Uzależnienie od anksjolityków u młodzieży i niebezpieczeństwa z tym związane

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 25 stycznia, 2023

Dojrzewanie to złożony etap. Młodzi ludzie muszą przetworzyć nieskończoną liczbę zmian na poziomie fizycznym, społecznym i emocjonalnym. Co więcej, muszą stawić czoła nowym i bardziej wymagającym wyzwaniom niż kiedykolwiek wcześniej. Pojawiają się również pierwsze poważniejsze problemy. Dziś omówimy, czym jest uzależnienie od anksjolityków wśród młodzieży i jakie wiążą się z tym zagrożenia.

Dorastanie może sprawić, że nastolatkowie poczują się przytłoczeni. Mogą myśleć, że nie mają osobistych zasobów, aby poruszać się w nowej rzeczywistości, przez co pojawiają się u nich zaburzenia lękowe. Pomimo tego, że istnieją psychologiczne i farmakologiczne możliwości interwencji w takich sytuacjach, należy wziąć pod uwagę ryzyko uzależnienia od leków przeciwlękowych u młodzieży.

Obecnie spożywanie tych leków zostało znormalizowane przez społeczeństwo. Nie oznacza to jednak, że są one nieszkodliwe. Jeśli są stosowane przez długi czas, anksjolityki uzależniają. Wówczas konieczne jest przyjmowanie zwiększonej dawki, aby uzyskać działanie uspokajające. Ponadto, gdy przestajemy je przyjmować, objawy lękowe powracają i możliwe jest pojawienie się zespołu odstawiennego.

Pomimo tych zagrożeń spożycie anksjolityków wśród nastolatków niepokojąco wzrosło w ostatnim czasie. Musimy wiedzieć, dlaczego tak się dzieje i co można z tym zrobić.

Anksjolityki i ich rola

Obecnie anksjolityki są tak powszechne, że prawdopodobnie znasz już nazwy niektórych głównych marek handlowych. Lorazepam, Trankimazin, Lexotanil, Valium: produkty te znajdują się w apteczkach wielu rodzin i są spożywane przez dużą część populacji. Ale czym tak naprawdę są?

Anksjolityk (lub inny środek uspokajający) jest lekiem psychotropowym. Działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, poprzez spowolnienie rytmu i funkcji organizmu oraz wywołanie efektów odprężenia i senności. Z tego powodu jest stosowany głównie w leczeniu lęku, bezsenności i innych zaburzeń psychicznych.

Zdecydowana większość leków przeciwlękowych na receptę pochodzi z rodziny benzodiazepin. Leki te działają w mózgu na receptor GABA (kwasu gamma-aminomasłowego), główny neuroprzekaźnik hamujący u ludzi. Nasilają działanie GABA, hamując tym samym ośrodkowy układ nerwowy i generując wspomniane funkcje. Są to jednak substancje naprawdę uzależniające.

Uzależnienie od anksjolityków wśród młodzieży

Obecnie anksjolityki są trzecim najczęściej spożywanym narkotykiem (za alkoholem i tytoniem). Są to również leki najczęściej wybierane przez przez młodzież. Spożycie ich wśród młodych ludzi wzrosło w ostatnim czasie. Szacuje się, że często biorą je osoby w wieku 14-15 lat.

Jedna na pięć młodych osób twierdzi, że sporadycznie stosowała leki przeciwlękowe. Połowa z nich miała receptę lekarską, druga połowa nie. Wydaje się, że wśród młodych ludzi istnieje tendencja do spożywania tego typu środków jako formy spędzania wolnego czasu. Na ogół łączą je z alkoholem, co znacznie zwiększa ryzyko, na które są narażeni.

Jak powiedzieliśmy wcześniej, anksjolityki nie są nieszkodliwe. Ich główne skutki uboczne to zawroty głowy, dezorientacja, słaba koordynacja, problemy z wymową i pamięcią, błędna ocena i nagłe zmiany nastroju. Konsekwencje te mogą być długotrwałe.

Jeszcze bardziej niebezpieczny jest ich wysoki potencjał uzależniający. Niezależnie od tego, czy są stosowane na receptę, anksjolityki mogą generować uzależnienie w bardzo krótkim czasie. Szacuje się, że jedna osoba na trzy zaczyna się uzależniać zaledwie cztery tygodnie po rozpoczęciu leczenia.

Oznacza to, że leki te nie tylko tracą z czasem skuteczność i generują tolerancję u użytkownika, ale próba zaprzestania ich używania może być naprawdę trudna. Objawy odstawienne (fizyczne i psychiczne) obejmują niepokój i nerwowość, zaburzenia snu, drażliwość, zaburzenia fizjologiczne, a w ciężkich przypadkach poczucie zagubienia i omamy.

Zapobieganie uzależnieniu od leków przeciwlękowych u młodzieży

Jak widzimy, nie należy lekceważyć tendencji wzrostowej młodzieży przyjmującej leki przeciwlękowe. Kluczowe jest, aby uzależnienie od anksjolityków wśród młodych ludzi było zapobiegane, a nie leczone. Jak można to osiągnąć? To zadanie dla całego społeczeństwa. Należy podjąć następujące kroki:

Unikanie samoleczenia

Czasami ludzie decydują się na leki, które ich zdaniem mogą im pomóc, ale niosą ze sobą poważne ryzyko. Chociaż leki przeciwlękowe są na receptę, zwykle można je znaleźć w apteczce rodzinnej, a młodzi ludzie mogą zdecydować się na ich przyjmowanie w chwilach kryzysu lub niepokoju. Jednak ważne jest, aby temu zapobiec. Dlatego zawsze należy zasięgnąć uprzedniej profesjonalnej oceny.

Ograniczenie dostępu

Na tej samej zasadzie ważne jest, aby leki te, jeśli są w domu, były przechowywane w miejscu o ograniczonym dostępie. W końcu wielu nastolatków zaczyna spożywać leki przeciwlękowe, ponieważ mają do nich łatwy dostęp.

Kontrolowanie recept

Kluczową rolę odgrywają również pracownicy służby zdrowia. Muszą być naprawdę selektywni, jeśli chodzi o przepisywanie leków. Istotne jest, aby wypisując receptę na leki przeciwlękowe, oceniali pacjenta i wdrażali plan dalszych działań. Powinien on zawierać datę odstawienia leku.

Warto pamiętać, że anksjolityki mogą pomóc na krótką metę, ale same w sobie nie są rozwiązaniem. Jako analogię można je postrzegać jako kule używane do chodzenia po skręceniu kostki.

Uświadamianie młodzieży

Młodzież musi być informowana o zagrożeniach związanych z używaniem tych leków oraz o ich skutkach ubocznych i konsekwencjach. Ponieważ są to legalne środki, młodzi ludzie często nie są świadomi konsekwencji ich zażywania.

Nastolatkowie są wrażliwi. Spożycie anksjolityków może wywołać u nich poważne skutki, zarówno w krótkim, jak i długim okresie. W przypadku odczuwania dyskomfortu, zaburzeń snu, czy problemów lękowych, młoda osoba powinna zgłosić się do specjalisty. Lekarz może postawić odpowiednią diagnozę, przepisać leczenie i nadzorować jego stosowanie.