Praktycznie wszystkie książki Swiatłany Aleksijewicz doprowadziły ją do konfrontacji z władzami. Jest ona dziennikarką, która od zawsze starała się przedstawić ludzki dramat, który kryje się za ważnymi wydarzeniami historycznymi.
Wielu ludzi na świecie nigdy wcześniej nie słyszało o Swiatłanie Aleksijewicz. Zmieniło się to w 2015 r. kiedy to otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Dla wielu było to wielką niespodzianką, ponieważ po raz pierwszy w historii nagrodę dostawał dziennikarz za pracę opartą praktycznie wyłącznie na kronikach.
Nagrodę aż do tego roku otrzymywali jedynie poeci i powieściopisarze. Z kolei prace Aleksijewicz są w całości inspirowane prawdziwymi postaciami i wydarzeniami. Ona lepiej niż ktokolwiek inny, przedstawiła radziecką rzeczywistość w jej własnej ojczyźnie, Białorusi.
„Zdecydowałam się być kronikarzem uczuć, a nie zwykłym historykiem”.
-Swiatłana Aleksijewicz-
Jej najbardziej znana książka, Krzyk Czarnobyla, została przetłumaczona na 20 języków, w tym na polski. Jednak opublikowanie książki w jej kraju nie było możliwe, ponieważ została ona ocenzurowana. Fakt ten może pomóc nam zrozumieć znaczenie i wartość tej wspaniałej, współczesnej autorki.
Wspomnienia z dzieciństwa Aleksijewicz
Ciekawym faktem jest, że Swiatłana Aleksijewicz urodziła się w miejscowości Stanisławów na Ukrainie. Stało się tak, ponieważ jej ojciec, który był białoruskim żołnierzem został tam tymczasowo przydzielony. Jednak wkrótce po narodzinach Aleksijewicz wróciła do ojczyzny. Tam pisarka spędził dzieciństwo i większość swojego dorosłego życia.
Miasto Stanisławów, w którym urodziła się autorka, miało bardzo ciekawą historię. Najpierw było częścią imperium austro-węgierskiego, następnie zachodniej Ukrainy, Polski, Związku Radzieckiego, Niemiec i wreszcie Białorusi. Obecnie miasto to nie istnieje pod tą samą nazwą. Dziś nazywa się Iwano-Frankiwsk. Paradoks polega na tym, że Swiatłana Aleksijewicz pracowała nad gatunkiem, który niektórzy nazywają “powieścią krzyku“.
Swiatłana przybyła na świat 31 maja 1948 r. Jej ojciec, oprócz pracy w milicji był również nauczycielem w wiejskich szkołach, podobnie jak jej matka. Jej dzieciństwo i młodość naznaczone były przez polityczną niestabilność jej ojczyzny. W późniejszych latach zaczęła studia dziennikarskie na Uniwersytecie w Mińsku.
Swiatłana Aleksijewicz i dziennikarstwo
Na twórczość Swiatłany Aleksijewicz duży wpływ miał radziecki pisarz Aleksandr Adamowicz. Był jednym z prekursorów nowego gatunku znanego jako „powieść dowodowa”, „powieść zbiorowa”, „epicki chór” lub „powieść modlitewna”. Ten gatunek to połączenie dziennikarstwa i literatury.
Po pracy w niektórych gazetach Swiatłana zaczęła pracować nad długoterminowymi projektami. Stała się także niestrudzoną podróżniczką, która przekroczyła granice, aby spisać świadectwa ludzi ocalałych po ważnych wydarzeniach historycznych. W ten sposób zaczęła nadawać kształt tym niesamowitym sprawozdaniom.
W 1985 roku opublikowała swoją pierwszą książkę: Wojna nie ma w sobie nic z kobiety. Zawierała ona liczne wywiady z kobietami, które brały udział w II wojnie światowej. Za wydanie tej książki została zwolniona z gazety, w której pracowała i została oskarżona o zbezczeszczenie honoru narodu sowieckiego.
Odważna kobieta
Po ciężkiej pracy i licznych wywiadach w 1989 r. Swiatłana opublikowała swoje dzieło Ołowiane żołnierzyki. 500 respondentów uczestniczyło w inwazji Związku Radzieckiego na Afganistan. W tym dziele Swiatłana potępiała wiele przypadków łamania praw człowieka. W wyniku tych skarg została zmuszona do stawienia się przed Trybunałem.
Jej krytyczne stanowisko wobec reżimu sowieckiego spowodowało, że w 1991 r. musiała szukać politycznego azylu. Od tego czasu mieszkała w różnych krajach europejskich.
W 1997 roku ukazał się Krzyk Czarnobyla, który można uznać za arcydzieło tej wspaniałej pisarki. Przedstawia w nim świadectwa ofiar wypadku jądrowego, który miał miejsce w tym mieście. Zebranie materiału zajęło jej 10 lat, a jej praca pokazała poważne błędy władz związane z katastrofą.
Rozczarowanie i chwała
Aleksijewicz jest jedną z tych pisarek, która bada ludzkie dramaty od początku do końca, bez względu na konsekwencje. Jej prace są bardzo poruszające, ponieważ udaje im się przekazać głębokie paradoksy ważnych wydarzeń historycznych, szczególnie tych odnoszących się do Związku Radzieckiego i jego strefy wpływów.
Ją samą te wydarzenia bezpośrednio dotknęły. Jako dziecko, kiedy jej rodzice musieli ciągle uciekać przed wojną. I jako osoba dorosła, kiedy zmarła jej siostra, a jej matka straciła wzrok z powodu awarii jądrowej w Czarnobylu. Ponadto cierpiała z powodu wygnania i niemożności powrotu do ojczyzny.
Jej prace zdobyły wiele nagród, ale oczywiście największą z nich była Nagroda Nobla. Jest pierwszą (i jak dotąd jedyną) pisarką nie zajmującą się fikcją, która zdobyła tę nagrodę. Obecnie dalej tworzy i próbuje zrozumieć wymiary zła i dobra w ludzkiej naturze.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Ánjel, M. (2015). Sobre Svetlana Alexievich. Antes de todo, la memoria (O de cómo una periodista rusa (¿ucraniana?) atrapa lo que no se quiere decir y es imposible de olvidar). Comunicación, (33), 83-91.