Narcyz w relacji - czy sądzisz, że może się to zmienić?

Twój partner jest narcyzem? Choć wiele osób wierzy, że jest w stanie rozpoznać takiego człowieka na odległość, to większość z nas na początku ulega ogromnemu czarowi narcyza. Dopiero potem wychodzi na światło dzienne jego prawdziwa twarz, manipulacje i emocjonalne nadużycia, jakich się dopuścił.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Wbrew obiegowej opinii, narcyz jest w stanie pokochać drugą osobę. Problem w tym, że jego miłość jest jak lasso, które z każdym dniem zacieśnia się wokół partnera. Relacji od początku towarzyszą niepokój i nieporozumienia, a z czasem ofiara traci jakiekolwiek prawa, własną wolę i głos.

Prawdopodobnie znasz jakąś osobę, której każdy kolejny partner to narcyz. A może tą osoba jesteś Ty? Dlaczego tak się dzieje? Czy istnieje jakieś wyjaśnienie dlaczego tak trudno jest od razu zauważyć narcyza i uniknąć trudnych doświadczeń w związku?

Teoretycznie osoby bardziej wrażliwe i empatyczne częściej wchodzą w relacje z ludźmi o narcystycznym rysie osobowości. Czasem każda ze stron w takim układzie odnosi jakieś korzyści. Trzeba jednak podkreślić, że ta zasada nie rządzi każdym przypadkiem. Pamiętajmy, że narcyz to bardzo często człowiek niezwykle charyzmatyczny i po prostu bardzo łatwo jest wpaść w jego sieć.

Czy Twój partner to narcyz?

Narcyzm może przyjąć w związku różne formy. Bywa, że obydwie strony są narcystyczne, jednak zazwyczaj tylko jedna osoba ma wspomniane wyżej cechy i żeruje na swojej ofierze. Przyjrzyjmy się jednak obydwu możliwościom.

Związek dwóch egoistów

Zanim zagłębimy się w ten temat, chcemy zwrócić uwagę na to, że istnieją pewne różnice pomiędzy narcystycznym zachowaniem, a narcystycznym zaburzeniem osobowości, które jest klasyfikowane w DSM-5 jako zespół zaburzeń łączących m.in. brak empatii, nastawienie wielkościowe i potrzebę bycia podziwianym.

Co się dzieje, kiedy obydwie osoby w związku zachowują się jak narcyz? Najprościej rzecz ujmując, związek taki jest budowany nad przepaścią, do której kiedyś wpadnie. Takie pary docierają do punktu, w którym nie kochają się nawzajem, ale nie potrafią znaleźć zdrowego sposobu na zakończenie związku. Czują apatię, obojętność i zależność od drugiej strony. Nie chcą stracić czegoś, co w ich mniemaniu do nich należy.

Mój partner to narcyz – Co robić?

Najczęściej mamy do czynienia ze związkami, w których jest tylko jeden narcyz. Druga strona zaczyna poznawać prawdziwy charakter partnera z czasem i stopniowo pojmuje, jakie niebezpieczeństwa niesie ze sobą obdarzanie narcyza własnym uczuciem.

Przemyśl wszystko na spokojnie, a potem podejmij decyzję

Istnieją badania, które dowodzą, że 64% przypadków osób z zaburzeniem osobowości narcystycznej to wynik genetycznego dziedzictwa. W związku z tym, jakakolwiek zmiana zachowania jest bardzo trudna do wprowadzenia.

Nie każdy narcyz jest jednak taki sam i stopień nasilenia zaburzenia może być różny w każdym przypadku. Niektóre osoby są trudne w relacji i wywołują sytuacje prowokujące złe samopoczucie partnera. Inni jednak posuwają się do znęcania psychicznego i fizycznego nad partnerem lub partnerką.

Jeżeli myślisz, że Twój partner to narcyz, pamiętaj o kilku kluczowych krokach:

• Nie wątp w siebie. Osoby, które odkrywają, że żyją w związku z człowiekiem o zaburzeniach osobowości narcystycznej mają dwa wyjścia – odejść lub zdecydować się spędzić resztę życia w emocjonalnym zagubieniu. Jeśli wiesz, że czas odejść, ale tego nie robisz, skazujesz się na niskie poczucie własnej wartości, wątpienie we własne siły i decyzje.
• Zerwania i powroty są bolesne. Co więcej, powroty do narcyza nie są warte bólu. Narcyz się nigdy nie zmieni, choćby obiecywał to tysiąc razy. Za każdym razem jego słowa okazują się nie mieć pokrycia w rzeczywistości i po kolejnym powrocie czeka cię kolejne rozstanie. Czarujący narcyz może znowu zagrać najlepszymi kartami, jakie posiada, ale wasz związek będzie po chwili tym samym piekłem, co przed rozstaniem. Pomyśl tylko, jak bardzo ucierpi na tym Twoje poczucie godności.
• Zadbaj o poczucie własnej wartości. Narcyz wykorzystuje cię do podniesienia poczucia własnej wartości. Dzięki tobie czuje, że jest więcej wart ponieważ nie posiada centralnego ego. Buduje swoją wartość stojąc na ramionach osób, które ma wokół. Co się w tym czasie dzieje z twoją samooceną? Czy nie zaniedbujesz swoich potrzeb? Czy nie ryzykujesz zbyt wiele na polu osobistym i zawodowym tylko po to, żeby narcyz dostał tyle czasu, uwagi i twojego poświęcenia, ile sobie życzy?

Podsumowanie

Jeśli Twój partner jest narcyzem, mamy dla ciebie jedną radę – zakończ ten związek. Jest to oczywiście bardzo osobista decyzja i każdy musi dojrzeć do niej w swoim czasie. Postaraj się ocenić sytuację na spokojnie. Spróbuj spojrzeć na wasz związek w sposób obiektywny, oczami osoby postronnej, która Ci dobrze życzy. Czy tego właśnie chcesz dla siebie na resztę życia?

Jak w wielu innych przypadkach, nie można generalizować tematu i twierdzić, że żaden narcyz nie jest w stanie się zmienić. Istnieją terapie, które pomagają niektórym narcystycznym osobom zmienić nieco zachowanie. Problem w tym, że terapie te są czasochłonne, a niemal każdy narcyz mocno się opiera pracy z psychologiem.

Podsumowując, życie z narcyzem to nieustanna praca. Jeśli zdecydujesz się na to, by pozostać w takim związku, nastaw się na inwestowanie ogromnych pokładów energii. Naucz się kreślić wyraźne granice i nieustannie pracować nad poczuciem własnej wartości, które narcyz raz po raz będzie próbował skruszyć.