Hiperwentylacja i napady lękowe: jaki mają związek?

Hiperwentylacja i napady lękowe: jaki mają związek?
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

To nie jest astma. Dusisz się, Twoje płuca nie reagują i cały świat się kręci… Jeśli kiedykolwiek hiperwentylowałeś z powodu lęku, wiesz, jakie to uczucie. Dziś chcemy przedstawić kilka strategii, które możesz zastosować, gdy pojawia się hiperwentylacja.

Duszność, bicie serca, zawroty głowy, drętwienie, ucisk w klatce piersiowej, strach… Hiperwentylacja i niepokój są ze sobą bezpośrednio powiązane i często są problematyczne. Duszność i brak możliwości doprowadzenia tlenu do płuc to przerażające uczucie i bezpośredni skutek tych zaburzeń psychicznych. Jednak nie zawsze jesteśmy tego świadomi.

Nie każdemu to nagłe uczucie duszenia się kojarzy z problemem lękowym. Najczęstszą rzeczą jest myślenie, że masz astmę lub inne problemy z układem krążenia.

Jednak gdy ktoś udaje się na pogotowie lub do lekarza pierwszego kontaktu i wykluczone zostają jakiekolwiek czynniki fizyczne lub organiczne dana osoba może czuć się zdezorientowana. Jak niepokój może objawiać się w tak bolesny sposób?

Być może zapominamy, że ten mechanizm antycypacji bodźców zewnętrznych i wewnętrznych wiąże się bezpośrednio z oddychaniem. Priorytetem w obliczu sytuacji lękowej jest reagowanie na nią. Aby to ułatwić, następuje przyspieszenie pracy serca i zwiększenie ilości tlenu docierającego do mięśni. Cel jest prosty: działać lub uciec przed niebezpieczeństwem.

Hiperwentylacja nie jest chorobą. Nie jest bardzo poważna i nie stracimy z jej powodu życia. Jest to efekt samego lęku i często objawia się zaburzeniami lękowymi. Przeanalizujmy to poniżej.

Zestresowany mężczyzna

Hiperwentylacja i lęk: objawy i cechy

Lęk jest jednym z warunków klinicznych, w których występują największe objawy fizyczne. Tak więc badania, takie jak te przeprowadzone na Uniwersytecie Nauk o Zdrowiu oraz Chicago Medical School wskazują, że średnio wysoka wrażliwość na lęk jest czynnikiem ryzyka ataków paniki i wraz z nimi hiperwentylacji.

Teraz należy zauważyć, że nadmierne oddychanie lub duszność mogą być również związane z innymi zaburzeniami, które wykraczają poza czynniki emocjonalne. Astma, rozedma płuc lub inne dolegliwości płucne mogą wyjaśniać te nagłe problemy z normalnym oddychaniem. W każdym razie najlepiej zawsze skontaktować się z lekarzem.

Dlaczego możemy hiperwentylować, kiedy odczuwamy niepokój?

Hiperwentylacja jest wyzwalana, gdy potrzeba oddychania jest większa niż możliwości organizmu. Dzieje się tak, jak dobrze możemy sobie wyobrazić, gdy mamy do czynienia ze stresującymi sytuacjami lub gdy lęk osiąga wysoki i niekontrolowany poziom.

Nie zdajemy sobie sprawy, że oddychamy zbyt szybko i wtedy pojawia się dekompensacja. Brak równowagi, który zmienia wszystko.

  • Kiedy zbyt szybko oddychamy, równowaga między O2 i CO2 ulega zmianie.
  • Ten nagły spadek poziomu CO2 we krwi jest postrzegany przez mózg jako zagrożenie.
  • Jego celem jest ustabilizowanie sytuacji poprzez jak najszybsze obniżenie poziomu wdychanego O2 i wydychanego CO2.
  • I jak to robi? Ograniczając odruch oddychania. Oznacza to, że wysyła rozkaz ograniczenia oddychania. Stąd uczucie uduszenia.
  • Podczas gdy desperacko pragniemy oddychać, organizm spowalnia ten mechanizm, co dodatkowo wzmaga panikę i rozpacz.

Chociaż prawdą jest, że hiperwentylacja nie jest poważna i nikt nie stracił z jej powodu życia są to sytuacje, które wywołują skrajny strach.

Hiperwentylacja i napady lękowe – jak się objawia?

Hiperwentylacja i lęk są ze sobą ściśle powiązane. Kiedy nasze obciążenie emocjonalne jest wysokie, organizm reaguje i robi to średnio poprzez intensywną reakcję fizjologiczną.

Jednak najbardziej skomplikowaną rzeczą w tych sytuacjach jest to, że atak paniki lub hiperwentylacji jeszcze bardziej zwiększa strach i niepokój. Najczęstsze objawy związane z tymi sytuacjami są następujące:

  • Hiperwentylacja wywołana niepokojem trwa zwykle 20 minut.
  • Wysokie napięcie fizyczne i złe samopoczucie psychiczne.
  • Czujemy, że nie możemy dokończyć oddychania, brakuje nam tchu. Stopniowo wzmacnia się uczucie duszenia.
  • Czujemy, jak serce bije mocno i szybko.
  • Mrowienie w dłoniach, nogach i wokół ust.
  • Uczucie nierealności, zawroty głowy, problemy z widzeniem.
  • Pocenie.
  • Ból głowy i możliwość omdlenia i utraty przytomności.
Kobieta z papierową torebką

Co zrobić, gdy pojawia się hiperwentylacja?

Kiedy mówimy o hiperwentylacji i lęku prawie natychmiast wyobrażamy sobie osobę oddychającą za pomocą papierowej torebki. Chociaż prawdą jest, że ta technika może nam pomóc ważne jest, aby wcześniej rozważyć inne aspekty.

  • Hiperwentylacja nie jest chorobą, jest objawem i musimy znać jej przyczynę. Odrzucenie czynników organicznych jest pierwszym krokiem.
  • W przypadku, gdy niepokój generuje hiperwentylację i te ataki ważne jest, aby wyjaśnić przyczynę niepokoju.
  • W takich przypadkach zarówno terapia poznawczo-behawioralna, racjonalna terapia emotywna, terapia poznawcza ukierunkowana na rozwiązania hiperwentylacji, jak i EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) mogą przynieść nam dobre wyniki.
  • Z drugiej strony podczas ataków hiperwentylacji ważne jest skupienie się na oddychaniu.
  • Jeśli zrobimy to w sposób przyspieszony uczucie duszenia się będzie większe. Należy unikać przyspieszonego pobierania tlenu przez płuca.
  • Pomoże nam oddychanie z przymkniętymi ustami, jakbyśmy próbowali zdmuchnąć świeczkę.
  • Możemy również wypróbować inną strategię: zakryć jedno nozdrze i oddychać drugim. To skuteczny sposób na wolniejsze oddychanie.

Zawsze możemy skorzystać z klasycznej papierowej torebki. Polega to jedynie na zakryciu ust i nosa od wewnątrz, aby uzyskać bardziej rytmiczne oddychanie, a wraz z nim zrównoważyć poziom CO2. W każdym razie najważniejsze jest, aby zawsze znać przyczynę lęku i i starać się ją kontrolować.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Donnell, C. D., & McNally, R. J. (1989). Anxiety sensitivity and history of panic as predictors of response to hyperventilation. Behaviour Research and Therapy27(4), 325–332. https://doi.org/10.1016/0005-7967(89)90002-8
  • Bass, C., Chambers, J. B., Kiff, P., Cooper, D., & Gardner, W. N. (1988). Panic anxiety and hyperventilation in patients with chest pain: a controlled study. QJM: An International Journal of Medicine69(3), 949-959.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.