Rozwój pourazowy - proces powstawania z popiołów

Niektórzy ludzie posiadają dar odnajdywania światła w najciemniejszych chwilach. Jest to znane jako zdolność do wzrostu po traumie. Co możemy zrobić, aby poprawić tę zdolność?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gorka Jiménez Pajares.

Ostatnia aktualizacja: 29 czerwca, 2023

Friedrich Nietzsche był jednym z wielkich filozofów i poetów XIX wieku. W swoim arcydziele Tako rzecze Zaratustra, mówił o wiecznym powrocie. Jest to idea, że czas powtarza się w nieskończonej pętli. Więc jeśli żyjemy dobrze, chcielibyśmy, aby wszystko powtarzało się w ten sam sposób.

Jeśli jednak nasze życie zostało zniszczone przez ból, jak możemy się odrodzić? Jak możemy budować szlaki, którymi chcielibyśmy ponownie podążać?

Psychologia często koncentrowała się na definiowaniu ciał jednostek klinicznych lub zaburzeń wymagających leczenia. W rzeczywistości skupienie się psychologii na tym, co negatywne oznacza, że minimalną uwagę poświęca się pozytywnym cechom człowieka.

Psychologia pozytywna przyjmuje bardziej optymistyczną wizję natury ludzkiej. W rezultacie powstały koncepcje takie jak rozwój pourazowy. Zamierzamy zbadać tę koncepcję.

Doświadczenie traumy

Jako ludzie posiadamy niezwykłe zdolności radzenia sobie z niekorzystnymi sytuacjami. Co więcej, niektórzy są w stanie tak dobrze wykorzystać bolesne doświadczenia, że można powiedzieć, że w pewien sposób są one dla nich opłacalne. Nie twierdzimy, że ból jest potencjalnie opłacalny (i dlatego pożądany), ale że jako ludzie mamy magiczną zdolność nadawania mu produktywnego znaczenia.

Odrodzenie oznacza przyjęcie nowych systemów wartości. Oznacza zmianę perspektyw i odnowione zrozumienie naszego otoczenia. Istnieje wiele badań potwierdzających, że jako istoty ludzkie możemy z niezwykłą siłą przeciwstawić się zniszczeniom i trudnościom, jakie niesie życie. Nawet w obliczu ekstremalnych wydarzeń możemy z nich wyjść wzmocnieni, odporni i psychicznie nietknięci. Ale jak sobie z tym poradzić?

Jak się odrodzić

Wychodzenie z naprawdę niesprzyjającej sytuacji silniejszym oznacza wzrost. Tedeschi definiuje rozwój pourazowy jako pozytywną zmianę, jakiej doświadcza człowiek w wyniku zmagania się z przeciwnościami losu, w celu osiągnięcia wyższego poziomu funkcjonowania.

Jednak nauka lub korzyść wynikająca z tego nie anuluje doświadczenia cierpienia. Tedeschi uważa, że wzrost pourazowy współistnieje z bólem. Może się to wydawać paradoksalne i sprzeczne, ale aby doświadczyć rozwoju pourazowego, musimy doświadczyć zarówno pozytywnych, jak i negatywnych emocji.

Komponenty rozwoju pourazowego

Chociaż niektórym z nas trudno jest zidentyfikować pozytywne elementy w niekorzystnych sytuacjach, wiemy, że rozwój pourazowy dzieli się na trzy części:

• Wyzwania, które pokonujemy, często sprawiają, że czujemy się silniejsi, z lepszą tożsamością. W dobrym opisie traumatycznego doświadczenia rzeczywistość, w której jesteśmy bezbronni, niekoniecznie jest nieobecna. Czujemy się jednak pewni i pełni nadziei, że wiemy, jak stawić czoła wszelkim trudnościom, które mogą pojawić się na horyzoncie.
• Zmiany zachodzą w naszych relacjach międzyludzkich. Nasze kręgi wsparcia stają się bardziej pomocne, spójne i ciepłe. Na przykład rodziny mogą wzmacniać swoje więzi, współpracując w celu przezwyciężenia wszelkich trudności, które uważają za wspólne. Od tego momentu potrzeba dzielenia się i prośby o pomoc stają się coraz częstsze.
• Mogą zajść zmiany w naszych poglądach na duchowość i filozofię życia. Kiedy się odradzamy, bardziej doceniamy to, co mamy. Możemy też wyraźnie rozróżnić to, co ważne, od tego, co drugorzędne.

Badania dowodzą, że nie ma zgody co do tego, czy rozwój pourazowy pozostaje stabilny w czasie. Odsetki wahają się od trzech procent u osób, które poniosły stratę i przeżywają żałobę, do 98 procent u kobiet, które cierpiały na raka piersi.