Terapia komiksami: czy Superman może Cię uratować?

Komiksy od początku swego istnienia, co miało miejsce między XVII a XVIII wiekiem, są istotną częścią kultury popularnej. Nasze społeczne wyobrażenie o superbohaterach, którzy walczą o przetrwanie i stworzenie lepszego świata, łączy kilka pokoleń. Komiksy są dziś także wykorzystywane w terapii i postrzegane jako cenny zasób. Czy terapia komiksami naprawdę może Ci pomóc?

Gatunek ten obejmuje powieści graficzne ilustrujące trudności osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, komiksy dziecięce o integracji w szkole, czy też bardziej dosadne i dydaktyczne teksty, uczące technik radzenia sobie z atakami paniki. Ze względu na ich sukces, zaczęto bardziej systematycznie badać związane z nimi zastosowania terapeutyczne.

Korzyści płynące z komiksów

Podobnie jak w przypadku innych gatunków literackich, komiksy są przydatne jako forma ucieczki od rzeczywistości. Przejście do równoległego świata jest często najlepszym lekarstwem na uspokojenie stresu, zatrzymanie natrętnych myśli i poprawę naszego samopoczucia. Ponadto zachęcają one do kreatywności i refleksji. Czytanie komiksów ułatwia nam korzystanie z nowych sposobów wyrażania naszych uczuć, myśli i obaw. Sprawiają one również, że zastanawiamy się nad naszymi zachowaniami i uczuciami w określonych sytuacjach.

Jak w przypadku większości historii, które oglądamy lub czytamy, komiksy generują w nas identyfikację z bohaterami i ich akceptację. Scena, w której dany bohater odnajduje siłę i jest w stanie się ocalić, mimo że wydawało nam się, że mu się to nie uda, może być naprawdę inspirująca dla kogoś, kto przeżywa trudne chwile. Lub, jeśli protagonista ma ten sam problem co czytelnik, być może pokaże mu pewne alternatywy lub zasoby, aby poradzić sobie z daną sytuacją.

To właśnie ten ostatni punkt sprawia, że komiksy są szczególnie interesujące w terapii. Kiedy ktoś identyfikuje się z chociaż jednym aspektem historii, jest to świetny punkt wyjścia do promowania motywacji, introspekcji i zmiany.

Terapia komiksami

Terapia komiksami jest formą arteterapii lub biblioterapii. Czasami jest ona mylona lub łączona z dziedziną medycyny graficznej. To gatunek, który łączy sztuki wizualne z dyskursem i podejściem medycznym. Innymi słowy, wykorzystuje obraz do przekazywania historii związanych z opieką zdrowotną lub doświadczeń z patologiami.

Ten nowy rodzaj terapii jest niezwykle wszechstronny. Może być stosowany w różnych miejscach (szkoły, kliniki, szpitale), w różnym wieku i w leczeniu różnych chorób lub problemów.

Ponadto jest to bardzo przydatne narzędzie do wykorzystania w terapii narracyjnej lub terapii poznawczo-behawioralnej. Ta konkretna terapia wykorzystuje do realizacji swoich zadań wiele materiałów pisemnych, więc stosowanie komiksów ułatwiłoby pracę z osobami mówiącymi innym językiem, mającymi trudności z czytaniem lub uczeniem się, lub z jednym i drugim.

Różne rodzaje terapii komiksami

Można powiedzieć, że istnieje tyle metod terapii komiksami, ile przykładów. Każda osoba, każda historia i każdy sposób jej wykorzystania są różne. Z reguły jednak rozróżnia się dwa typy, w zależności od roli, jaką komiksy odgrywają w terapii.

1. Tworzenie komiksu lub powieści graficznej

W tego typu terapii pacjent współpracuje z terapeutą, członkiem rodziny lub grupą wsparcia, aby stworzyć własny komiks lub powieść graficzną. Chodzi o to, aby poprzez sztukę wizualną i teksty stworzyć historię, która pomaga w procesie leczenia.

Z reguły zaleca się, aby pacjenci zaczynali od stworzenia postaci i usytuowali je w odniesieniu do własnego otoczenia, przeszłości i teraźniejszości. Staje się to rodzajem autobiografii. Czasami historia będzie identyczna z rzeczywistością, a czasami osoba może w jakiś sposób zmienić narrację. Daje im to szansę, aby podejść do swojego problemu w inny sposób w prawdziwym życiu.

Autofikcja może być niezwykle korzystna, ponieważ stwarza rozszerzoną lub równoległą rzeczywistość. W ten sposób bohaterowie mogą podejmować decyzje, których nie podjęli w przeszłości lub znaleźć alternatywne sposoby działania w określonych scenariuszach.

2. Czytanie komiksów

Ten rodzaj terapii komiksowej, być może prostszy i tańszy, opiera się po prostu na czytaniu. Omawiane są doświadczenia, diagnozy i historie z komiksów, podobne do historii pacjentów.

W ten sposób można wykorzystać niektóre z tradycyjnych komiksów. Wielu klasycznych superbohaterów cierpi na problemy ze zdrowiem psychicznym. Mogą przez to służyć jako inspiracja lub podstawa do rozwiązania niektórych obaw pacjentów.

Na przykład od czasu śmierci wujka Spider-Man wykazywał objawy zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, takie jak poczucie nadmiernego obowiązku. Iron Man ma problem z alkoholem i innymi substancjami. Batman cierpi na zespół stresu pourazowego. Kapitan Marvel, oprócz tych dwóch ostatnich zaburzeń, cierpi również na depresję. Co ciekawe, postacie te były również przykładami odpowiedzialności, wysiłku i sprawiedliwości.

Inną opcją jest wykorzystanie historii bezpośrednio związanych z problemami psychologicznymi, medycznymi lub społecznymi. Mogą to być na przykład Marbles: Mania, Depression, Michelangelo and Me Ellen Forney w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej lub Wrinkles Paco Roca w opiece nad osobą z chorobą Alzheimera.

Jak wykorzystać terapię komiksami w domu?

Jeśli Twój własny terapeuta nie może znaleźć sposobu na pracę z komiksami, możesz zapytać go, czy dobrym pomysłem byłoby zastosowanie niektórych środków, które widziałeś w danej historii i które przyniosły dobre rezultaty.

Na rynku jest dostępnych wiele komiksów, więc jest bardzo prawdopodobne, że znajdziesz opowieść podobną do swojej. Zanurz się w tych historiach i zwróć uwagę na to, jak zachowuje się i myśli Twoja postać oraz co robi. Zadaj sobie pytanie, co byś zmienił w ich zachowaniu? Co byś im poradził? Jakie są konsekwencje ich myśli? Co robi postać, aby pracować nad sobą i jak możesz poprawić swoją sytuację?

Chociaż superbohaterowie pochodzą z odległych planet i często doświadczali wydarzeń nie z tego świata, wszyscy mamy możliwość przezwyciężenia naszych problemów, rozwoju i ratowania siebie. Możemy też ratować tych, którzy nas otaczają. Czasami wystarczy spojrzeć na siebie jak na bohaterów komiksów, aby uświadomić sobie, czego potrzebujemy.

Uwaga od redakcji: terapia komiksowa nie jest terapią per se. Jest opisana w kontekście, z którego możemy czerpać cenne zasoby, aby osiągnąć cel terapeutyczny. Jednak przed wdrożeniem jakiegokolwiek środka zaczerpniętego z komiksu lub podobnego medium, wskazane jest, aby najpierw skonsultować się z terapeutą.

Główny obraz Źródło redakcyjne: nikkimeel / Shutterstock.com