Zachowania, które teoretycznie nie oznaczają strachu

Zachowania, które teoretycznie nie oznaczają strachu
Gema Sánchez Cuevas

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 22 kwietnia, 2020

Czasami strach prowadzi nas do postaw, które nie wydają się być strachem, ale nim w rzeczywistości są. Te zachowania są jak przebrania, które są dla nas do zaakceptowania, ale jednocześnie uniemożliwiają nam autentyczne i pełniejsze życie.

Strach jest jedną z emocji, która zakłada najwięcej masek. Nie zawsze pokazuje się jako to, czym naprawdę  jest. Zazwyczaj z powodu pewnego rodzaju „strachu przed strachem”. Nie chcemy przyznać, że odczuwamy strach, ponieważ uważamy, że to go zwiększy. Dlatego pojawiają się zachowania, które nie wydają się reprezentować strachu, ale tak właśnie jest.

Strach, podobnie jak inne emocje, zaczyna być przezwyciężany, gdy uznajemy jego obecność. Niestety wielu nie chce tego zrobić, ponieważ kojarzy uznanie jego obecności ze słabością. Nie chcą widzieć siebie bezbronnymi ani by inni ich tak postrzegali. Dlatego przyjmują postawy, które nie wydają się wyrażać strachu, ale tak naprawdę odzwierciedlają nasze obawy.

Udawanie, że jesteśmy twardzi i praktycznie niewrażliwi wcale nie pomoże. Wręcz przeciwnie doprowadzi do tego, że obawy przybiorą bardziej wyrafinowane i zakamuflowane formy. To uniemożliwi nam ich wykrycie i pracę nad nimi.

Dlatego warto zwracać uwagę na te postawy, które nie wydają się reprezentować strachu, ale tak właśnie jest.W tym artykule przedstawimy siedem z nich.

“Najwięksi kłamcy to nasze własne lęki”.

Rudyard Kipling

1. Nadmierna organizacja – zachowania oznaczające strach

Oczywiście planowanie to świetne rozwiązanie, które pomaga nam organizować pomysły, oszczędzać energię i zapobiegać problemom. Zasadniczo jest to środek, który pomaga ograniczyć niepewność i bezpiecznie działać.

Jednak gdy doprowadza się to do skrajności staje się jedną z tych postaw, które nie wydają się reprezentować strachu, ale tak naprawdę nim są. W tych przypadkach nie chodzi o chęć lepszej organizacji rzeczy, ale o nadmierne pragnienie kontroli. To jedna z masek strachu.

2. Nienaganne maniery

Dobre maniery są oznaką dobrego wychowania i znacznie ułatwiają relacje społeczne. Uprzejmość nigdy nie szkodzi, a niektóre zachowania są ważnym sposobem na „przełamanie lodu”. Pomaga uczynić komunikację bardziej płynną i aby relacje międzyludzkie były bardziej przyjazne.

Ale kiedy dobre maniery są tak przesadzone, że prowadzą nas do zachowań automatycznych lub sztucznych znaczna część tego efektu zostaje utracona. Możemy tak bardzo bać się innych, że chronimy się przed nimi pokazując, jak jesteśmy nieszkodliwi.

3. Niezwykła ostrożność 

Przypomina to nadmierne planowanie, ale w tym przypadku odnosi się nie tylko do działań, które zostaną przeprowadzone w przyszłości, ale także do wszystkich obecnych działań. Oznacza to, że przed działaniem zawsze pojawia się wątpliwość.

Mężczyzna chodzący po linie
Wątpliwości z kolei prowadzą do zapobiegania możliwym negatywnym konsekwencjom. W wyniku tego osoba staje się tak nadmiernie ostrożna, że praktycznie nic nie robi. Jest to forma strachu, która prowadzi do skrajnej bierności i bezczynności.

4. Unikanie nowości – zachowania oznaczające strach

Wszyscy trochę się boimy tego, czego nie znamy. W obliczu nieznanego nie wiemy, czy pociągnie to za sobą jakiekolwiek ryzyko. I nie jesteśmy pewni, czy posiadane zasoby osobiste będą wystarczające do uniknięcia lub kontroli możliwych zagrożeń.

Wyciągnięcie ręki do czegoś nowego wymaga odwagi. Tak więc, kiedy pozwalamy przejąć kontrolę strachowi ostatecznie pozostajemy przy tym, co znamy. Powoduje to, między innymi, że tracimy wiele wspaniałych okazji.

5. Rytualne zachowanie

Jest ono podobne do tego, co omówiliśmy w poprzednim punkcie. Tworzymy sztywne rytuały. Nie po to, aby żyć w bardziej zorganizowany sposób, ale aby trzymać wszystko, co się nam przydarza, pod absolutną kontrolą. Jeśli ktoś podda nasze zachowanie w wątpliwość powiemy, że jesteśmy bardzo zdyscyplinowanymi ludźmi i że nie lubimy popełniać błędów.

Mężczyzna wchodzący po schodach
Prawda jest taka, że jest to kolejna z tych postaw, które nie wydają się reprezentować strachu, ale tak właśnie jest. Surowe rytuały ograniczają do pewnego stopnia nieprzewidywalność. Ale nie oznacza to, że ją eliminują. To, co osiągają to jedynie schematyzowanie naszego życia i zapobieganie pojawieniu się nowości.

6. Odrzucenie inności

Kiedy nasze nawyki życiowe są zbyt surowe, zwykle mamy też sztywne myślenie. To czasami czyni nas nietolerancyjnymi wobec innych stylów życia lub innych nieznanych nam wartości.

W tych warunkach łatwo jest przyjąć za poprawne niepoprawne wartości. Boimy się sytuacji lub osób, które nie są nam znane. Widzimy je jako zagrożenie dla naszej pozornej stabilności. W rzeczywistości jest to strach przed koniecznością sporej części naszych planów.

7. Zachowania, których powinniśmy uniknąć – odrzucenie odmienności

Strach kryje się także za takimi zachowaniami, jak zazdrość lub nadmierna krytyka innych. Bez żadnego powodu może nam się wydawać, że inni ludzie kwestionują to, kim jesteśmy. Po prostu już samo ich bycie takimi, jakimi są staje się dla nas podważaniem naszych wartości.

Z drugiej strony nierzadko zdarza się, że to, co krytykujemy w innych jest projekcją naszych własnych ograniczeń i obaw. Nieświadomie porównujemy się z innymi i bronimy się przed tym porównaniem. W końcu widzimy tylko najgorsze cechy innych jako formę uzasadnienia.

Zachowania, które nie wydają się reprezentować strachu mogą ostatecznie stać się sposobem na ukrycie naszych obaw. Być może, gdybyśmy byli trochę bardziej szczerzy wobec samych siebie moglibyśmy znaleźć lub zaprojektować ścieżki, które pomogłyby nam pracować nad tymi lękami i, dlaczego nie, przezwyciężyć je.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Cardona, J. M., & Labarga, J. M. C. (2006). Liderazgo y gestión por 8 hábitos. Del miedo a la confianza. Ediciones Díaz de Santos.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.