Prawo Yerkesa-Dodsona: związek między wydajnością i pobudzeniem

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Napisany przez Eva Maria Rodríguez

Ostatnia aktualizacja: 04 stycznia, 2024

Prawo Yerkesa-Dodsona sugeruje, że istnieje bezpośredni związek między wydajnością a pobudzeniem. Psychologowie Robert M. Yerkes i John Dillingham Dodson opracowali to prawo w 1908 roku.

Prawo Yerkesa-Dodsona ustala, że ​​wydajność wzrasta wraz z fizjologicznym lub umysłowym pobudzeniem, ale tylko do pewnego momentu. Gdy poziomy pobudzenia stają się zbyt wysokie, wydajność spada. Zgodnie z tym prawem najlepszym sposobem na zwiększenie pobudzenia i wydajności jest praca nad zadaniami, które pozwalają nam zachować czujność.

W swoim eksperymencie Yerkes i Dodson odkryli, że wstrząsy elektryczne mogą motywować szczury do ukończenia labiryntu. Jednakże gdy dali im za dużo wstrząsów, ich wydajność spadła i po prostu próbowały uciec. Eksperyment wykazał, że poziom pobudzenia pomógł skupić uwagę na zadaniu, ale tylko do pewnego punktu.

Jak działa prawo Yerkesa-Dodsona?

Przykładem tego jak działa prawo Yerkesa-Dodsona jest niepokój, którego doświadczasz przed egzaminem. Optymalny poziom stresu może pomóc Ci skupić się na egzaminie i zapamiętać informacje. Jednak zbyt duży niepokój może wpłynąć na zdolność koncentracji, co z kolei utrudnia zdolność do zapamiętywania informacji.

Kolejnym doskonałym przykładem działania prawa Yerkesa-Dodsona jest wydajność sportowa. Kiedy sportowiec jest gotowy do wykonania ważnego ruchu, idealny poziom pobudzenia (uwolnienie adrenaliny) może zwiększyć jego wydajność i pozwolić mu odnieść sukces. Ale kiedy sportowiec odczuwa zbyt dużo stresu, może to zagrozić jego występowi.

Co decyduje o idealnym poziomie emocji? Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, ponieważ różne poziomy pobudzenia różnią się w zależności od zadania.

Na przykład wiadomo, że poziom wydajności zmniejsza się, gdy aktywacja jest niski. Oznacza to, że jeśli wykonujesz stosunkowo proste zadanie, możesz zarządzać znacznie wyższym poziomem aktywacji.

Jeśli poziom pobudzenia danej osoby jest zbyt niski, mogą czuć, że brakuje im energii niezbędnej do wykonania zadania. Jednak naprawdę wysokie poziomy emocji mogą być równie problematyczne i mogą powodować brak koncentracji.

Prawo Yerkesa-Dodsona: odwrócony model U

To co opisują Yerkes i Dodson, jest często zilustrowane graficznie jako krzywa w kształcie dzwonu, która wzrasta, a następnie maleje z wyższymi poziomami pobudzenia. To wyjaśnia, dlaczego wiele osób zna prawo Yerkesa-Dodsona jako odwrócony model U.

Z powodu różnic w zadaniach kształt krzywej może się różnić. W przypadku prostych lub dobrze wyuczonych zadań relacja jest monotonna, a wydajność wzrasta wraz ze wzrostem pobudzenia. Jednak w przypadku złożonych, nieznanych lub trudnych zadań istnieje punkt, w którym związek między pobudzeniem a wydajnością odwraca się, co oznacza, że ​​wydajność spada wraz ze wzrostem pobudzenia.

Z jednej strony skierowana do góry część odwróconego U reprezentuje energetyzujący efekt pobudzenia. Z drugiej strony negatywne skutki pobudzenia (lub stresu) na procesy poznawcze, takie jak uwaga, pamięć i rozwiązywanie problemów, prowadzą do jego dolnej części.

Zgodnie z odwróconym modelem U, średni poziom ciśnienia pozwala danej osobie osiągnąć maksymalną wydajność. Kiedy doświadczają zbyt dużej lub niewystarczającej presji, ich wydajność spada, w niektórych przypadkach dość poważnie.

Lewa strona wykresu pokazuje, kiedy dana osoba nie jest kwestionowana, czy nie widzi powodu, by ciężko pracować nad zadaniem lub ma zamiar podejść do swojej pracy w sposób nieostrożny i nie będąc zmotywowanym. Połowa wykresu pokazuje, kiedy dana osoba pracuje z maksymalną wydajnością, kiedy jest zmotywowana do ciężkiej pracy, ale nie czuje presji.

Prawa strona wykresu pokazuje, kiedy osoba zaczyna poddawać się presji, ponieważ czują się zbyt przytłoczeni.

Cztery wpływowe czynniki

Odwrócony model U jest inny dla każdej osoby w zależności od sytuacji. W rzeczywistości istnieją cztery wpływowe czynniki, które mogą wpływać na tę krzywą: poziom umiejętności, osobowość, cecha lęku i złożoność zadania.

Poziom umiejętności danej osoby wpływa również na ich wydajność w wykonywanym zadaniu. Wysoce wyszkolona osoba, która jest pewna swoich umiejętności, jest bardziej skłonna odpowiednio zarządzać sytuacjami, w których istnieje duża presja, ponieważ mogą polegać na dobrze sprawdzonych odpowiedziach.

Ponadto osobowość osoby odgrywa również dużą rolę w sposobie radzenia sobie z presją. Psycholodzy uważają, że ekstrawertycy lepiej radzą sobie z presją niż introwertycy. Można więc założyć, że introwertycy działają lepiej przy braku presji.

Jeśli chodzi o cechę lęku, zaufanie jednostki wpływa również na sposób w jaki radzą sobie z każdą sytuacją. Pewna siebie osoba jest bardziej skłonna do pracowania dobrze pod presją, ponieważ nie wątpią w swoje umiejętności tak bardzo jak niepewna osoba.

I na koniec złożoność zadania jest kolejnym czynnikiem wpływającym na wydajność jednostki. Tworzenie kopii nie jest tak trudne, jak pisanie eseju lub raportu klinicznego. Jednak złożoność zadania różni się w zależności od osoby.

Uwagi końcowe

Mimo że ma ponad sto lat, prawo Yerkesa-Dodsona jest nadal bardzo przydatne. W rzeczywistości jest nadal badane, szczególnie w pracy i występach sportowych.

Badania przeprowadzone w latach 1950–1980 potwierdziły, że istnieje korelacja między wysokim poziomem stresu a zwiększoną motywacją i skupieniem. Jednak badania te nie były w stanie ustalić dokładnej przyczyny.

W roku 2007 naukowcy zasugerowali, że ta korelacja jest związana z produkcją hormonów stresu w mózgu, która mierzona podczas testów wydajności pamięci, wykazała krzywą podobną do prawa Yerkesa-Dodsona. Ponadto badanie to wykazało dodatnią korelację między dobrą pamięcią a wydajnością, co sugeruje, że hormony stresu mogą być również odpowiedzialne za efekt Yerkesa-Dodsona.