Jak mówi psychologia społeczna, ludzie tworzą kategorie i dzielą innych ludzi według tych kategorii. Innymi słowy, tworzymy grupy według narodowości, pochodzenia etnicznego, religii, płci i preferencji. Oznacza to, że niektórzy ludzie będą w tej samej grupie, a inni nie. Prowadzi to do zjawiska jakim jest faworyzowanie grupy własnej.
Faworyzowanie grupy własnej można zdefiniować jako tendencję ludzi do faworyzowania, czerpania korzyści lub doceniania członków swojej grupy bardziej, niż osoby spoza grupy. Innymi słowy, faworyzują oni ludzi w swojej grupie, a nie ludzi, którzy nie należą do ich grupy.
Faworyzowanie grupy własnej i konflikt
Faworyzowanie grupy własnej jest uważane za produkt konfliktu między grupami. Jest to spowodowane różnymi interesami między grupami lub niezgodnymi celami. Dwie grupy mogą mieć te same cele, ale gdy jedna grupa osiągnie cel oznacza to, że ta druga nie może go osiągnąć.
Piłka nożna to doskonały przykład. Fani piłki nożnej utożsamiają się ze swoją drużyną, więc tworzą kategorię, która obejmuje fanów ich drużyny, ale wyklucza fanów innych drużyn. Z drugiej strony, w lidze piłki nożnej celem jest zdobycie mistrzostwa. Ale tylko jedna drużyna może wygrać.
Dlatego, jeśli Twoja drużyna to Real Madryt, będziesz w konflikcie z fanami innych drużyn. Zwłaszcza jeśli stanowią oni zagrożenie, ponieważ dostrzegasz, że mają więcej możliwości niż Real Madryt, aby wygrać Ligę Mistrzów.
Konflikt może być mniej lub bardziej intensywny. Zależy to zarówno od Twojego zaangażowania w grupę, jak i innych czynników. W odniesieniu do faworyzowania grupy własnej, nasze postawy, postrzeganie, preferencje, a nawet zachowania ulegną zmianie. Na przykład uznamy fanów innych zespołów jako mniej przyjaznych. To poprowadzi nas do tego, że będziemy ich źle traktować, podczas gdy będziemy lepiej odnosić się do fanów naszego zespołu.
Postępy w badaniu faworyzowania grupy własnej
Późniejsze badania wykazały, że sprzeczne interesy lub konflikty nie są konieczne do manifestowania faworyzowania grupy własnej. Chociaż członkowie innych grup nie zawsze są źle traktowani, zawsze pojawia się faworyzowanie grupy własnej. Zawsze będziemy faworyzować naszą grupę.
Badania te pozwoliły również wyjaśnić przyczynę faworyzowania grupy własnej. Zaczynając od faktu, że ludzie czują się zmotywowani do posiadania i utrzymywania pozytywnej koncepcji i wizerunku siebie, odkrywamy, że ludzie są częściowo zdefiniowani przez grupy, do których należą. Dlatego też, jeśli ktoś chce mieć dobry wizerunek, musi również poprawić wizerunek swojej grupy. W rezultacie ludzie uzyskują motywację do pozytywnej oceny grup, do których należą.
Jak uzyskać pozytywną ocenę samej grupy?
Oceniamy nasze grupy przez porównanie. Nie mówimy, że nasza grupa jest dobra, ale że jest lepsza od innej lub jest najlepszą grupą ze wszystkich. Tak więc gdy porównujemy naszą grupę z innymi, uzyskujemy pozytywną ocenę i wzrasta nasze poczucie własnej wartości. Stwierdzamy, że nasza grupa jest inna i lepsza od innych. Naukowcy nazywają to pozytywną odrębnością grupy.
Z drugiej strony, aby stworzyć faworyzowanie grupy własnej i zmienić nasze postrzeganie, oceny i zachowania w wyniku poszukiwania pozytywnego rozróżnienia grupowego, muszą zostać spełnione cztery warunki:
- Ludzie powinni identyfikować się ze swoją grupą i wykorzystywać tę tożsamość do definiowania własnego wizerunku.
- Muszą porównać swoją grupę z innymi w oparciu o cechę, która jest uważana za ważną.
- Grupa, z którą muszą porównać swoją grupę, powinna być postrzegana jako ważna.
- Rzeczywiste pozycje porównywanych grup są obarczone pewną niejednoznacznością.
Krótko mówiąc, przynależność do grupy ma konsekwencje, które nie zawsze rozpoznajemy. Preferowanie tych, których uważamy za członków naszej grupy bardziej niż członków innych grup, jest jedną z nich. Dlatego znajomość efektów identyfikacji grup stanowi pierwszy krok w kierunku zarządzania jej wpływu na nas.