Przewlekły lęk: objawy, przyczyny i leczenie

Wszyscy staramy się być silni, ukrywamy naszą kruchość i mówimy sobie, że wszystko jest w porządku, kiedy tak nie jest. Często jednak nasilamy nasz niepokój, aż doprowadzi on do chronicznych stanów cierpienia.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 08 maja, 2023

Przewlekły lęk dotyka tysiące ludzi na całym świecie. Zwykle wiąże się z nadmiernym zmartwieniem przez dłuższy czas, zaburzeniami snu, stałym uciskiem w klatce piersiowej, lękami i katastroficznymi myślami. Życie w tego rodzaju codzienności nie jest łatwe. Jednak często mijają tygodnie i miesiące, a nawet lata, a Twój stan się nie poprawia. Czasami jest lepiej, a czasami gorzej, ale Twoje ogólne zmęczenie jest zawsze na wysokim poziomie.

Możesz się zastanawiać, jak ktoś może tak długo żyć w tej sytuacji. Ludzie po prostu przyzwyczajają się do cierpienia. Tego typu sytuacje zwykle pojawiają się w okresie dojrzewania lub wczesnej młodości. Dlatego jednostki „przyzwyczajają się” do danego sposobu myślenia, do ciała i umysłu, które przesadnie reagują na problemy i codzienne komplikacje życia.

„Nic nie mogę zrobić. Po prostu taki jestem. Mam niespokojną osobowość” to usprawiedliwienie, za którym chowa się wiele osób. Niemniej jednak, porównując się z innymi, ludzie są świadomi, że coś jest nie tak. Czują, że ich schematy myślowe zarówno niszczą, jak i osłabiają ich oraz codziennie gasią ich nadzieje i marzenia.

Dowiedzmy się trochę więcej o tym stanie.

Przewlekły lęk: definicja, objawy i leczenie

Przejście od niespokojnego do spokojnego umysłu nie jest łatwe. Ci, którzy cierpią na przewlekły lęk, żyją przez miesiące i lata w stanie psychicznym, w którym zmartwienie, strach i udręka są nieproporcjonalne. Jeszcze bardziej skomplikowane jest to, że próbują to ukryć i udają przed innymi, że wszystko jest dobrze.

Osoby te, pragnąc wykazać się wysokimi kompetencjami i normalnością, zużywają ogromne ilości energii. Jednak ich niepokój jest sprzężony zwrotnie, co czyni go jeszcze bardziej chronicznym.

Dziedzina psychologii jest świadoma dużej złożoności tej sytuacji. Badania, takie jak te przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim przez dr Alexandra Bystrisky’ego, pokazują, że chociaż lęk może nie być tak uderzający wizualnie jak schizofrenia, depresja i choroba afektywna dwubiegunowa, jest tak samo upośledzający. Co więcej, niektórzy ludzie cierpią z powodu przewlekłego lęku przez lata, co często prowadzi do poważniejszych schorzeń, takich jak głęboka depresja. Dlatego ważne jest, aby reagować wcześnie i zapobiegać przeciąganiu się tego rodzaju sytuacji w czasie.

Objawy przewlekłego lęku

Lęk ma wiele postaci i twarzy, a każdy przeżywa go w określony sposób. Prace wybitnych autorów, takich jak Aaron T. Beck, Albert Ellis, Paul Watzlawick i MH Erickson, zagłębiają się w ten obszar i proponują wartościowe strategie lepszego zrozumienia tych sytuacji i radzenia sobie z nimi.

Przewlekły lęk definiuje stan psychiczny, który trwa dłużej niż sześć miesięcy. To nie tylko czas zmartwień lub chwilowa zła passa. Oto najczęstsze objawy i oznaki:

• Nadmierne zmartwienie.
• Lęki i skłonność do przewidywania negatywnych zdarzeń.
• Problemy z koncentracją.
• Trudności w rozwiązywaniu problemów. Umysł zawsze przewiduje najgorsze i zostaje zablokowany.
• Poczucie krzywdy i winy. Osoba cierpiąca na chroniczny lęk nie rozumie, dlaczego tak się czuje i obwinia się za to.
• Niepokój i pobudzenie z powodu podwyższonego poziomu adrenaliny.
• Fobie.
• Zaburzenia snu.
• Tachykardia, ucisk w klatce piersiowej.
• Wyczerpanie.
• Uderzenia gorąca lub dreszcze.
• Zawroty głowy lub uczucie mrowienia.
• Bóle mięśni.
• Poczucie bycia na krawędzi lub pod presją.
• Uczucie guza w gardle lub trudności w połykaniu.

Co kryje się za przewlekłym lękiem?

Przewlekły lęk nie jest stanem klinicznym jako takim. Określa sytuację, w której dyskomfort i udręka trwają dłużej niż sześć miesięcy. W większości przypadków za tymi objawami kryje się uogólnione zaburzenie lękowe (GAD). Ta jednostka psychologiczna jest bardziej powszechna niż nam się wydaje. Nektórzy ludzie cierpią na nią od okresu dojrzewania.

Oto niektóre z wyzwalaczy przewlekłego lęku:

• Czynniki związane z osobowością. Skłonność do podsycania negatywnego myślenia, brak strategii radzenia sobie ze zmartwieniami, niska samoocena lub niepewność.
• Czynniki genetyczne. Osoba jest bardziej narażona na chroniczny lęk, jeśli ma go również biologiczny krewny. Jednak stabilne i spokojne życie rodzinne może pomóc zrekompensować wszelkie ryzyko genetyczne.
• Czynniki środowiskowe. Trauma, stres lub inne negatywne czynniki środowiskowe mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia przewlekłego lęku. Ważne jest, aby rozpoznać, czy historia traumy powoduje lęk, ponieważ lęk wywołany traumą wymaga innego podejścia terapeutycznego niż inne typy.
• Problemy społeczne. Większe problemy społeczne, takie jak zmiana klimatu, dyskryminacja, czynniki polityczne lub pandemia, mogą pogorszyć chroniczny lęk.

Jakie rodzaje leczenia są dostępne?

Istnieją metody leczenia przewlekłego lęku. Z każdym rodzajem zaburzeń nastroju można sobie poradzić dzięki terapii psychologicznej. W niektórych przypadkach strategię tę można łączyć z lekami psychotropowymi. Jednak najskuteczniejszym sposobem leczenia źródła problemu i umożliwienia osobie cierpiącej radzenia sobie z przewlekłym lękiem jest psychoterapia. Systematyczne techniki odczulania, takie jak techniki progresywnej relaksacji Jacobsona, są niezwykle użytecznymi podejściami terapeutycznymi.

Bardzo pomocna może być również terapia poznawczo-behawioralna oraz terapia akceptacji i zaangażowania. Najważniejsze jest to, aby pacjent nauczył się rozwijać racjonalne myślenie, które jest bardziej refleksyjne i ma na celu uzyskanie większej kontroli i dobrego samopoczucia z dnia na dzień. Lęk nie zniknie z jego życia, zawsze będzie obecny, ale jeśli będzie wiedział, jak sobie z nim poradzić, przestanie być ciężarem i przeszkodą w dobrym samopoczuciu.

Inne strategie

Inne strategie radzenia sobie z przewlekłym lękiem obejmują:

• Praca nad stabilnością. Jednym z najważniejszych aspektów radzenia sobie z przewlekłym lękiem jest robienie wszystkiego, co możliwe, aby mieć stabilne życie. Podczas gdy terapia i leki są skuteczne, nic nie jest tak korzystne, jak odpowiednie środowisko i ludzie, dlatego zmiany należy wprowadzać, gdy tylko jest to możliwe.
• Akceptowanie niespokojnych myśli. Irracjonalne myśli powinny być akceptowane i jednocześnie nie traktowane jako absolutna prawda.
• Rozwijanie umiejętności radzenia sobie. Osoba może potrzebować różnych umiejętności radzenia sobie z różnymi poziomami lęku. Na przykład naprawdę wysoki lęk może reagować na inną technikę niż lęk na średnim poziomie.
• Praktykowanie jogi lub medytacji. Pomocne może być przyjęcie jakiejś formy medytacji, jogi lub uważności. Istnieje wiele różnych rodzajów praktyk uważności, które mają pozytywny wpływ na lęk.

Życie z przewlekłym lękiem jest trudne. Ci, którzy na cierpią na ten problem, doświadczają fizycznych i emocjonalnych objawów, które uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie w życiu codziennym. Poszukiwanie leczenia i rozwijanie umiejętności radzenia sobie może znacznie przyczynić się do zmniejszenia objawów i lepszego radzenia sobie z chorobą. Dlatego jeśli znajdziesz się w takiej sytuacji, nie wahaj się poprosić o pomoc eksperta. Pamiętaj, że możesz przejść od niespokojnego do spokojnego umysłu.