Stres metaboliczny: definicja, przyczyny i konsekwencje

Czy pojęcie stresu metabolicznego brzmi dla Ciebie znajomo? Czy kojarzysz go z ćwiczeniami fizycznymi? Stres metaboliczny to określenie procesu organicznego, a jednocześnie czynnika, który pozwala na przyrost masy mięśniowej (czyli zwiększenie rozmiaru mięśnia). Jest to więc proces, który prowadzi do przerostu mięśni.

Hipertrofia mięśni to wzrost mięśnia, czyli wzrost jego wielkości, liczby miofibryli (zbudowanych z włókien aktyny i miozyny), które tworzą mięsień, lub obu tych zmiennych. Ale z czym jeszcze wiąże się stres metaboliczny?

Dlaczego się pojawia i jakie są jego konsekwencje? Czy to wystarczy, aby zwiększyć masę mięśniową? Czy możemy skorzystać z innych procesów?

Stres metaboliczny i przerost mięśni

Jak widzieliśmy we wstępie, stres metaboliczny jest procesem organicznym, który ułatwia hipertrofię mięśni. Można powiedzieć, że hipertrofia mięśni jest tym, do czego dążą kulturyści lub osoby, które pracują nad zwiększeniem masy mięśniowej. Podsumowując, efekt ten mogliśmy osiągnąć poprzez:

• Uszkodzenie mięśni
• Stres metaboliczny
• Napięcie mechaniczne.

Napięcie mechaniczne powoduje uszkodzenie mięśni i reakcję zapalną, która z kolei prowokuje zwiększanie uwalniania czynników wzrostu mięśni. W ten sposób mięsień się powiększa.

Z drugiej strony, według badań, maksymalny przyrost masy mięśniowej uzyskuje się dzięki stresowi metabolicznemu nie pomijając jednak napięcia mechanicznego.

Jak powstaje stres metaboliczny?

Stres metaboliczny pojawia się, gdy zwiększamy obciążenie mięśnia lub określonej grupy mięśni. Powoduje to stopniowe stymulowanie wzrostu mięśni.

Na poziomie chemicznym…

Oznacza to, że obciążamy mięsień i generujemy proces zwany glikolizą beztlenową, w którym powstaje trifosforan adenozyny (ATP). ATP to źródło energii, której potrzebujesz do treningu. To właśnie ten proces pozwala nam uzyskać energię niezbędną do przeprowadzenia skurczów mięśni z cząsteczek glukozy, w stanie niedoboru lub braku tlenu.

Dlaczego dochodzi do tych wszystkich procesów? Ponieważ szybkość, z jaką potrzebujemy tej energii, jest większa niż szybkość, z jaką glukoza uwalnia się z tlenem. W związku z tym proces ten zasadniczo zachodzi w warunkach beztlenowych.

Akumulacja metabolitów

W szczególności stres metaboliczny, który towarzyszy ćwiczeniom, pojawia się jako konsekwencja gromadzenia się metabolitów. Metabolity to związki powstające w wyniku rozpadu składników odżywczych.

Ich funkcja polega na dostarczeniu organizmowi potrzebnej energii, zwłaszcza podczas treningu oporowego. Wszystko to powoduje następnie reakcję przerostu mięśni.

Głównym metabolitem, który gromadzi się w wyniku procesu stresu metabolicznego, jest mleczan. Jest to metabolit glukozy wytwarzany przez tkanki organizmu w warunkach niedostatecznego zaopatrzenia w tlen. Inne metabolity, które odnajdujemy w tym procesie to między innymi: fosforan, wodór i metabolit glukozy (glikoliza beztlenowa).

Konsekwencje

Co się dzieje, gdy te produkty gromadzą się w organizmie? Według badań Takarady i wsp. (2000) może to zwiększyć wydzielanie kilku hormonów anabolicznych. Hormony anaboliczne to: testosteron, somatotropina lub hormon wzrostu (STH lub GH) oraz insulina.

Z drugiej strony, według badania Ebbelinga i wsp. (1989), wzrost produktów przemiany materii wraz z niedoborem substratów energetycznych (ATP) może powodować uszkodzenie mięśni.

Znaczenie wykonywania powtórzeń a stres metaboliczny

Jedną z powtarzających się praktyk sportowców podczas treningu, a zwłaszcza kulturystów, jest wykonywanie konkretnej ilości powtórzeń ćwiczeń, oprócz podnoszenia intensowności treningu. Ale co się dzieje, gdy trenujemy na bardzo intensywnych poziomach? Otóż zapotrzebowanie na tlen przekracza podaż.

W rzeczywistości uważa się, że brak tlenu w niektórych komórkach mięśniowych, zwany również niedotlenieniem, jest kluczowym czynnikiem. Wyjaśnia to, dlaczego pewne przerwy, o interwaly, w powtarzaniu ćwiczeń podczas treningu prowadzą do większego wzrostu lub hipertrofii mięśni.

Dlatego wykonywanie powtórzeń podczas ćwiczeń, a także skrócenie przerw (do kilku minut) może być skuteczne, jeśli chcemy, aby akumulacja metabolitów była znacznie większa. Co za tym idzie, również odpowiedź anaboliczna się zwiększa i w ten sposób osiągnięty przerost również będzie większy.

Końcowe przemyślenia

Jak widzieliśmy, jeśli chodzi o przyrost masy mięśniowej lub osiągnięcie hipertrofii mięśniowej, wykorzystywany jest nie tylko stres metaboliczny, ale także inne procesy. Należą do nich: wywieranie napięcia mięśniowego i powodowanie uszkodzeń mięśni na tyle intensywnych, aby stymulować wzrost mięśni.

Stres metaboliczny jest procesem organicznym, który częściowo wyjaśniałby, dlaczego następuje wzrost rozmiaru mięśni. W tym artykule mogliśmy dowiedzieć się nieco więcej na temat działania tego procesu. Jednak jeśli chcesz trenować w najzdrowszy i najbardziej efektywny sposób, najlepiej udaj się do specjalisty w tej dziedzinie.