Zdrowe poczucie własnej wartości – jak je zbudować

• Niska samoocena: kiedy dana osoba ma o sobie negatywną i zdewaluowaną opinię, czuje się niekompetentna, niegodna lub bezwartościowa. Prowadzi do poczucia niższości, niepewności i trudności w akceptowaniu i docenianiu siebie.
• Zawyżona samoocena: masz o sobie przesadnie pozytywną opinię. Wykazują ją aroganccy, narcystyczni ludzie, którzy szukają ciągłego uznania i podziwu u innych. Poczucie własnej wartości może być kruche i zależne od akceptacji zewnętrznej, co może prowadzić do nieumiejętności radzenia sobie z krytyką lub porażką.
• Samoocena porównawcza: obejmuje ciągłe porównywanie się z innymi i ocenianie siebie w odniesieniu do innych. Zawsze kończy się to poczuciem, że jesteś gorszy lub lepszy od innych, co prowadzi do zazdrości, urazy lub częstego poszukiwania zewnętrznego potwierdzenia.
• Samoocena warunkowa: opiera się na osiągnięciach, takich jak sukces zawodowy, wygląd fizyczny lub akceptacja innych. Osoby te czują się dobrze tylko wtedy, gdy spełniają określone standardy, co może generować poczucie ciągłego niezadowolenia i trudności w utrzymaniu stabilnej i solidnej samooceny.

Ważne jest, aby rozpoznać tego typu niezdrową samoocenę, aby pracować nad jej poprawą i promować zrównoważoną i pozytywną samoocenę.

Zdrowe poczucie własnej wartości – budowanie i wzmacnianie go

Podejście i zastosowany proces decydują o różnicy między budowaniem zdrowego poczucia własnej wartości a zwiększaniem go. Budując poczucie własnej wartości, pracujesz nad stworzeniem solidnych i zrównoważonych fundamentów od zera lub od najniższego punktu.

To głębszy proces. Obejmuje radzenie sobie z ograniczającymi przekonaniami, nauczenie się akceptowania i doceniania siebie oraz kultywowanie pozytywnego nastawienia do własnej osoby. Budowanie zdrowej samooceny wymaga pracy wewnętrznej oraz zmian w osobistym postrzeganiu i wartościowaniu.

Z kolei zwiększenie poczucia własnej wartości odnosi się do podniesienia lub wzmocnienia istniejącej samooceny, na którą mogą wpływać czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne. Celem jest poprawa i wzmocnienie pewności siebie i poczucia własnej wartości.

Zwiększanie poczucia własnej wartości prowadzi do skupienia się na uznawaniu osiągnięć. Wzmacnia rezyliencję i proces samodoskonalenia. Co więcej, pozwala nam rozwijać nasze zdolności i talenty.

Zarówno budowanie, jak i zwiększanie poczucia własnej wartości to istotne procesy. W zależności od indywidualnych potrzeb i okoliczności mogą się uzupełniać.

Skąd mam wiedzieć, czy odpowiednio buduję zdrową samoocenę?

Budowanie zdrowego poczucia własnej wartości jest procesem subiektywnym, ale można zaobserwować pewne oznaki i pozytywne zmiany. Poniżej wymieniono kilka sposobów oceny postępów:

• Większa satysfakcja i dobre samopoczucie: czujesz się szczęśliwszy ze sobą i doświadczasz wewnętrznego spokoju.
• Ogólne poczucie wartości: zaczynasz czuć się bardziej wartościowy, nie polegając zbytnio na aprobacie zewnętrznej.
• Pewność siebie: zaczynasz mieć większą wiarę w swoje umiejętności i możliwości. Czujesz się pewnie w obliczu wyzwań i wierzysz w swoją zdolność pokonywania przeszkód.
• Akceptacja swoich niedoskonałości: stajesz się bardziej współczujący dla siebie. Uznajesz, że wszyscy się uczymy i rozwijamy.
• Mniej samokrytyki: ograniczasz negatywny dialog wewnętrzny. Mówisz do siebie z życzliwością i współczuciem, doceniając swoje osiągnięcia i wysiłki, zamiast skupiać się wyłącznie na niepowodzeniach.
• Odporność: uczysz się konstruktywnie radzić sobie z niepowodzeniami i błędami. Niełatwo Cię zniechęcić i postrzegasz siebie jako osobę zdolną do uczenia się i rozwoju dzięki wyzwaniom.
• Zdrowe granice: wyznaczasz zdrowe granice w swoich związkach i sposobie, w jaki siebie traktujesz. Jesteś świadomy swoich potrzeb i starasz się je zaspokoić. Nie zaniedbujesz siebie ani nie pozwalasz innym na traktowanie Cię bez szacunku.

Zdrowe poczucie własnej wartości – kiedy skorzystać z pomocy specjalisty?

Wskazane jest zwrócenie się o profesjonalną pomoc, gdy niska samoocena znacząco wpływa na jakość życia i samopoczucie emocjonalne. Możesz to wyczuć, jeśli dominuje Cię poczucie nienawiści do samego siebie i bezwartościowości. Trudność może sprawiać stawianie zdrowych granic, a negatywne i samokrytyczne wzorce myślenia stale się utrzymują.

Kolejnymi sygnałami, że czas zwrócić się o wsparcie do specjalisty, są trudności w zaakceptowaniu i docenieniu siebie. Na uwagę zasługują też problematyczne relacje interpersonalne oraz wynikające z powyższych aspektów stany lękowe lub depresyjne.

Psycholog pomaga odkrywać i rozwiązywać podstawowe problemy związane z poczuciem własnej wartości. Zapewnia też strategie rozwijania go w zdrowy sposób. Co więcej, pomaga pracować nad zarządzaniem emocjami. Czy dotychczasowe próby samodzielnego podniesienia poczucia własnej wartości nie przyniosły efektów? Wyzwania emocjonalne stają się przytłaczające? Wobec tego nie wahaj się udać do specjalisty.