Tejrezjasz – jasnowidz z mitologii greckiej

Tejrezjasz był najważniejszym wróżbitą w mitologii greckiej. Pojawia się w niezliczonych opowieściach i w różnych pracach napisanych przez różnych autorów. Jego postać była nawet wykorzystywana w późniejszych dziełach, niektóre z nich są nawet nam współczesne.

Najbardziej charakterystyczną cechą Tejrezjasza była jego ślepota. Widział przyszłość, ale jednocześnie był niewidomy. W ten sposób Grecy ucieleśniali znaczenie tragedii: sytuacje paradoksalne, bez wyjścia, w których każdy dar zawsze pociągał za sobą karę i odwrotnie.

“Całe moje jasnowidzenie staje się ignorancją w dzień Wigilii”.

-Julio Cortázar-

Tejrezjasz – pochodzenie

Mit o pochodzeniu Tejrezjasza jest jedną z najbardziej popularnych wersji. Jednak możliwe, że istnieje ponad 15 różnych wersji jego historii. Tutaj skupimy się na dwóch najczęściej cytowanych.

Obie historie zgadzają się, że wróżbita ten był synem nimfy Cariclo i Everesa. Jednak podają różne powody, dla których Tejrezjasz stał się ślepym jasnowidzem.

Klasyczna wersja wskazuje, że Cariclo, matka Tejrezjasza, była jedną z najbliższych przyjaciół Ateny, bogini mądrości. Często chodziły na górę Helikon, by wziąć kąpiel nago, zanurzając się w fontannie, która się tan znajdowała. Pewnego dnia Tejrezjasz wyszedł na spacer i polowanie w lesie i niechcący zobaczył dwie nagie kobiety.

Atena wpadła w furię i ukarała go natychmiast pozbawiając go wzroku. Cariclo próbowała bronić syna wskazując, że po prostu spojrzał na to, co miał przed oczami, bez żadnych złych zamiarów.

Jednak żaden śmiertelnik nie mógł oglądać nagich bogów. Atena nie zwróciła mu wzroku, ale aby mu to wynagrodzić ofiarowała mu dar jasnowidzenia. Zapewniała, że nawet śmierć nie będzie w stanie odebrać mu tego daru.

Transseksualizm Tejrezjasza

Druga z najbardziej znanych wersji pochodzenia Tejrezjasza wskazuje, że szedł przez pola, gdy zobaczył splecione węże w czasie godów. Chciał je rozdzielić i zadał im silny cios, po którym samica zdechła. Z tego powodu sam Tejrezjasz przemienił się w kobietę.

Siedem lat później stało się coś podobnego. Znowu zaskoczył dwa węże w czasie godów i uderzył je laską, ale tym razem zabił samca. Potem sam znów przemienił się w mężczyznę. Po tych incydentach bóg Zeus i bogini Hera, jego żona, rozpoczęli intensywną dyskusję na temat tego, kto odczuwał większą przyjemność seksualną: mężczyźni czy kobiety.

Ponieważ Tejrezjasz posiadał obie płcie, bogowie wezwali go, aby się z nim skonsultować i użyć jego doświadczeń w swoim sporze. Zapytany odpowiedział, że kobieta odczuwa większą przyjemność.

To rozgniewało Herę, która czuła się zawstydzona i upokorzona przed swoim mężem. Dlatego ukarała śmiertelnika, odbierając mu wzrok, ale Zeus, aby mu to wynagrodzić, dał mu dar jasnowidzenia.

Legendy dotyczące tego jasnowidza

Tejrezjasz był bohaterem kilku z najważniejszych greckich opowieści. To on przewidział mroczną przyszłość Narcyza. Kiedy matka zapytała go o los syna, wróżbita przepowiedział, że ​​będzie żył długo, o ile nie spojrzy na swoje własne odbicie.

Jasnowidz pojawia się także w tragedii króla Edypa. Postanawia się z nim skonsultować po zarazie, która nawiedziła Teby. Król skonsultował się z wyrocznią Delfów i usłyszał, że to kara za hańbę spowodowaną zabójstwem poprzedniego króla, Layo. Jeśli dobre imię nie zostanie oczyszczone, plaga będzie trwać.

Edyp nie wiedział, że to on zabił Layo, który w rzeczywistości był jego ojcem. Ani, że poślubił swoją własną matkę. Właśnie dlatego wezwał Tejrezjusza, by ujawnił imię zabójcy Layo. Początkowo nie chciał on współpracować, ale ostatecznie uległ przez tortury, którym został poddany.

Powiedział, że to Edyp był mordercą. Król nie uwierzył mu i wyrzucił go z pałacu, ale potem wszystko zrozumiał i z rozpaczy wydłubał sobie oczy.