Enkopreza: objawy, przyczyny i leczenie
Enkopreza jest zaburzeniem, które wraz z moczeniem się tworzy grupę zaburzeń nieretencyjnych. Pojawia się u dzieci w wieku od czterech do dziewięciu lat. Jest przyczyną dyskomfortu dla tych, którzy na nie cierpią. W tym artykule wyjaśnimy Ci, czym jest ta choroba i jakie są jej rodzaje. A także jej etiologię i najskuteczniejsze metody leczenia.
Jak wspomnieliśmy powyżej, enkopreza jest zaburzeniem typu nieretencyjnego, obok moczenia się. Zmiany te charakteryzują się niemożnością kontrolowania wydalania stolca lub moczu w wieku, w którym dziecko powinno już być w stanie to zrobić.
Enkopreza odnosi się w szczególności do niezdolności dziecka do kontrolowania wydalania stolca. Ten brak kontroli jest problematyczny, gdy pojawia się w nieodpowiednich miejscach na skutek dobrowolnego lub umyślnego działania.
Istnieją pewne choroby, które mogą być związane z brakiem kontroli stolca, takie jak choroba Hirschsprunga (brak ruchów perystaltycznych), zwana też “aganglionowym megakolonem” lub coś prostszego, jak nietolerancja laktozy.
Enkopreza – nieorganiczne brudzenie się kałem
W zależności od zastosowanych kryteriów klasyfikacji istnieje kilka rodzajów tej choroby. Z punktu widzenia przepełnienia może wystąpić enkopreza z zaparciami lub nieretencyjnym nietrzymaniem stolca. Lub też enkopreza bez nietrzymania moczu.
W tym przypadku bardzo istotne są badania lekarskie i historia choroby dziecka. Te dwa rodzaje schorzenia wymagają różnych metod leczenia.
Enkopreza z zaparciami
W przypadku enkoprezy z zaparciami mówimy o rzadkich przypadkach wypróżnienia z wieloma epizodami popuszczania. Często dzieci z enkoprezą z zaparciami chodzą do toalety codziennie, jednak nie dochodzi w nich do całkowitego wypróżnienia się.
Badania lekarskie są ważne, ponieważ można zobaczyć to zjawisko za pomocą radiografii. Liczne badania zapewniają, że enkopreza jest zwykle częściowo spowodowana zmianami fizjologicznymi. Ze wszystkich przypadków tej choroby około 80 procent to enkopreza z zaparciami.
Enkopreza bez zaparć
Przyczyny związane z enkoprezą bez zaparć leżą w nieodpowiednim przygotowaniu, stresie środowiskowym lub rodzinnym lub buntowniczym zachowaniu. W rzeczywistości, jeśli pojawi się enkopreza bez zaparć, konieczne byłoby również rozważenie innych rodzajów zaburzeń u dziecka, takich jak zachowania aspołeczne lub inne poważne zaburzenie psychiczne.
DSM-5 zaleca przygotowanie oceny psychiatrycznej, w której ocenione są zachowania buntownicze, behawioralne, afektywne, a nawet zaburzenia psychotyczne. Na przykład dziecko może cierpieć na depresję dziecięcą, a w konsekwencji na enkoprezę.
Enkopreza pierwotna i wtórna
Inną rzeczą, którą należy wziąć pod uwagę w diagnozie enkoprezy jest to, czy niekontrolowane wydzielanie stolca jest ciągłe czy też nie. Oznacza to, że są dzieci, które nigdy nie są w stanie kontrolować stolca, a także takie, które robią to przez okres dłuższy niż rok, a potem problem nawraca.
Jest to również bardzo istotne, ponieważ przyczyny, które mogą sprzyjać pierwotnej i wtórnej enkoprezie są różne. Jeśli dziecko nigdy nie nauczyło się tego kontrolować, objaw ten można uznać za odzwierciedlenie wczesnej fiksacji ewolucyjnej i może on stać się bardziej fizjologiczny.
W przypadku enkoprezy wtórnej, to znaczy gdy problem wraca, może ona być związana z czynnikami środowiskowymi, stresorami w szkole lub w domu, dyskomfortem itp. W przeciwieństwie do enurezy, enkopreza w ciągu dnia jest zwykle bardziej powszechna, niż nocna.
Epidemiologia: kto najczęściej na choruje na tę chorobę?
Epidemiologia odnosi się do grup, które są najczęściej dotknięte danym zaburzeniem. Enkopreza u dzieci ma różne oblicza. Po czwartym roku życia występuje ona zwykle częściej u chłopców niż u dziewcząt. Pomiędzy siódmym a ósmym rokiem życia częstość występowania tej choroby jest 1,5%, wyższa u chłopców niż u dziewcząt.
Wpływ na dziecko i na dorosłego
Ze względu na charakter zaburzenia i tabu, które od zawsze otacza wszystko związane z defekacją, enkopreza wywiera zazwyczaj bardzo silny wpływ na dziecko. Może ona znacznie podważyć jego samoocenę i poczucie własnej wartości. Ponieważ jest to coś, co bardzo trudno ukryć w życiu codziennym.
Gdy dochodzi do enkoprezy, dzieci chodzą już do szkoły. Popuszczenie podczas przerwy lub niemożność wytrzymania w klasie to sytuacje, które mogą być bardzo stresujące dla dziecka.
Jest to również trudne doświadczenie dla rodziców i prowadzi do wielu napięć w rodzinie. Jest to problematyczne, ponieważ będąc chorobą wieku dziecięcego przebieg leczenia zależy od wsparcia, jakie otrzymuje dziecko i gotowości rodziny do pomocy lub pełnienia roli współterapeutów w domu.
Etiologia i przyczyny choroby
Enkopreza, podobnie jak większość zaburzeń, jest wynikiem interakcji wielu czynników. Czynniki te są zarówno fizjologiczne, jak i psychologiczne. Raczej nie ma dowodów na przyczyny genetyczne.
Wśród czynników fizjologicznych możemy znaleźć nieprawidłowości żywieniowe, problemy w rozwoju dziecka lub niewłaściwą kontrolę jelit. Wśród przyczyn psychologicznych enkopreza może być związana z rozpraszaniem uwagi dziecka, brakiem uwagi, nadpobudliwością, lękiem przed toaletą lub lękiem przed bólem podczas wypróżnienia.
Istnieją teorie mówiące o deficycie uczenia się, w którym sygnały, że dziecko musi iść do toalety nie zostały uwarunkowane jako bodźce dyskryminujące. Oznacza to, że kiedy dziecko powinno iść do toalety, nie zdaje sobie z tego sprawy i po prostu tam nie idzie.
Jeśli chodzi o enkoprezę bez zaparć mówi się, że dzieci te nauczyły się nieprawidłowego wypróżniania. Są to zwykle dzieci, które są roztargnione i dlatego zazwyczaj popuszczają. Tutaj problemem jest także kontrola zwieraczy.
Leczenie medyczne i behawioralne
W ramach leczenia łączy się stosowanie środków przeczyszczających i lewatyw. Stosowana jest również zmiana diety z dużą ilością błonnika i płynów. W ramach leczenia odnajdujemy metodą Levine’a (1982), w której szczególny nacisk kładziony jest na aspekty psychoedukacyjne (wyjaśnianie dziecku rysunkami, czym są jelita, itp.) i gdzie często stosuje się zachęty.
W odniesieniu do leczenia behawioralnego szczególny nacisk kładziony jest na uczenie rutynowych nawyków wypróżniania, reorganizacji środowiska, stymulowania kontroli i wzmacniania zachowań alternatywnych. Istnieje program opracowany przez Howe’a i Walkera (1992), również oparty na zasadach warunkowania operacyjnego.
Zatem przyczyny enkoprezy są różne, podobnie jak jej typy. Jest to zaburzenie, które chociaż niektórzy określają jako naturalne może być bardzo nieprzyjemne dla dzieci.
Skoncentrowanie się na dyskomforcie kiedy może ją wyleczyć jest nieetyczne. Często musisz zdawać sobie sprawę z tego, co mówi nam enkopreza. Może ona sama w sobie nie być zaburzeniem, ale objawem innego problemu. Dlatego oceny lekarskie i psychologiczne są w tym wypadku niezbędne.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Bragado, C. (2001). Encopresis. Madrid: Pirámide.