Wiek subiektywny w odniesieniu do wieku chronologicznego

Wszyscy mamy wiek chronologiczny, ale także wiek subiektywny. W jaki sposób ustala się każdy z nich? Na czym polega różnica?

Wszyscy mamy wiek chronologiczny, ale także wiek subiektywny. Pierwszy to nasz „prawdziwy wiek” i odpowiada czasowi, który upłynął od naszego urodzenia. Wiek subiektywny natomiast to pojęcie nieco szersze i bardziej nieprecyzyjne. Odnosi się do tego, jak młodo się czujemy w stosunku do naszego wieku chronologicznego.

Dostępne dane wskazują, że istnieje ścisły związek między subiektywnym wiekiem a osobowością. Rzeczywiście, śledztwo przeprowadzone w 2021 r. i opublikowane w 2022 r. w Psychology and Aging potwierdza ten fakt.

Badanie to sugeruje również, że im bardziej neurotyczni są ludzie, tym bardziej wzrasta ich poczucie bycia starszym. Dotyczy osób w każdym wieku. Zdarzają się więc przypadki, w których nawet bardzo młoda osoba czuje się starsza na podstawie swoich doświadczeń lub osobistych skłonności.

Wiek subiektywny a osobowość

Naukowcy badający związek między osobowością a subiektywnym wiekiem oparli się na danych zawartych w pięciu badaniach. Były to Wisconsin Longitudinal Study, English Longitudinal Study of Aging, Survey of the Middle Ages in the United States, Health and Retirement Study oraz National Study of Health and Aging Trends.

Naukowcy wybrali próbkę tych badań. Przeanalizowali uczestników za pomocą modelu osobowości znanego jako Wielka Piątka.

Model ten łączy cechy osobowości w pięć kategorii: ekstrawersja, otwartość, ugodowość, sumienność i neurotyzm. Na podstawie dostępnych danych związanych z tymi pięcioma kategoriami przebadano łącznie 30 000 uczestników.

Początkowo brano pod uwagę jedynie informacje socjodemograficzne. Jednak od czterech do dwudziestu lat później informacje te zostały porównane z danymi dotyczącymi cech osobowości i subiektywnego wieku. Uczestnicy mieli średni wiek metrykalny od 46,9 do 78,9 lat.

Wyniki badań

Uczestnicy musieli odpowiedzieć na pytania o to, w jakim wieku się czuli i za ile sami siebie postrzegali. Wyniki wskazały, że najbardziej neurotyczne były również te, które czuły się najstarsze w stosunku do swojego wieku chronologicznego. Natomiast mniej neurotycy uważali się za młodszych i bardziej spełnionych.

Wiek subiektywny został zbadany przez czynnik, który uznano za krytyczny: zdrowie. Najbardziej neurotyczne osoby postrzegały siebie jako osoby z większymi ograniczeniami funkcjonalnymi w codziennym życiu. Czuli również, że ich stan zdrowia się pogarsza, angażują się w mniejszą aktywność fizyczną i doświadczają więcej objawów depresyjnych.

Jednak naukowcy ostrzegli, że odkrycia w żaden sposób nie były rozstrzygające. Co więcej, chociaż zajęto się dość dużą próbą, nie obejmowała ona osób spoza Stanów Zjednoczonych. Nie zagłębiał się też zbyt głęboko w cechy osobowości. Dlatego nie można zakładać, że istnieje ścisły związek między subiektywnym wiekiem a osobowością.

Inne ustalenia

W 2018 roku grupa południowokoreańskich naukowców przeprowadziła badanie dotyczące subiektywnego wieku. W tym badaniu zbadano mózgi 68 starszych osób w dobrym zdrowiu. Ci, którzy stwierdzili, że czują się młodziej, wykazywali większą gęstość istoty szarej. Wykazali również mniejsze pogorszenie związane z wiekiem chronologicznym.

W tym przypadku naukowcy nie byli w stanie ustalić, co było pierwsze: czy dobre zdrowie prowadziło do niższego subiektywnego wieku, czy też poczucie młodości powodowało, że czuli się zdrowsi? Obecnie nie ma odpowiedzi na to pytanie.

Psycholog David Weiss z Uniwersytetu w Lipsku (Niemcy) uważa, że subiektywny wiek istnieje tylko w społeczeństwach, które czczą młodość i pielęgnują negatywne stereotypy na temat starości. W rzeczywistości, z jego doświadczenia wynika, że ludzie z kultur niezachodnich nie rozumieją nawet pytania „Ile masz lat?”

Tak czy inaczej, naukowcy wydają się zgadzać, że ludzie starzeją się inaczej i że ma to wpływ na ich witalność. Niewątpliwie ci, którzy mają zdrowe nawyki, dłużej pozostają aktywni. Być może właśnie na tym polega różnica.