Zespół zamknięcia: uwięzienie we własnym ciele
Zespół zamknięcia (znany również jako pseudo śpiączka) jest rzadkim stanem, który jest spowodowany przez obustronny udar mostu. Konsekwencje udaru w tej części mózgu są niezwykle poważne.
Rezultatem jest to, że osoba, którą dotknął zespół zamknięcia nie jest w stanie wykonać żadnego ruchu, z wyjątkiem poruszania oczami i powiekami. Nawet jeśli stracisz prawie całą swoją mobilność, wciąż masz pełną świadomość i działający system somatyczno – sensoryczny.
To tak, jakby Twój mózg “odłączał się” od ciała i tracił zdolność do wydawania mu poleceń. Ale Twój mózg nadal otrzymuje każdy rodzaj sygnałów sensorycznych, takich jak ból i temperatura, i każdy rodzaj sygnału somatycznego, jak chociażby uczucie głodu.
Komunikacja staje się prawie niemożliwa, ponieważ nie jesteś w stanie wprawić w ruch strun głosowych. Jedyną częścią ciała, którą możesz poruszać są powieki.
Warto zauważyć, że są przypadki, w których ludziom udaje się porozumieć przy pomocy powiek. Mają tablicę zawierającą wszystkie litery alfabetu i wybierają litery w słowach i zdaniach, które chcą “wypowiedzieć”. Jest to powolna metoda, ale pomogła dać “głos” ludziom, którzy utracili go z powodu tego syndromu.
Zespół zamknięcia – objawy, przyczyny i prognozy
Ogólne objawy tego stanu to: tetraplegia, anartia (utrata zdolności artykulacji) a przy tym pełne zachowanie świadomości. Ponieważ ani kora mózgowa, ani wzgórze nie są dotknięte, nie ma zmian w funkcjach poznawczych.
Pacjent postrzega, przetwarza i wytwarza informacje przy zachowaniu całkowicie normalnych procesów poznawczych. Mogą postrzegać wszystkie bodźce zewnętrzne, ale nie są w stanie na nie reagować w sposób fizyczny.
Główną przyczyną tego stanu jest zakrzepica tętnicy podstawnej. Zwykle występują sygnały ostrzegawcze, które pojawiają się tygodnie lub nawet miesiące wcześniej, takie jak zawroty głowy lub nudności. Ponieważ nie jest to problem naczyniowy, zwykle pochodzi z urazu czaszkowo-mózgowego spowodowanego stłuczeniem pnia mózgu lub kręgosłupa.
W zależności od tego, jak poważnie wyłącza funkcje ruchowe pacjenta, istnieją trzy rodzaje klasyfikacji klinicznych:
- Klasyczny: obejmuje to porażenie czterokończynowe, anartię, zachowanie świadomości i zdolność poruszania oczami lub powiekami.
- Niekompletny: jest podobny do klasycznego, ale możesz poruszać nie tylko oczami.
- Całkowity: brak zachowania jakiegokolwiek ruchu. Zwykle łączy się z udarem mózgu.
W zależności od tego, jak się rozwija, może być tymczasowy lub mieć stały charakter. W przypadkach, w których zachodzi odłączenie od systemów, które pochodzą z mostka (części pnia mózgu), odzyskanie sprawności jest niemożliwe. Rozłączenie tych systemów sprawia, że polecenia mózgu nigdy nie docierają do reszty ciała. W rezultacie organizm nie reaguje na żadne bodźce, nawet jeśli nadal je otrzymuje.
Sposoby wykrywania zespołu zamknięcia
Warto zastanowić sie nad tym, jak trudno jest wykryć zespół zamknięcia i odróżnić go od innych rzeczy, takich jak śpiączka. Problem polega na tym, że początkowo nie jest łatwo ustalić, czy zdolności umysłowe pacjenta pozostają nienaruszone, ponieważ nie może się on komunikować.
Istnieją testy neurologiczne, które pomagają lekarzom zdiagnozować ten zespół. MRI może pokazać, jaki rodzaj udaru wystąpił, a to pomoże im określić, z czym mają do czynienia.
Zarówno pozytonowa tomografia emisyjna (PET), jak i elektroencefalogramy (EEG) mogą dostarczyć lekarzom informacji o aktywności mózgu pacjenta. Skan PET pozwala nam zobaczyć, czy jego metabolizm w mózgu jest prawidłowy. Jeśli tak jest, oznacza to, że nadal działają wszystkie funkcje mózgu, a osoba ta jest przytomna – co oznacza zespół zamknięcia.
EEG pozwala nam monitorować aktywność fal mózgowych pacjenta. Wymaga to umieszczenia elektrod na głowie. Jest to narzędzie, które pomaga nam określić główny rodzaj fal mózgowych w głowie pacjenta w tym czasie. W przypadku kogoś cierpiącego na zespół zamknięcia, widzimy reaktywny tylny rytm alfa.
Skafander i motyl
Jean-Dominique Bauby był francuskim dziennikarzem, który doznał zatoru mózgu w wieku 43 lat. Po 20 dniach bycia w śpiączce, Bauby obudził się z zespołem zamknięcia. Mógł poruszać tylko lewym okiem i lekko ruszać głową. Jego kondycja fizyczna znacznie się pogorszyła i stracił prawie 60 funtów w ciągu zaledwie kilku tygodni.
Żył z tą chorobą przez około rok. W ciągu roku, który spędził “uwięziony w swoim ciele”, nauczył się komunikować przy pomocy tablicy alfabetycznej i mrugania. Dzięki pomocy logopedów i rodziny udało mu się napisać autobiografię zatytułowaną “The Diving-Bell and the Butterfly”, która stała się bestsellerem.
“Czy kosmos zawiera klucze do otwierania mojego skafandra do nurkowania? Linia metra bez stacji końcowej? Prąd wystarczająco silny, by pomóc mi odzyskać wolność? Musimy dalej szukać.”
-Jean-Dominique Bauby-
Powstał także film oparty na jego książce o tej samej nazwie. Jeśli go obejrzysz, zobaczysz, jakie wyzwanie stanowiła dla Jean-Dominique’a jego choroba. Wszystkie myśli, które krążyły po jego głowie, a których jego ciało nie potrafiło wyrazić. Używał swojej wyobraźni i “podróżował” do innych miejsc w swoim umyśle, aby móc uciec od surowej rzeczywistości.