Melatonina i medytacja: jaki mają ze sobą związek?

Niektóre badania pokazują, że oprócz zwiększenia poziomu energii i poczucia spokoju regularna medytacja podnosi poziom melatoniny. Ten hormon pomaga nam w regulacji i jakości snu, ponieważ poziom melatoniny we krwi wzrasta podczas snu i poprawia jakość odpoczynku.

Melatonina tworzona jest dzięki aminokwasowi, a mianowicie dzięki tryptofanowi. Hormon ten jest wytwarzany w szyszynce. Gruczoł znany od kilkaset lat jako „siedziba duszy” i w wielu tradycjach orientalnych uważany jest za jeden z punktów, do którego należy kierować przepływ energii podczas medytacji.

Co mówią nam badania zajmujące się związkiem, jaki melatonina ma z medytacją?

Związek między melatoniną a medytacją został dokładnie zbadany przez zespół badawczy z University of Massachusetts w 1995 r. Badanie to dostarczyło bardzo istotnych danych na temat tego związku.

Celem tego badania było udowodnienie związku między regularną praktyką świadomej medytacji a wzrostem fizjologicznych poziomów melatoniny. W tym celu pobrano w nocy próbki moczu od uczestników badania w celu wykrycia 6-sulfatoksymelatoniny.

Ten pierwiastek jest produktem degradacji melatoniny i daje nam dokładne dane na temat poziomu melatoniny we krwi. Poprzednie badania wykazały już, że melatonina jest światłoczuła, ale to badanie sugeruje, że jest ona również wrażliwa na psychikę.

Melatonina i medytacja

Wyniki badania były przytłaczające: u osób, które medytowały wykryto  znacznie wyższe poziomy melatoniny, niż u osób, które nie zajmują się tą praktyką.

Ocena fizjologicznych korelacji wyższych stanów świadomości podczas snu również dostarczyła cennych informacji: ludzie, którzy medytowali regularnie spędzali więcej czasu w fazie powolnego snu o zwiększonym działaniu teta-alfa i aktywności tła delta. Odkryli również znaczną poprawę jakości snu podczas fazy REM.

Jak to działa?

Medytacja regulują działanie podwzgórza przysadki mózgowej, a w konsekwencji reguluje także poziom kortyzolu i katecholaminy. Wykazano również, że medytacja zwiększa poziom dehydroepiandrosteronu i hormonów przysadki, takich jak hormon wzrostu, stymulator tarczycy, prolaktyna i oczywiście melatonina.

Melatonina wywiera hipnotyczny wpływ na jednostkę dzięki hamowaniu jądra suprachiasmatycznego, a także działa jako przeciwutleniacz i immunomodulator. Oprócz tego, że jest ważnym przeciwutleniaczem wprowadza nas w dobre samopoczucie.

Medytacja to dobra alternatywa dla poprawy koncentracji. Nie tylko ze względu na wpływ jaki wywiera na poziomy melatoniny, ale także na poziomy jej prekursorów, zwłaszcza serotoniny i noradrenaliny. Krótko mówiąc, zmniejsza metabolizm wątroby i zwiększa syntezę szyszynki.

Melatonina i starzenie się

Starzenie się ma duży wpływ na wydzielanie melatoniny, dlatego z wiekiem może zacząć nas niepokoić jakość naszego snu. Kiedy się starzejemy, bardzo ograniczamy nasza współczulną i przywspółczulną aktywność.

Powoduje to autonomiczną aktywację, a w konsekwencji spadek jakości naszego snu. Z kolei dzięki medytacji podczas snu modulowane są funkcje autonomiczne. Aktywność fal theta przedniej linii środkowej pochodzących z przedniej kory obręczy kontroluje aktywność przywspółczulną.

Podsumowanie

Na bazie całej wspomnianej literatury i badań można wywnioskować, że regularna praktyka medytacji, szczególnie medytacja vipasana, prowadzi do ogólnych zmian i przynosi wiele korzyści. Zmiany te są bardzo podobne do regenerujących i samoregulujących funkcji snu.

Jeśli poprzez praktykę medytacji możemy zmodyfikować kilka mechanizmów związanych ze snem nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z elementem, który może znacznie poprawić nasze zdrowie i przywrócić homeostazę ciała i umysłu. Ponadto może dać nam możliwość lepszego zrozumienia mechanizmów snu i świadomości człowieka.