Przemoc psychiczna w związku: naucz się ją rozpoznawać

Przemoc psychiczna w związku jest zwykle łatwiejsza do wykrycia z zewnątrz niż od wewnątrz. Twoi przyjaciele i rodzina być może nawet Cię ostrzegali przed pewną niezdrową dynamiką w Twoim związku. Jednak uświadomienie sobie, że pojawiła się przemoc psychiczna w związku może być dla Ciebie bardzo trudne. To naturalne. Czasem już same skutki przemocy utrudniają ofierze rozpoznanie tych szkodliwych działań.

Przykładami zachowań manipulacyjnych jest ciągłe niedocenianie, ośmieszanie, a nawet kontrola ekonomiczna. Do tego dochodzi pojawiające się u ofiary poczucie braku możliwości podejmowania własnych decyzji i uczucie coraz większej izolacji od najbliższego otoczenia. W tym artykule udostępnimy Ci więcej informacji, aby zorientować się w swojej sytuacji i podjąć ewentualne kroki.

Jak się objawia przemoc psychiczna w związku

Przemoc psychiczna w związku nie pozostawia śladów na skórze, ale podważa integralność psychiczną. Wszyscy możemy być ofiarami takich agresywnych zachowań. Płeć, wiek, status i orientacja seksualna danej osoby nie mają znaczenia, jeśli chodzi o przemoc psychiczną w parze. W rzeczywistości na poziomie klinicznym nastąpił wzrost liczby tego rodzaju form przemocy wśród związków między młodymi osobami.

Wykrycie przemocy psychicznej ze strony osób, które jej doświadczają, nie zawsze jest łatwe. W wielu przypadkach sprawca zmienia psychologiczną rzeczywistość ofiary w taki sposób, że trudno jest jej przyznać się do tego, co się dzieje. Z tego powodu chcemy przekazać Ci szereg wskazówek, aby umożliwić Ci zastanowienie się nad nimi.

Przeczytaj także: Izolowanie partnera to powszechna forma wykorzystywania

Asymetryczne więzi

Jest to jeden z pierwszych elementów wskazujących na to, że pojawiła się przemoc psychiczna w związku. Asymetrię relacji rozumiemy jako różnicę sił istniejącą w więzi emocjonalnej. W tego typu związku istnieje jedna domnująca postać. Podamy kilka przykładów:

• Moc decyzji zawsze należy do Twojego partnera.
• Jeśli zdecydujesz coś dla siebie, Twój partner się złości.
• Robiąc cokolwiek, czujesz się ograniczony.
• Druga osoba zazwyczaj nadzoruje lub krytykuje wszystko, co robisz.
• O kwestiach finansowych, a nawet o tym, co oglądasz w telewizji, decyduje Twój partner.

Pogarda i poniżanie

Jak podaje artykuł opublikowany w Population Health, istniejące badania prawie zawsze koncentrują się na rozpowszechnieniu i konsekwencjach przemocy fizycznej i seksualnej ze strony partnera. Przemoc psychiczna w związku nie wzbudza jednak tak dużego zainteresowania, choć jej skutki są równie – jeśli nie bardziej – szkodliwe.

Poniżanie jest jednym ze sposobów, w jaki najczęściej się objawia ten rodzaj przemocy. Gardząc swoją ofiarą i poniżając ją, sprawca zyskuje władzę i wzmacnia swoją tożsamość. Zwróć uwagę na najczęstsze sposoby, w jakie może to wyglądać w Twoim związku:

• Użycie sarkazmu.
• Umniejszanie Twoich osiągnięć.
• Używanie obraźliwych przezwisk.
• Szkodliwe porównania.
• Ignorowanie lub minimalizowanie Twoich potrzeb.
• Ciągła krytyka tego, co robisz.
• Stosowanie agresywnej i uwłaczającej komunikacji.
• Wyśmiewanie prywatne i publiczne.
• Używanie zwrotów typu: „Jesteś bezużyteczna. Nic nie robisz dobrze”.

Przemoc psychiczna w związku a nadmierna kontrola

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, przemoc w związku to coraz częstsze zjawisko wśród młodych ludzi. Przykład takiego zachowania opisano w czasopiśmie Intervención Psicosocial. Telefony komórkowe są obecnie głównym narzędziem kontroli więzi seksualno-emocjonalnych między nastolatkami. Warto pamiętać, że to również jest nadużycie.

W momencie, gdy Twój partner będzie chciał przejąć kontrolę nad jakąkolwiek dziedziną Twojego życia, już stosuje wobec Ciebie tę szkodliwą i dysfunkcjonalną dynamikę. To pragnienie kontroli znajduje odzwierciedlenie między innymi w poniższych sytuacjach:

• Kontroluje to, z kim rozmawiasz.
• Chce wiedzieć, jakich masz przyjaciół.
• Czyta wiadomości na Twoim telefonie komórkowym.
• Narzuca ograniczenia na Twój sposób ubierania się.
• Nalega, aby przez cały czas wiedzieć, z kim przebywasz.
• Ma kontrolę nad Twoimi finansami i kartą kredytową lub płatniczą.
• Ustala zasady określające, co możesz, a czego nie możesz zrobić.
• Masz obowiązek współżycia seksualnego z partnerem, nawet jeśli tego nie chcesz.

Manipulacja emocjonalna

Manipulacja psychologiczna w parze opiera się na wyrafinowanych technikach dominacji emocjonalnej. Najbardziej powszechną i destrukcyjną techniką jest gaslighting – forma przemocy, w wyniku której ofiara pod wpływem sprawcy zaczyna wątpić we własną rzeczywistość i swoje myśli. Poniżej wyjaśnimy, jak to się odbywa:

• Minimalizacja: Twój partner bagatelizuje Twoje uczucia i obawy. Mówi Ci na przykład: „Jesteś zbyt wrażliwa” lub „Cokolwiek Cię dręczy, nie jest to wielka sprawa”.
• Unieważnianie: Twój partner unieważnia Twoje opinie, myśli i uczucia zwrotami takimi, jak: „Nie wiesz, o czym mówisz” lub „Masz po prostu paranoję”.
• Zmiana tematu: za każdym razem, gdy próbujesz porozumieć się z nim w sprawie, która Cię niepokoi, unika tego, zmienia temat lub twierdzi, że masz obsesję na punkcie bzdur, o których nie warto rozmawiać.
• Zaprzeczanie rzeczywistości: Twój partner mówi Ci, że pewne rozmowy nigdy się nie odbyły. Na przykład, gdy próbujesz z nim porozmawiać o czymś, co się wydarzyło, odpowiada: „Zwariowałaś. Nigdy tego nie powiedziałem”.
• Tworzenie wątpliwości: powtarzająca się forma manipulacji emocjonalnej sprawia, że wątpisz we własną pamięć i percepcję. Twój partner często mówi Ci: „Zawsze pamiętasz wszystko błędnie. Tracisz rozum”.
• Obwinianie: jest to klasyczna forma manipulacji. Prawie bez Twojej wiedzy ponosisz winę za wszystko to, co negatywne w domu. Co więcej, jeśli skonfrontujesz się z partnerem, będzie Cię obwiniał, aby Cię skrzywdzić, unieważnić i poniżyć.
• Przeciążenie emocjonalne: zawsze pamiętaj, że za każdym razem, gdy Twój partner Cię poniża, robi to w bardzo jasnym celu, którym jest wywołanie dezorientacji, niepokoju i wyczerpania emocjonalnego. Co więcej, aby to osiągnąć, będzie przeplatać uczucia z agresją, aby wywołać u Ciebie emocjonalny chaos.

Twój partner izoluje Cię od otoczenia

Przemoc psychiczna w związku objawia się także chęcią partnera, aby odseparować Cię od bliskich. Sprawca za wszelką cenę będzie próbował wmówić Ci, że Twoi przyjaciele i rodzina Cię nie doceniają. Będzie upierać się, że są złymi ludźmi, że na Ciebie nie zasługują i że nie rozumieją Cię tak bardzo, jak Twój partner. Tak naprawdę za każdym razem, gdy spróbujesz się z nimi spotkać, partner zdenerwuje się, a może nawet przestanie z Tobą rozmawiać.

Pamiętaj, że każdy sprawca chce, aby jego ofiara była odizolowana, samotna i bezbronna. Oddzielając Cię od rodziny, agresywny partner ma większą kontrolę, a co za tym idzie, upewnia się, że we wszystkim zależysz wyłącznie od niego. To niebezpieczne zachowanie, które musisz wykryć jak najszybciej, aby nie wpaść w pułapkę.

Czujesz, że nie jesteś już tą samą osobą

Gdy pojawia się przemoc psychiczna w związku, często przyglądamy się zachowaniu drugiej osoby. Jednak ważne jest, aby przyjrzeć się również sobie i ocenić, jak postrzegamy siebie w tym związku. Jedna z informacji zamieszczonych w czasopiśmie Health Psychology Research dotyczy wagi społecznego piętna przemocy u partnera.

Bardzo możliwe, że przeżywasz to w milczeniu. Czasami, ponieważ nie chcesz przyznać się do tego, co się z Tobą dzieje, możesz próbować minimalizować każde agresywne zachowanie. Zaprzeczanie dowodom zawsze będzie wiązało się z nieuniknionymi kosztami psychicznymi, które możesz ocenić za pomocą następujących wskaźników:

• Czujesz, że się zmieniłeś.
• Twoja samoocena jest bardziej krucha.
• Czujesz coraz większy niepokój.
• Czasami tęsknisz za osobą, którą byłeś wcześniej.
• Mówisz sobie, że Twój partner się zmieni.
• Zauważasz u siebie mieszankę wstydu i smutku.
• Cierpisz na wahania nastroju oraz emocjonalne wzloty i upadki.
• Nie masz odwagi rozmawiać z nikim o tym, co czujesz.
• Nie masz żadnej nadziei i nie wyznaczasz sobie celów na przyszłość.
• Zauważasz, że Twoje zdrowie psychiczne jest coraz bardziej zagrożone.

Chociaż często zdarza się, że przemoc psychiczna w związku pojawia się bez przekraczania granicy agresji fizycznej, nie umniejsza to jej powagi. Co więcej, w wielu przypadkach Twój partner w pewnym momencie przekroczy tę granicę, popychając Cię lub rzucając w Ciebie przedmiotami.

Co zrobić, jeśli znajdę się w takiej sytuacji?

Wyjście z sytuacji przemocy psychicznej w parze nie jest łatwe. Jeśli nie jesteś gotowy lub nie czujesz się jeszcze silny, nie torturuj się. Przyjdzie czas, kiedy poczujesz się gotowy, aby zrobić ten krok. Zalecamy jednak, aby w trosce o swoje dobre samopoczucie i bezpieczeństwo wziąć pod uwagę następujące wytyczne:

• Poszukaj profesjonalnej pomocy: rozważ konsultację z psychologiem, ponieważ terapia pomoże Ci zrozumieć i uporać się z Twoją sytuacją.
• Rozważ swoje opcje: oceń, czy konieczne jest tymczasowe lub stałe odejście od związku. Przeanalizuj dostępne opcje i podejmuj decyzje w oparciu o swoje bezpieczeństwo i dobre samopoczucie.
• Przygotuj sieć wsparcia: poszukaj wsparcia u przyjaciół i rodziny, którzy chętnie Ci pomogą, gdy zdecydujesz się opuścić ten związek. Niezbędne jest posiadanie w pobliżu osób, które Cię kochają.
• Zadzwoń na infolinię: w wielu krajach istnieją infolinie i organizacje wspierające ofiary przemocy. Jeśli w dowolnym momencie znajdziesz się na granicy swojej wytrzymałości lub poczujesz, że potrzebujesz porady, skontaktuj się z odpowiednimi osobami.
• Pamiętaj, że nie jesteś sam: Twoja rzeczywistość jest trudna, ale nie jesteś sam. W rzeczywistości są miliony ludzi, którzy przeszli przez sytuacje przemocy i znaleźli wsparcie, aby się z nich wydostać. Dostępne są zasoby, które mogą okazać się pomocne.
• Dokumentowanie przemocy: nigdy nie wiesz, co może się wydarzyć. Rozsądnym zachowaniem w sytuacji przemocy jest prowadzenie rejestru incydentów, gdy tylko jest to możliwe. Dobrym pomysłem jest zapisywanie wiadomości głosowych lub SMS-ów, w których Twój partner grozi Ci lub Cię poniża.
• Porozmawiaj z kimś, komu ufasz: najważniejszą kwestią jest opowiedzenie o sytuacji przemocy psychicznej zaufanej osobie, niezależnie od tego, czy jest to bliski przyjaciel, członek rodziny czy pracownik socjalny. Rozmowa o tym, czego doświadczasz każdego dnia, przyniesie Ci ulgę emocjonalną i liczne korzyści.

Dowiedz się więcej: Związek narcyza z osobą pragnącą zadowalać innych

Przemoc psychiczna w związku to nie miłość

Jeśli Twój partner sprawia, że czujesz się źle, unieważnia Cię, gardzi Tobą lub kontroluje Cię, nie kocha Cię w zdrowy sposób. Nie na taki rodzaj miłości zasługujesz. Jeśli jesteś teraz w takiej sytuacji, pamiętaj, że nie jesteś niczemu winien. Nie czuj się źle ze sobą, ponieważ cała odpowiedzialność za to, co Ci się przydarza, spoczywa na Twoim partnerze.

Najważniejszą kwestią jest to, aby nie izolować się i starać się mieć wokół siebie osoby udzielające wsparcia. Gdy poczujesz się gotowy do opuszczenia tego związku, wesprą Cię Twoi przyjaciele, rodzina i specjaliści. Takie postępowanie jest ćwiczeniem odwagi i choć taki czyn zawsze budzi strach, zapewniamy Cię, że w końcu wszystko będzie dobrze i znów będziesz szczęśliwy.