Teoria społecznego zeitgebera

Czy kiedykolwiek pokłóciłeś się z kimś, a potem miałeś trudności ze snem lub straciłeś apetyt? Chociaż może Cię to zaskoczyć, to, co dzieje się z Tobą na poziomie społecznym, może wpłynąć na Twoje rytmy okołodobowe. Dowiedz się więcej tutaj.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 13 kwietnia, 2023

Twoje dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne buduje się dzięki dobrym nawykom. Wdrożenie pewnych procedur ułatwia umysłowi i ciału uporządkowanie sobie czasu i jego podstawowych procesów psychobiologicznych. Czy przekłada się to również na nasze relacje z innymi? Dziś omówimy, na czym polega teoria społecznego zeitgebera.

Twój mózg potrzebuje, abyś kładł się spać o tej samej porze każdej nocy. Ponadto wymaga, abyś jadł zawsze o tej samej porze, a nawet miał zaplanowane chwile relaksu. Ponadto zdrowy i regularny tryb życia zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń nastroju, takich jak depresja czy stany lękowe.

To wyjaśnia, dlaczego uporządkowane życie sprzyja dbaniu o rytm dobowy. Pozwala nam to lepiej przystosować się do okresów światła i ciemności, sprzyjając harmonii wszystkich procesów fizjologicznych i hormonalnych, które optymalizują Twoje samopoczucie. Czasami jednak mogą pojawić się czynniki zewnętrzne, które całkowicie zmieniają harmonię Twojego wewnętrznego zegara.

Równowaga psychiczna nie opiera się tylko na elementach biologicznych. To, co dzieje się w Twoim środowisku, czyli „społecznych zeitgeberach”, leży u podstaw wielu zaburzeń depresyjnych. Na czym jednak polega teoria społecznego zeitgebera?

Teoria społecznego Zeitgebera

Teoria społecznego ducha czasu sugeruje, że negatywne i nieprzewidywalne doświadczenia życiowe zakłócają rytmy okołodobowe organizmu. To może powodować problemy ze zdrowiem psychicznym.

University of Pittsburgh (USA) opublikował badanie opisujące to podejście. Pokazano, w jaki sposób wszelkie zmiany w naszych rytmach społecznych wpływają na nasze zegary biologiczne, czyniąc nas bardziej podatnymi na depresję.

Ta interesująca koncepcja została po raz pierwszy ukuta w latach 60. przez lekarza Jürgena Aschoffa. Był jednym z twórców chronobiologii. Zeitgeber to element, który synchronizuje nasze procesy okołodobowe, taki jak światło słoneczne. Oprócz tych czynników naturalnych istnieją społeczne zeitgebery. Może to być na przykład utrata pracy lub brak dobrze zorganizowanej rutyny.

Wiele badań wokół tej teorii koncentrowało się na chorobie afektywnej dwubiegunowej. Przez długi czas uważano, że wynika ona z wyzwalaczy neurobiologicznych. Jednak obecnie wiemy, że takie podejścia, jak terapia rytmu społecznego, mająca na celu dbanie o zeitgeber społeczny, potrafią stabilizować nastroje tych pacjentów.

Kiedy sfera społeczna zmienia sferę biologiczną

Wiemy, że zaburzenia nastroju, takie jak depresja, reagują na złożony szereg czynników. Obejmują one wyzwalacze genetyczne, edukacyjne i empiryczne. Ważny jest również fakt, że niektórzy ludzie są bardziej podatni na problemy ze zdrowiem psychicznym niż inni.

Teoria społecznego zeitgebera znana jest od lat. Sugeruje, że w środowisku zachodzą pewne niekorzystne zdarzenia, które mogą modyfikować nasze rytmy okołodobowe. Prowadzi to również do zaburzeń emocjonalnych. W efekcie to, co społeczne, modyfikuje to, co biologiczne. Często przejawia się to w różnych rzeczywistościach:

• Kłótnia lub nieporozumienie z kimś.
• Utrata pracy.
• Praca przez długie i zmienne godziny.
• Życie w stresującym środowisku.
• Życie bez wyraźnych rutyn.

Tego typu okoliczności ostatecznie wpływają na nasze nawyki żywieniowe i te dotyczące odpoczynku. Co więcej, wyzwalacze mogą sprawić, że przestaniemy dostosowywać nasze życie do cykli światła i ciemności. Odbija się to nie tylko na naszym zdrowiu fizycznym, ale również psychicznym.

Ustal swoje rytuały, aby dostosować swój wewnętrzny zegar biologiczny

Twój wewnętrzny zegar biologiczny lub rytm dobowy nie zależy tylko od ekspozycji na światło słoneczne w określonych porach dnia. Twój styl życia może całkowicie go zmienić i doprowadzić do zaburzeń rytmu okołodobowego. Z badań przeprowadzonych przez Northwestern University, Illinois (USA) wynika, że zaburzony rytm okołodobowy prowadzi do upośledzenia funkcji poznawczych, zaburzeń nastroju i zaburzeń kardiometabolicznych. Teoria społecznego zeitgebera sugeruje, że regulowany, uporządkowany styl życia ze zdrowymi nawykami społecznymi zmniejsza ryzyko lęku lub depresji.

Pacjenci z chorobą afektywną dwubiegunową mogą również lepiej radzić sobie z objawami, dbając o te czynniki.

Terapia rytmu społecznego

Terapia rytmu interpersonalnego i społecznego (IPSRT) została opracowana przez dr Ellen Frank w latach 90. XX wieku w celu regulowania nastroju poprzez ściślejsze rutyny biologiczne i społeczne. Chodzi o to, aby kontrolować zeitgebers, które zmieniają nasze samopoczucie. Oznacza to tworzenie i rozwijanie nowych procesów, które dbają o nasze wewnętrzne zegary. Oto kilka strategii, jeśli chcesz spróbować tej metody:

• Popraw swój sen i nawyki żywieniowe.
• Właściwie zarządzaj swoim czasem.
• Stosuj strategie regulujące uczucie stresu.
• Popraw swoje umiejętności społeczne, aby lepiej radzić sobie z problemami interpersonalnymi.
• Popraw swój harmonogram, ustalając określone godziny na relaks i sport.

Podsumowując, rutyna w wielu przypadkach oznacza zdrowe życie. Zwłaszcza jeśli pozwala dostosować źródła, które powodują zmiany emocjonalne i pomaga zachować harmonię z cyklami snu-czuwania/jasności-ciemności. Spróbuj.