Wierzy się, iż tak zwana femme fatale “pożera” mężczyzn. Jest fascynująca, a zarazem okrutna. Chociaż taki charakter pojawia się już w starożytnej Grecji, mit femme fatale tak naprawdę zakorzenił się dopiero pod koniec XIX wieku.
Pojawienie się “kobiety fatalnej” zbiegło się z wyłonieniem ruchu feministycznego. Wraz z upływem czasu, mit ewoluował. Dzisiaj wizerunek femme fatale przemienił się raczej w coś na kształt obiektu reklamowego, czy marketingowego.
To, co charakteryzuje tę postać to rodzaj piękna, który jest zarówno tajemniczy, jak i niebezpieczny, natomiast zdecydowanie przyciągający. Ona nie tylko kusi, ale i hipnotyzuje. Sprawia, że mężczyźni padają jej do stóp. Jednak jej jedynym celem jest zniszczenie ich.
Mit dobrze obrazuje coś, co psychoanalitycy nazywają histerią. Opisuje ona osobę, która przejawia histeryczne lub teatralne zachowania.
“Miłość oznacza dla mnie walkę, wielkie kłamstwa oraz kilka siarczystych policzków.”
-Edith Piaf-
Mit femme fatale i mizoginiczne stereotypy
Przed pojawieniem się romantyzmu oraz ruchu na rzecz emancypacji kobiet, płeć piękna nie była często reprezentowana w kulturze. Istniały trzy podstawowe prototypy: żona i matka, mistyczka/wiedźma, prostytutka.
Wraz z rozkwitem feminizmu, kobiety zaczęły być postrzegane jako zagrożenie. Nie tylko sprawiły, że ich głos zaczął być słyszalny w wielu środowiskach, ale i stały się posłankami zupełnie nowego spojrzenia na to co żeńskie.
Właśnie w tym procesie społecznej rewolucji i ewolucji pojawił się mit femme fatale. Początkowo tylko w literaturze. Wiele powieści tamtego czasu podchwyciło tę nową stronę kobiety, która wyrażana była przez niebezpieczeństwo. W tych nowelach mężczyźni zawsze kończyli jako ofiary kobiety fatalnej.
Dopiero w latach 40. charakter femme fatale przeniósł się na ekrany. Był to okres niezwykłych diw, które często określane były jako “wampirzyce”. Sam fakt, że te piękne kobiety porównywane były do wampirów, to wyraźny znak, że postrzegane były jako coś potwornego. Zakładano, że mogą one “wyssać” z mężczyzn życie oraz doprowadzić ich do destrukcji.
W tamtych czasach, femme fatale była postacią, która przejawiała cały zestaw pewnych cech psychologicznych. Kobieta fatalna była niewzruszona, wyrachowana oraz bezduszna.
Jej największą siłą była umiejętność uwodzenia mężczyzn, sprawiania, że zakochują się w niej bez pamięci, podczas gdy ona pozostawała niewrażliwa na ich uczucia. Interesowało ją coś innego: pieniądze i władza. Femme fatale była po prostu żeńską wersją Don Juana.
Od kusicielki po top-modelkę
W drugiej połowie XX wieku oraz w XXI wieku, obraz kobiety fatalnej nieco zmienił się oraz spopularyzował w filmach, reklamach, a nawet w literaturze. W rzeczywistości mit przemienił się w cliché.
Niezwykle atrakcyjna kobieta ucieleśniana jest dzisiaj przez top-modelkę. Większość zdjęć reklamowych przedstawia tę stronę kobiet: perwersyjną i diabelską, lecz nieodpartą i kuszącą.
Ponadto, im więcej przedstawień kobiet, tym zawierają one więcej pierwiastku męskiego. Dość popularny stał się prototyp kobiety-wojowniczki, która jest równie kusząca. To rodzaj współczesnej amazonki, która uosabia cechy wojownika.
Charakter tej kobiety przedstawia zdeterminowanie, hiper-seksualność oraz prowokację. Zdaje się, że jest ona w ciągłej pogoni za zdobyciem czegoś, co należy do świata mężczyzn. Dzisiejsza femme fatale jest kobietą na wysokim stanowisku, konspiratorką, politykiem, żołnierzem, atletką itd…
Ta fatalna kobieta działa na tym samym poziomie, co mężczyźni. Jednakże w stylu Jamesa Bonda, wykorzystuje swój wygląd fizyczny oraz umiejętność uwodzenia do zdobywania swoich celów.
Mit femme fatale już nie przedstawia tego “tajemniczego piękna” kobiet z przeszłości. Teraz, stereotyp jest o wiele sztywniejszy. Jej ciało musi być perfekcyjne, posiada “europejskie” rysy, wydatne usta… Współczesna kobieta fatalna nie tylko stara się być obiektem pożądania wobec mężczyzn, ale i wzorem dla reszty kobiet.
Dlatego też femme fatale przedstawiana jest jako osoba dominująca, onieśmielająca, niezależna, nieodparta i oczywiście piękna. Taki jest zwykle jej wizerunek filmowy, pomimo faktu, że przez jakiś czas była zapomniana. Jest również buntowniczką i niemal zawsze promuje ostatni krzyk mody, niezależnie od sytuacji.
Dzisiejsza femme fatale boryka się jednak z problemem, który charakterystyczny był dla mężczyzn wszystkich epok: żądanie, by okazali wrażliwość. Brak tej cechy uniemożliwia poznanie jak atrakcyjna może być delikatność.