Potrzeby społeczne: osiągnięcia, władza i afiliacja

Z pewnością wielokrotnie zastanawiałaś się nad tym, co stoi za zachowaniem danej osoby. Starając się odpowiedzieć na to pytanie, Murray i McClelland odkryli potrzeby społeczne, które musi zaspokoić każdy człowiek.

Jakie zasady rządzą zachowaniem? Wielu teoretyków wypowiadało się na temat motywacji, która wpływa na nasze potrzeby społeczne. Badacze starali się również określić dlaczego ludzie działają w określony sposób nawet gdy mają wiele alternatyw.

Podstawę każdego zachowania stanowią czynniki motywacyjne. Określone elementy przyjmują daną formę, a nie inną. Pośród nich znajdują się potrzeby społeczne.

Czynniki motywacyjne to nie są jedynie cele, które ludzie chcą osiągnąć. W rzeczywistości badając motywację koncentrujemy się na dwóch różnych elementach:

• Motywacja, którą można rozumieć jako cele i wartości.
• Motywacja, którą można rozumieć jako instynkty, potrzeby lub pragnienia.

Jeśli chodzi o drugi rodzaj, wielu autorów badało, które instynkty lub potrzeby są zazwyczaj “ukrywane” przez ludzi. Uważają, że ludzie mogą je ukrywać angażując się w określone zachowania.

Potrzeby to główne czynniki motywacyjne

Potrzeby można sklasyfikować jako główne czynniki motywacyjne. Oznacza to, że spełnianie swoich potrzeb (w tym potrzeb społecznych) stanowi warunek przetrwania.

Murray (1938) rozumiał potrzeby jako tendencję do działania w określony sposób. Według niego potrzeby były wewnętrzne (biologiczne, jak również psychologiczne). W swoich ramach nie brał pod uwagę nacisków wywieranych przez otoczenie, zmuszających innych do zachowywania się w określony sposób w określonych momentach.

Poza tym do potrzeb zaliczamy również procesy poznawcze, emocjonalne oraz behawioralne. Integrują one prawdziwe zakresy zachowań danej jednostki. Tym samym potrzeby determinują jakie działania podejmuje każdy z nas.

Murray poświęcił znaczącą część swoich teoretycznych prac badaniu potrzeb. Dzięki swojej pracy opracował test apercepcji tematycznej (TAT). To narzędzie umożliwia ekspertom dokonanie oceny osobistych potrzeb charakterystycznych dla każdej jednostki. Poza tym stworzył także kwestionariusz PRF. Stosując go Murray starał się ocenić osobowość z puntu widzenia jego modelu potrzeb.

Potrzeby społeczne McClellanda (1987)

David McClelland był psychologiem ze Stanów Zjednoczonych, który pracował na Uniwersytecie Harwardzkim oraz Bostońskim. Zaproponował trzy podstawowe potrzeby, które leżą u podstaw naszych myśli, uczuć i działań. Nazwał je “potrzebami społecznymi”.

McClelland zdefiniował trzy najważniejsze potrzeby, czyli potrzeby społeczne. Wynikają one z natury każdego człowieka. Uważał, że ludzie to zwierzęta społeczne, które potrzebują procesu socjalizacji, aby rozwijać swoje umiejętności.

McClelland zwrócił uwagę na potrzebę:

• Osiągnięć,
• Władzy,
• Afiliacji.

Te potrzeby nie są uniwersalne, ponieważ wynikają nie tylko z historycznej natury ludzi, ale również z kontekstu socjokulturowego, w jakim się znajdują. Właśnie dlatego chociaż lista potrzeb może być spójna, to może się również zmieniać.

Potrzeba osiągnięć

McClelland uznaje, że potrzeba osiągnięć leży u podstaw zachowania każdego człowieka. To właśnie ona sprawia, że chcemy optymalizować swoją produkcję. Nie muszą tego robić, aby osiągnąć korzyści materialne, Chodzi raczej o osiągnięcie satysfakcji płynącej z robienia czegoś dobrze.

Dzięki wykonywaniu określonego zadania dana osoba może zwiększyć swoje poczucie własnej skuteczności. Dochodzi do tego, gdy uznaje, że stała się lepsza i bardziej kompetentna.

Tym samym potrzeba osiągnięć jest związana z ukończeniem czegoś w prawidłowy sposób. Ludzie postępują w taki sposób, aby poczuć satysfakcję z osiągniętych wyników oraz poprawy i rozwoju własnych umiejętności.

Potrzeba władzy

Druga z potrzeb zidentyfikowanych przez McClellanda, która pojawia się u niektórych osób, to potrzeba władzy. Taka potrzeba władzy lub prestiżu wywiera wpływ na określone osoby, które chcą kontrolować sytuację i innych ludzi. Mogą również chcieć czuć, że mają zdolność do działania.

Do takiej potrzeby zaliczamy pragnienie posiadania statusu i pozycji umożliwiających kontrolę nad instytucjami, społeczeństwem czy grupą. Tym samym takie osoby pragną zdobywać wpływy, kontrolę i panować nad innymi.

Poza tym osoby odczuwające bardzo duże pragnienie posiadania władzy nie wiedzą jak radzić sobie z porażką. Nie umieją zmierzyć się z frustracją i przegraną. Potrzeba władzy rozwinięta do ekstremum może wiązać się z problemami tętniczymi, stresem i innymi schorzeniami.

Tym samym gdy dana osoba odczuwa dużą potrzebę władzy, musi koniecznie korzystać ze swojego poczucia odpowiedzialności.

Potrzeba afiliacji: poczucie, że jest się kochanym

Ostatnia z potrzeb społecznych, które badał McClelland, to potrzeba asocjacji. Ta potrzeba wydaje się najłatwiejsza do wytłumaczenia. Poza tym prawdopodobnie posiada ją większość ludzi.

To z jej powodu ludzie starają się utrzymywać relacje społeczne i emocjonalne z daną jednostką lub grupą.

Chociaż wydaje się to oczywiste, warto jednak wytłumaczyć w jaki sposób socjalizacja staje się motywacją wielu działań. Zachęca nas do rozwoju ważnych umiejętności czy zdolności, jak również wszystkich innych kwestii, od języka do empatii.

Potrzeba afiliacji sprawia, że ludzie starają się zachowywać w taki sposób, aby zachęcić innych do kontaktu z nimi. Chcą, aby inni ich zaakceptowali i włączyli do swoich grup. Potrzeba afiliacji pokazuje, że ludzi wolą mieć dobre, pełne ciepła relacje z dużą ilością osób. Dzięki temu czują, że są częścią grupy, która ich docenia.

Z potrzeby afiliacji może rozwinąć się potrzeba intymności. Może ona stanowić źródło potrzeby wchodzenia w związki emocjonalne o romantycznej naturze. McAdams definiuje potrzebę intymności jako poszukiwanie bliskich i pełnych czułości interakcji z innymi osobami. Badacze zaobserwowali, że ta potrzeba jest silniejsza u kobiet niż u mężczyzn.

Potrzeby społeczne: czy to jedyne czynniki motywacyjne?

Potrzeby społeczne, o których mówiliśmy, to nie jedyne kwestie, które motywują ludzkie zachowania. W rzeczywistości wpływa na nie jeszcze wiele innych kwestii, jak choćby potrzeba kontroli.

Przyjmując punkt widzenia R. W. White’a (1959), eksperci badali sposób, w jaki ludzie starają się za wszelką cenę kontrolować swoje środowisko. Przekonywali, że ludzie starają się równoważyć istniejące transakcje, jakie zachodzą między organizmem a kontekstem.

Z kolei Deci (2008) uważa, że najbardziej wrodzoną motywację jednostki stanowi wykorzystywanie własnych umiejętności. Dlatego też musi opanować różne konteksty (bez pozyskiwania z tego działania zewnętrznych nagród).

Za to osoby, które wyznają teorię samookreślenia, wierzą, że potrzeby człowieka wynikają z uczenia się i pozyskiwania nowych zasobów. Takie zasoby powinny wystarczyć, aby osiągnąć niezależność.

Oznacza to, że człowiek poszukuje wyzwań i trudności, aby ćwiczyć swoje umiejętności. Dzięki temu staje bardziej zręczny i czuje się kompetentny stawiając czoła wyznaczanym sobie zadaniom.

Bez względu na to, którą teorię przyjmiemy, można stwierdzić z dużą dozą pewności, że zachowanie każdego człowieka jest motywowane przez wiele potrzeb. Pośród nich znajduje się potrzeba bycia kompetentnym. Poza nią pojawia się również potrzeba przynależności do danej grupy i posiadania pewnej dozy kontroli w tej grupie.

Poza tym warto poznać kwestie, które motywują daną osobę. Dzięki temu możemy zrozumieć, leczyć i wyjaśniać trudne zachowania.