Piaskownice mentalne i ich przydatność w dzisiejszym świecie

Świat jest pełen niezrozumiałych, a nawet irracjonalnych faktów, które często trudno nam zrozumieć. Mimo to, gdybyśmy poświęcili przestrzeń w naszych umysłach na analizę tych chaotycznych rzeczywistości, zwiększylibyśmy naszą inteligencję.
Piaskownice mentalne i ich przydatność w dzisiejszym świecie
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 12 marca, 2023

Stephen Hawking powiedział, że jako ludzie często ustalamy rodzaj uczenia się, który jest nam znany i który nie wymaga nadmiernego wysiłku poznawczego. Jego zdaniem naszym głównym wrogiem nie jest ignorancja, ale iluzja wiedzy. Innymi słowy, poczucie, że wiemy już wszystko i że lepiej odrzucić to, co stanowi wyzwanie. Dziś porozmawiamy o tym, czym są piaskownice mentalne.

Okazuje się, że kiedy przyjmujemy rewolucyjne koncepcje, które często są sprzeczne z naszymi konkretnymi wizjami, dokonujemy wielkich postępów i zdobywamy wiedzę. Gdybyśmy integrowali w naszych umysłach tylko to, co w największym stopniu odpowiada naszym przekonaniom, bez zaprzeczania im, pozostalibyśmy w tym samym miejscu. Nie możemy niczego pokonać, myśląc zawsze w ten sam sposób.

Prawdziwa nauka pojawia się, gdy podejmujemy ryzyko i opuszczamy nasze strefy komfortu psychicznego, aby analizować inne idee i perspektywy. Nie ma znaczenia, jak dziwne lub irracjonalne mogą się wydawać. Do podjęcia tego kroku przydatna jest ciekawa koncepcja opracowana przez matematyka i pisarza Erica Weinsteina. Dowiedzmy się więcej.

Jedną z osób, która najczęściej (nieświadomie) używała koncepcji mentalnych piaskownic był Albert Einstein.

mózg reprezentujący mentalne piaskownice
Eksperymentowanie z pomysłami i koncepcjami zwiększa naszą inteligencję.

Piaskownice mentalne

Eric Ross Weinstein jest znanym amerykańskim matematykiem, ekonomistą i pisarzem. Prowadzi podcast, w którym opisuje fascynujące rewolucyjne teorie dotyczące nauki, psychologii i fizyki. To postać kontrowersyjna, ale też głos, który stara się obudzić umysły młodych ludzi, aby mogli zaproponować pomysłowe rozwiązania przyszłych problemów.

Jednym z pomysłów, który ostatnio zaproponował, było zachęcenie społeczeństwa do osiągania nowych wyżyn intelektualnych. Zjawisko to opisał terminem “piaskownice mentalne”. To psychologiczne przestrzenie, w których powinniśmy przetwarzać najbardziej sprzeczne i irracjonalne aspekty naszego życia. Mogą to być na przykład wiadomości, informacje i rodzaje sytuacji, w których znajdujemy się na co dzień, a które często okazują się niezwykle frustrujące.

Bez wątpienia teraźniejszość stała się bardziej niezwykła niż kiedykolwiek. Jesteśmy przytłoczeni niekończącymi się informacjami, z których niektóre wydają się być bardzo dziwne. Często po prostu odpuszczamy. „Świat oszalał” – mówimy sobie. Jeśli jednak odłożymy na bok informacje, których nie rozumiemy lub coś, co wydaje nam się sprzeczne, tracimy możliwości uczenia się. Tracimy też możliwość większej kontroli nad naszą rzeczywistością.

Psychiczna przestrzeń do zabawy niebezpiecznymi koncepcjami

Termin “mentalna piaskownica” pochodzi ze świata oprogramowania i programowania. Piaskownica to bezpieczna przestrzeń na komputerze, w której informatycy i programiści mogą analizować zachowanie wirusów lub złośliwego oprogramowania. Co jednak, jeśli nasze mózgi mogłyby mieć podobne przestrzenie do analizowania wszystkich dziwnych informacji, które nas otaczają?

Chociaż ta propozycja może wydawać się bezsensowna, jest niezwykle istotna. Nigdy nie będziemy w stanie rozwiązać trapiących nas problemów, jeśli nie przeanalizujemy wszystkiego, co wydaje się irracjonalne lub dziwne. Dlatego zamiast odrzucać to, co uważamy za sprzeczne z nami, musimy podjąć wysiłek, aby to przeanalizować.

Pomyślmy o niektórych realiach, które obecnie nas otaczają. Na przykład chińskie balony szpiegowskie i artefakty zestrzelone nad przestrzenią powietrzną USA. Takie wiadomości wydają nam się groteskowe. Jednak nawet groteska musi być przeanalizowana dla naszego dobra.

Chociaż nasze mózgi nie lubią niepewności, sprzeczności i irracjonalnej rzeczywistości, jesteśmy zaprogramowani do radzenia sobie z tymi złożonościami, abyśmy mogli lepiej dostosować się do naszego środowiska. Ale ten krok wymaga wysiłku poznawczego.

Piaskownice krytycznego i analitycznego myślenia

Używamy znacznie więcej, niż 10 procent możliwości naszego mózgu. Tak naprawdę wykorzystujemy 100 procent naszych mózgów. Wszystkie obszary tego narządu są ze sobą połączone, a każde zadanie wymaga aktywacji wielu regionów. Problem polega na tym, że jesteśmy konformistycznymi myślicielami.

Oznacza to, że nadajemy znaczenie i ważność tylko tym informacjom, które są zgodne z naszymi przekonaniami. W konsekwencji odrzucamy wszystko, co wydaje się sprzeczne i unikamy głębokiego i refleksyjnego myślenia, ponieważ wymaga ono czasu. Jest tak, ponieważ w naszym zabieganym społeczeństwie, zdominowanym przez niekończącą się ilość informacji przepływających praktycznie co sekundę, wolimy przewijać dalej, niż zatrzymywać się, by coś przeczytać.

Piaskownice mentalne to przestrzenie, w których wymagane jest krytyczne i analityczne podejście poznawcze. W tym kontekście badania przeprowadzone przez Alborz University of Medical Sciences (Iran) zwróciły uwagę na korzyści płynące z tego typu myślenia dla sukcesu akademickiego.

Wydaje się, że „budowanie” tych psychologicznych przestrzeni w naszych mentalnych wszechświatach pozwala nam dogłębnie analizować wydarzenia, na podstawie których możemy wyrobić sobie własne opinie. Co więcej, posiadanie przemyślanej wizji rzeczy pozwala nam lepiej stawić im czoła.

Einstein przedstawiający mentalne piaskownice
Einstein przeprowadził w swoim umyśle wiele eksperymentów, analizując dane i prawdopodobieństwa.

Jesteśmy zaprogramowani do analizowania codziennych sprzeczności

W codziennym życiu jest wiele okoliczności, które są frustrujące. Ludzie wokół nas mogą być największą naszą sprzecznością. Co więcej, to, czego dzisiaj jesteśmy pewni w kwestii pracy, jutro może zniknąć. Coś, co do niedawna uważaliśmy za całkowicie bezpieczne w społeczeństwie, nagle może przestać istnieć. Co możemy zrobić z tyloma niejednoznacznościami i zmianami oraz tyloma całkowicie irracjonalnymi faktami?

Chociaż prawdą jest, że nasze mózgi nie lubią dwuznaczności, funkcją naszej kory przedczołowej jest analiza i refleksja. Mentalne piaskownice to bezpieczne przestrzenie, w których możemy zagłębiać się w to, co paradoksalne i jednostkowe. W końcu nie każde wyzwanie wymaga rozwiązania. Czasami medytacja nad otoczeniem zwiększa również naszą inteligencję i zdolności adaptacyjne.

Dlaczego nie spróbować?


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Garnham, A. y Oakhill, J. (1996) Manual de Psicología del Pensamiento. Ed. Paidós.
  • Ghazivakili Z, Norouzi Nia R, Panahi F, Karimi M, Gholsorkhi H, Ahmadi Z. The role of critical thinking skills and learning styles of university students in their academic performance. J Adv Med Educ Prof. 2014 Jul;2(3):95-102. PMID: 25512928; PMCID: PMC4235550.
  • De Bono Edward. 2006. El Pensamiento Lateral. Editorial Paidós Ibérica S.A.
  • Espino, O. (2004) Pensamiento y razonamiento. Pirámide.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.