Heksafleks: sześciokątny model terapii ACT

Model terapii akceptacji i zaangażowania (ACT) charakteryzuje się odniesieniem do kontekstu sytuacji. ACT koncentruje się na środowisku, w którym zachodzi aktywność poznawcza ludzi, co nieco zmniejsza znaczenie, jakie terapie poprzedniej generacji przypisywały treści.

Jednym z głównych celów ACT jest rozwijanie elastyczności psychicznej i zachęcanie do świadomego kontaktu z teraźniejszością. Na poziomie teoretycznym celem modelu jest poddanie funkcji werbalnych i poznawczych dokładniejszej i dobrowolnej regulacji kontekstowej, aby ukierunkować zachowanie na wartości.

Zgodnie z tym modelem istnieje sześć procesów, które generują elastyczność psychologiczną: akceptacja, defuzja poznawcza, kontakt z chwilą obecną, jaźń jako kontekst, wartości i zaangażowane działanie.

Związek między tymi procesami jest zwykle reprezentowany przez sześciokąt, który jest znany jako heksafleks. Poprzez te sześć elementów terapia akceptacji i zaangażowania dąży do tego, aby jednostki (Ribero-Marulanda i Agudelo-Colorado, 2016):

• Potwierdziły i zrezygnowały z wewnętrznych strategii kontroli zdarzeń.
• Obserwowały swoje doświadczenia bez etykietowania ich.
• Skoncentrowały się na zachowaniach mających na celu uzyskanie wartościowych rezultatów, aby tworzyć elastyczne i skuteczne działania.

Przyjrzyjmy się każdemu z sześciu komponentów lub procesów modelu ACT.

Heksafleks

Jak wspomnieliśmy wcześniej, heksafleks to heksagonalny diagram, który służy do klasyfikowania i rozwiązywania problemów pacjenta. Każdy z sześciu procesów, na których się opiera, odpowiada jednej z podstawowych zasad ACT. Za pomocą tego schematu terapeuta może również wybrać punkt wyjścia do konkretnej interwencji.

ACT dąży do kultywowania elastyczności psychicznej, która jest niczym innym jak umiejętnością stawiania czoła, akceptowania i dostosowywania się do trudnych sytuacji. Kiedy doświadczamy stresujących sytuacji, elastyczność psychologiczna chroni nas przed negatywnymi uczuciami i może promować nasze zdrowie psychiczne. Ponadto działa jako bufor przed stresem i negatywnymi skutkami psychologicznymi.

Przyjrzyjmy się bliżej każdemu z procesów stosowanych w ACT do promowania elastyczności psychologicznej.

1. Akceptacja

W modelu heksafleks akceptacja jest aktem przyjmowania tego, co jest nam oferowane i brania tego, co daje nam życie, „przyjmowaniem tego całkowicie, w chwili, gdy jest dane, bez bronienia się” (Hayes, 2013). Akceptacja to postawa, która motywuje nas do nieunikania tego, co się teraz dzieje wokół nas.

Akceptacja jest zaproszeniem do mówienia „tak” życiu, gdy wiemy, że walka z nieprzyjemnymi doświadczeniami nie ma sensu. Są pewne okoliczności, których nie możemy zmienić, takie jak starzenie się, i nie mamy innego wyboru, jak je zaakceptować. Tak więc akceptacja oznacza chęć otwarcia się na teraźniejszość, na naszą egzystencję oraz na wzloty i upadki, w których się rozwija. Nie jest to autodestrukcja, ale przyjęcie chwili takiej, jaka jest.

„Akceptacja to naprawdę inny sposób bycia w życiu, życia życzliwego i z otwartym sercem z naszym wewnętrznym krajobrazem, z tym, co się z nami dzieje”.

-O’Connell, 2018-

Istota akceptacji polega na nie stawianiu oporu. Chodzi o to, by nie sprzeciwiać się kierunkowi, w którym płynie życie. Kiedy przyjmujemy postawę akceptowania tego, co się z nami dzieje, nie reagujemy walką lub stawianiem oporu, ponieważ to dodało by nam niepotrzebnego dyskomfortu.

 2. Defuzja poznawcza

Jest to strategia, która pozwala nam oderwać się od naszych myśli, a dokładniej od tych, które stały się dla nas problemem. Defuzja poznawcza pomaga nam zrozumieć, że ani słowa, ani myśli nie są rzeczywistością.

Strategia ta pomaga nam w chwilach, gdy musimy zmierzyć się z wyzwaniem radzenia sobie z potencjalnie niespokojnymi i natrętnymi myślami. Stosując tę ​​strategię, uczymy się obserwować produkty i procesy naszych myśli.

Pozwala nam również na odseparowanie się od naszych wyobrażeń. Jesteśmy w stanie świadomie stwierdzić „Mam myśl…”, „Dostrzegam tę lub inną myśl”, „Robię coś ze swoimi myślami”. Dzięki defuzji poznawczej możemy odróżnić naszą aktywność umysłową od nas samych.

Defuzja poznawcza nie ma na celu zastąpienia dysfunkcyjnych myśli innymi (jak zrobiłaby restrukturyzacja poznawcza), ale zapewnienie nam perspektywy, w której nasze myśli nie są prawdziwe. To wytwory naszego umysłu. Inne cele to:

• Zmniejszenie poziomu utożsamienia się z naszymi wewnętrznymi doświadczeniami.
• Zmniejszenie charakteru prawdy naszych myśli.
• Pomniejszenie wpływu naszych myśli na nasze zachowania i doświadczenia.
• Ułatwienie elastyczności poznawczej.

3. Kontakt z chwilą obecną

Bez świadomości chwili obecnej mamy tendencję do skupiania uwagi na naszym życiu psychicznym. W ramach ACT terapeuci zapewniają strategie, dzięki którym możemy bardziej skupić się na tym, co dzieje się wokół nas. Zachęca nas również do dynamicznego działania na płaszczyźnie mentalnej.

Chodzi o to, że jeśli nasze środowisko ciągle się zmienia i jesteśmy tego świadomi, treść naszego życia psychicznego również będzie płynąć, unikając w ten sposób unieważniających ruminacji.

Ten rodzaj treningu jest konieczny, ponieważ sztywna i nieobecna uwaga wiąże się z dysfunkcją psychiczną. Z drugiej strony uważność jest pozytywnie związana z dobrostanem psychicznym (Bowlin i Baer, ​​2012). Może również redukować różne objawy psychologiczne i reaktywność emocjonalną. Ponadto poprawia regulację zachowania.

Dzięki uważności nasza uwaga zostaje skierowana na doświadczanie tu i teraz z otwartością i ciekawością. Pomaga nam znaleźć skuteczną ścieżkę rozwoju akceptacji. Uważność pociąga za sobą oddanie się chwili i życiu, które przejawia się w teraźniejszości.

4. Ja jako kontekst

Często jesteśmy przesiąknięci historiami i narracjami, które opowiadamy sobie o tym, co się z nami dzieje. W rezultacie nie jesteśmy w stanie elastycznie reagować z chwili na chwilę.

Ta psychologiczna sztywność lub nieelastyczność niekoniecznie wiąże się z negatywnymi myślami. Możemy połączyć ją z przekonaniami takimi jak: „Jestem opiekuńczą osobą” i jednocześnie stracić chęć do samorozpoznania, w jaki sposób te idee ranią lub krzywdzą innych. Ja jako kontekst nie pozwala nam na przyjęcie perspektywy tych historii. Rozluźniamy tym samym nasze przywiązanie do nich.

W modelu heksafleks jaźń jako kontekst jest przestrzenią, transcendencją, z której obserwujemy nasze doświadczenia. Z jednej strony wspiera lub zawiera wszystkie nasze doświadczenia. Z drugiej strony istnieje też rozłam między jaźnią jako świadomością a jaźnią jako treścią zdarzeń psychologicznych. Można powiedzieć, że te cechy włączenia i rozróżnienia zachęcają do bardziej elastycznych wzorców zachowań (Chin i Hayes, 2017).

5. Wartości

W modelu heksafleks naszymi wartościami są wybrane przez nas cechy bycia i działania. Angażując się w oparte na nich zachowania, ustalamy adaptacyjne repertuary behawioralne, a wzmacniające efekty działania istnieją w chwili obecnej, a nie w osiąganych przez nas efektach zewnętrznych (Chin i Hayes, 2017).

Wartości są centralnym aspektem naszego życia. Są naszymi kompasami i prowadzą nas w poszukiwaniu tego, co w nas rezonuje. Co więcej, są jednym z fundamentów autentycznej egzystencji. W tym sensie Van Deurzen (2002) przekonuje, że autentyczne życie polega na podejmowaniu decyzji zgodnych z wartościami, które uznajemy za warte zaangażowania.

W naszym życiu wartości są podporą, na której konfiguruje się znaczenie egzystencjalne. Angażując się w ich realizację i żyjąc zgodnie z nimi, budujemy wartościowe życie, którego warto doświadczyć.

„Moje życie będzie miało sens tylko wtedy, gdy opracuję własny system wartości”.

-Adam, 2012-

6. Zaangażowane działanie

Cenne życie jest zbudowane z konkretnych działań, którymi kieruje nasz system wartości. Ponadto wymaga zaangażowania w ciągłe kroczenie ścieżką w kierunku tego, co dla nas ważne (O’Connell, 2018).

Dla ACT zobowiązania nie są obietnicami, które zostaną złożone w przyszłości. Są to raczej decyzje podejmowane z chwili na chwilę w celu stworzenia sensownych działań. Wpadki w zaangażowanym działaniu nie są postrzegane jako porażki, ale jako okazja do wzięcia odpowiedzialności za błąd i ponownego zaangażowania się w działania zorientowane na wartości.

Zaangażowane działanie jest być może centralną osią zmian zaproponowanych przez ACT. Chodzi o to, że po zidentyfikowaniu naszych wartości zobowiązujemy się do opracowania zgodnych z nimi planów działania. Oznacza to, że unikniemy konieczności rozwiązywania dysonansów, które powodują tak duży dyskomfort.

Podsumowując, heksafleks sprawia, że ​​wyzwanie polegające na prowadzeniu znaczącej i wartościowej egzystencji jest dla nas łatwiejsze. Zachęca nas również do przyjęcia żywotnej postawy akceptacji, otwartości i braku oporu. Ta postawa jest poparta ćwiczeniem odwagi, jednoznacznym określeniem naszych wartości i realizacją planów działania, w których są one odzwierciedlone.