Empatia: trudna, ale owocna praca stawiania się w czyjejś sytuacji
Pozostajemy w kontakcie z naszymi wewnętrznymi Ja, ale także ze światem zewnętrznym, a empatia odgrywa ważną rolę w obu tych relacjach. Wraz z całym postępem technologicznym świat zewnętrzny, z którym możemy wchodzić w interakcje z każdym dniem staje się coraz większy.
W miarę, jak świat powiększa swoje rozmiary, otrzymujemy coraz więcej środków komunikacji. Niestety dają one mniej informacji. Przez to empatia staje się trudniejsza.
Na przykład pomyśl, jak skomplikowana może być empatia, gdy komunikujesz się za pośrednictwem wiadomości tekstowych. Dla porównania, przypomnij sobie jak łatwo przejawiać empatię wobec kogoś, z kim rozmawiasz twarzą w twarz.
Czym jest empatia? Co oznacza „postawić się w czyjejś sytuacji”?
Empatia może być zdefiniowana jako zdolność rozumienia emocjonalnych (uczuć i emocji) oraz poznawczych (myśli i idei) stanów innych ludzi lub nas samych. To zrozumienie jest wynikiem postawienia się w cudzej sytuacji.
To nie jest proste ćwiczenie. Aby naprawdę to zrobić, musimy odłożyć na bok stereotypy lub heurystyki, które na ogół są głęboko zakorzenione w naszym umyśle.
Co więcej, jest to trudne, ponieważ świat drugiego człowieka, a nawet nasz, jest skomplikowany. Poznanie go wymaga dużej uwagi.
Prawda jest taka, że są ludzie i okoliczności, w których empatia jest stosunkowo łatwa. Na przykład łatwiej nam być empatycznym wobec ludzi, którzy są do nas podobni lub proszą o pomoc.
W pierwszym przypadku postawienie się w sytuacji innej osoby jest łatwiejsze, ponieważ jej sytuacja jest podobna do naszej. W drugim przypadku łatwo o motywację, aby postawić się na czyimś miejscu, szczególnie jeśli czujemy, że prośba jest szczera.
Wrogowie empatii
Sytuacje, przez które przechodzimy od dnia narodzin częściowo nas kształtują. Obojętność ma wiele przyczyn, niektóre z nich to:
- Egocentryczność.
- Nieufność.
- Utrata wartości.
- Osobista potrzeba, aby wspiąć się wysoko, za wszelką cenę.
- Różnice rasowe, edukacyjne i socjoekonomiczne.
„Moja wolność kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność innego”
Jak empatia wpływa na nas i wszystkich wokół?
Spróbujmy zastanowić się, jak empatia wpływa na nas i ludzi w naszym otoczeniu. W tym celu rozważmy kilka różnych sytuacji:
- Nasze relacje będą lepsze, jeśli czasami postawimy się w sytuacji innych ludzi. W ten sposób zrozumiemy, dlaczego ta druga osoba potrzebuje być kochaną i skąd pochodzą jej uczucia. Akceptacja efektów przeszłych doświadczeń (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych) pomoże rozwinąć związek, a nie tylko przetrwać.
- Załóżmy, że pracownik widzi obszar, który firma powinna poprawić, a szef odpowiada na to zapotrzebowanie. Relacja między pracownikiem a pracodawcą pozostanie w harmonii.
- Empatia sprawia, że jesteśmy bardziej wrażliwi i szanujemy granice innych ludzi. Na przykład jesteśmy w stanie zrozumieć, jak czują się sfrustrowani rodzice dzieci z autyzmem, kiedy nie mogą się porozumieć.
- Dlaczego empatia wobec samego siebie jest ważna? Uczciwe przeanalizowanie naszych mocnych i słabych stron przypomni nam, kim jesteśmy, a jednocześnie ułatwi odróżnienie naszej tożsamości od innych.
Empatia i dzieci
Nauczyciel zauważa, że jego wpływ jest większy, jeśli jest empatyczny wobec swoich uczniów. Na przykład, dzięki empatii potrafi dostrzec, że brutalny, arogancki chłopiec po prostu kopiuje zachowania, które widzi w domu. Zrozumienie nieśmiałości, nadpobudliwości, ekstrawersji i smutku uczniów sprawi, że praca nauczyciela staje się łatwiejsza i bardziej wartościowa.
„Nauczyciel, który nie jest empatyczny nie jest w stanie skutecznie rozwiązywać problemów w klasie”
- Gdyby rodzice pamiętali sobie, że byli kiedyś dziećmi i nastolatkami, mieliby większe zrozumienie dla dzieci, a przepaść między pokoleniami nie byłaby tak szeroka. Przecież bycie rodzicem nie wymazuje wszystkich wspomnień z przeszłości.
- Ułatwianie empatii dzieciom i nastolatkom, odwoływanie się do ich emocji, jest doskonałym sposobem na zapobieganie niepożądanym zachowaniom, takim jak zastraszanie lub niereagowanie w sytuacjach, gdy jest potrzebna pomoc. Na przykład metoda KiVa, stosowana w Norwegii, jest skierowana do osób postronnych i ma na celu wzbudzenie empatii dla ofiary.
Postawienie się w cudzej sytuacji poprawia relacje, zaciska więzi i łączy serca. Jest to również doskonały sposób na zapobieganie zbyt powszechnemu współcześnie rodzajowi nieszczęścia: pustce i samotności.