Różnice między melancholią a nostalgią

Czy znasz różnice między melancholią a nostalgią? Chociaż obie emocje odzwierciedlają stan tęsknoty, nie są dokładnie takie same. Dowiedz się, dlaczego.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Laura Ruiz Mitjana.

Ostatnia aktualizacja: 19 października, 2022

Czy słyszałeś kiedyś o słowie “saudade”? Portugalski pisarz Francisco Manuel de Melo (1608-1666) określił to jako „przyjemność, przez którą cierpisz, dolegliwość, którą się cieszysz”. Ta portugalska koncepcja, chociaż nie ma dosłownego tłumaczenia, miałaby dwa porównywalne słowa w języku angielskim: melancholia i nostalgia. Jakie są jednak różnice między melancholią a nostalgią?

Czy możemy stwierdzić, że te dwa terminy nie są jednym i tym samym?

Melancholia i nostalgia: dwie intensywne emocje

Emocje są częścią życia. Pełnią rolę przewodnika, kiedy podejmujesz decyzje. Są zdefiniowane w APA jako „złożony wzorzec reakcji, obejmujący elementy doświadczalne, behawioralne i fizjologiczne, poprzez które jednostka próbuje poradzić sobie z istotną sprawą lub zdarzeniem”. Niektóre emocje są podstawowe i pierwotne, podczas gdy inne są bardziej złożone i intensywne. Wśród tych ostatnich są dwie, które łączy szczególny związek: melancholia i nostalgia. Przyjrzyjmy się im poniżej.

Różnice między melancholią a nostalgią

Aby poznać różnice między melancholią a nostalgią, zacznijmy od ogólnej definicji każdej z tych emocji.

Melancholia: smutek i zaduma

Melancholia jest definiowana jako „uczucie smutku i bycia zamyślonym, zwykle bez wyraźnej przyczyny” (Oxford Dictionaries). W języku portugalskim jest to z grubsza tłumaczone jako saudade, jak wspomnieliśmy wcześniej. Jednak w języku portugalskim mówi się, że „saudade nie można wyjaśnić, można je poczuć”.

Nostalgia: tęsknota za czymś, co nas uszczęśliwiło

Nostalgię definiuje się jako „sentymentalną tęsknotę lub tęskną sympatię do okresu z przeszłości” (Oxford Dictionaries). Cecelio Paniagua w artykule opublikowanym w „Humanities Magazine” sugeruje, że nostalgia jest przywoływaniem miłych wspomnień.

Kiedy wpadamy w nostalgię, zwykle dzieje się tak dlatego, że myślimy o czymś z przeszłości, czego intensywnie doświadczyliśmy, lub gdy przywołujemy szczęśliwe wspomnienia.

Dlaczego melancholia i nostalgia to nie to samo?

Nostalgia i melancholia mogą wydawać się podobnymi pojęciami, ponieważ obie oznaczają emocję, która prowadzi nas do spojrzenia w przeszłość i do tęsknoty. Jednak tak naprawdę nie są takie same.

Po pierwsze, melancholia jest zwykle odczuwana jako coś nieprzyjemnego lub smutnego. Inaczej jest z nostalgią, której można doświadczyć w znacznie przyjemniejszy sposób. Przyjrzyjmy się najważniejszym różnicom między obiema koncepcjami.

1. Istnienie straty

Kiedy doświadczasz melancholii, niekoniecznie doświadczyłeś straty (choć może tak być). Na przykład możesz czuć się melancholijnie z powodu czegoś, co chciałbyś mieć, ale nie masz. Możesz też tęsknić za czymś, co nadal istnieje, ale jest daleko – jak w przypadku żałoby migracyjnej.

Z drugiej strony, kiedy czujesz nostalgię, myślisz o czymś z przeszłości, czego już nie masz, chociaż nie odbierasz tego jako straty. Czujesz nostalgię za wspomnieniami z przeszłości lub za kimś, kogo już nie ma. Zwykle dotyczy to wydarzeń lub ludzi, którzy Cię w jakiś sposób uszczęśliwili.

2. Obecność żalu

W obliczu uczucia melancholii odczuwasz pewien smutek i niepokój. To nie jest przyjemna emocja. Z drugiej strony przy nostalgii smutek ten nie pojawia się. W pewnym sensie jest to przyjemniejsza emocja. Kiedy jej doświadczasz, możesz za czymś tęsknić, ale jest to raczej piękne uczucie, które prowadzi do szacunku i wdzięczności za swoją przeszłość.

3. Obniżony nastrój

Melancholia pozostawia uczucie przygnębienia, ponieważ towarzyszy jej głęboki smutek. Z drugiej strony, kiedy czujesz nostalgię, Twój nastrój może pozostać taki sam, a nawet poprawić się na myśl o wspaniałych rzeczach, których doświadczyłeś w przeszłości. Z nostalgią można czuć się szczęśliwym i pogodnym, podczas gdy z melancholią sytuacja wygląda odwrotnie.

4. Chęć powrotu do przeszłości

Chociaż to zależy od jednostki, z reguły melancholia jest emocją, która skłania nas do chęci powrotu do przeszłości i pozostania tam. Czujesz smutek na myśl, że nie możesz tam wrócić. Z tego powodu jest to emocja, w której bohaterami są smutek i nieszczęście.

Nostalgia natomiast to nie tyle chęć powrotu do przeszłości, ile raczej chęć pamiętania o niej. To oda do przeszłości, Twój osobisty mały hołd. Jest jak retrospekcja, która sprawia, że się uśmiechasz.

Melancholia i nostalgia: każdy przeżywa je na swój sposób

Mówiliśmy o niektórych różnicach między melancholią a nostalgią. Jednak logicznie rzecz biorąc, każda osoba doświadczy tych emocji w inny i niepowtarzalny sposób. Jest tyle rodzajów melancholii i nostalgii, ile ludzi na świecie. W powyższym artykule staraliśmy się rozbić te koncepcje na części, aby pokazać niektóre różnice między nimi. Naprawdę trudno jest jednak zaszufladkować te dwie emocje.

Niemniej jednak obie są dowodem na to, że żyłeś, czułeś, a także intensywnie kochałeś. Odczuwanie zarówno melancholii, jak i nostalgii jest ceną życia. Jeśli są w Tobie obecne, choć czasami powodują ból i smutek (bardziej w przypadku melancholii niż nostalgii), nie tłum ich – wyrażaj je. Spróbuj dowiedzieć się, jaką wiadomość niosą i co próbują Ci powiedzieć. Ich przesłanie będzie prezentem dla Twojej duszy.