdolności jak samoświadomość, samomotywacja i zdolność do zachowania się w sposób, który pozwala Ci na należyte zastosowanie zdobytej wiedzy.

Pierwszoroczniacy oceniają siebie, porównując się do innych i dostając od nich informacje zwrotne. Często też tłumaczą własne niepowodzenia procesami, nad którymi nie mają kontroli.

Z drugiej strony doświadczeni studenci, którzy wiedzą, jak zarządzać swoim procesem uczenia się, są w stanie zaakceptować własną porażkę. Zamiast obwiniać, skupiają się na tym, jak mogą wzmocnić swoje słabe strony.

Patrząc na to z innej strony, samoregulacja nie jest czymś, co jedni uczniowie mają, a inni nie. Według Zimmermana składa się ona z określonych procesów wybiórczo przypisywanych do każdego zadania.

Zadania te muszą być postawione na podstawie cech osobistych. Zatem najlepiej jest mówić o samoregulacji w kontekście uczenia się lub określonego rodzaju uczenia się.

Samoregulacja w nauce wymaga postanowienia celów i późniejszego wyboru strategii odpowiednich do ich osiągnięcia. Gdy to zrobisz, musisz ciągle monitorować swoje postępy oraz zmienić swoją technikę, jeśli Twoje cele nie zostały osiągnięte.

Musisz także starać się efektywnie wykorzystywać dostępny czas, oceniać wybrane wcześniej metody i dostosowywać je do przyszłych zadań akademickich. Oczywiście w swoich przyszłych przedsięwzięciach powinieneś zawsze  stosować uzyskaną wiedzę.

Umiejętności wspierające samoregulację podczas uczenia się

Umiejętności, z których składa się samoregulacja są niezbędnymi do nauki narzędziami. Mimo to, nauczyciele rzadko potrafią nauczyć ich bezpośrednio. Dlatego u wielu studentów dostrzega się brak niezależności, motywacji, wytrwałości i dobrego samopoczucia w trakcie studiów.

Aby nauczyciele byli w stanie skutecznie przekazać wiedzę o tych umiejętnościach, ważne jest, aby studenci dobrze orientowali się w najważniejszych mechanizmach samoregulacji.

Regulując swój proces uczenia się, studenci przechodzą przez trzy główne etapy: planowanie, wykonywanie i refleksję. Te fazy nie są koniecznie sukcesywne. W trakcie realizacji postawionego zadania uczniowie mogą przechodzić przez wiele cykli:

• Na etapie planowania uczniowie ustalają cele i standardy. Powinni być w stanie je zrealizować w ramach konkretnego zadania, sesji lub kursu. Dany etap dotyczy również postrzegania przez ucznia warunków nauki.
• Na etapie wykonywania studenci demonstrują swoje zaangażowanie w naukę. Ponadto, monitorują cały proces. Mogą porównać swoje postępy z ustalonymi na etapie planowania standardami.
• Etap refleksji wiąże się z przemyślenie i ocenianiem swojego procesu nauki. Obejmuje refleksję nad informacją zwrotną oraz przechowywanie pomysłów i koncepcji w swoim umyśle do odniesienia się w przyszłości.

Nauczyciele i samoregulacja w uczeniu się

Biorąc pod uwagę znaczenie samokontroli podczas uczenia się, ważne jest, aby wykładowcy byli w stanie jasno wytłumaczyć te umiejętności.

Muszą również zaoferować studentom strategie, które pomogą im zastosować nabyte zdolności w trakcie uczenia się. Ten proces powinien obejmować:

• wyjaśnienie użyteczności i znaczenia umiejętności samoregulacji w uczeniu się
• nauczanie strategii samoregulacji w sposób zrozumiały
• pomaganie uczniom w określeniu, kiedy i jak mogą użyć tych umiejętności

Przeprowadzone przez C. Dignath-van Ewijka i G. Van Der Werfa w 2012 roku badanie, którego przedmiotem były przekonania i zachowania wykładowców w zakresie samoregulacji w uczeniu się, wykazało, iż nauczyciele naprawdę wierzą w przekazywanie tych umiejętności swoim studentom.

Wyniki badania pokazały również jak szkolenia nauczycieli mogą zapewnić im umiejętność i wiedzę do skutecznego propagowania samoregulacji w procesie uczenia się.

Należy opracować dla pedagogów takie strategie, aby mogli oni uczyć swoich studentów tych umiejętności. Obejmuje to narzędzia, zasoby i strategie, które mogą wykorzystać na zajęciach.