Paranoiczne zaburzenie osobowości u jednego z rodziców

Dzieci osób cierpiących na paranoiczne zaburzenie osobowości potrzebują szczególnej pomocy w wielu aspektach swojego życia. Jednak dzięki odpowiedniemu wsparciu mogą stać się zdrowymi, szczęśliwymi i produktywnymi ludźmi w dorosłym życiu.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Wprawdzie zbyt często się o tym nie mówi, ale przykrą prawdą jest to, że niektóre dzieci mają rodziców cierpiących na paranoiczne zaburzenie osobowości. Takie dzieci cierpią dosyć mocno z powodu niestabilnych relacji rodzinnych, musząc na co dzień znosić emocjonalną niestabilność rodziców i dysfunkcyjne środowisko, w jakim żyje cała rodzina.

W późniejszym, dorosłym życiu osoby takie cechują się podwyższonym stopniem ryzyka zachorowania na różnego rodzaju choroby o podłożu psychicznym. Oczywiście, te dzieci, których rodzice cierpią na paranoiczne zaburzenie osobowości, a także ogólnie rzecz biorąc całe ich rodziny potrzebują wyspecjalizowanej pomocy ze strony lekarzy.

Ludzie z różnego rodzaju zaburzeniami osobowości, schizofrenią, czy też zaburzeniami dysocjacyjnymi albo chorobą afektywną dwubiegunową są nadal ludźmi. Wciąż mogą się oni zakochiwać w innych osobach. Mogą mieć dzieci i zakładać swoje własne rodziny. Jednak bez odpowiedniego stopnia wsparcia społecznego i rodzinnego wielu z takich ludzi musi radzić sobie ze złożonymi, trudnymi sytuacjami rodzinnymi, które często pozostają niezauważone dla osób postronnych.

Jak paranoiczne zaburzenie osobowości wpływa na związek

Specjaliści ds. zdrowia psychicznego i usług społecznych muszą zwracać szczególną uwagę na dzieci i młodzież, które dorastają wraz z członkiem rodziny cierpiącym na paranoiczne zaburzenie osobowości. Niestety, ludzie, u których zdiagnozowano paranoiczne zaburzenie osobowości, często przeżywają trudne chwile tworząc związki z innymi osobami, także zupełnie zdrowymi.

Co gorsza, jest to także trudna choroba psychiczna dla osób z otoczenia chorego. Wszystko to może przełożyć się na błyskawiczne wręcz powstanie bardzo złożonych sytuacji rodzinnych, w których dzieci są najbardziej narażone na wszelkie szkody, jako najbardziej wrażliwe osoby.

Dlatego też tak ważne jest, aby nieustannie podnosić u innych ludzi świadomość tego, jak trudne mogą być sytuacje domowe w takich przypadkach. Zwłaszcza, gdy w rodzinie występuje paranoiczne zaburzenie osobowości. Warto też zwracać uwagę na skutki, jakie ta choroba psychiczna może powodować. Należy także pamiętać o odpowiednim poziomie współczucia i chęci udzielenia bezinteresownej pomocy.

Życie pod jednym dachem z osobą cierpiącą na paranoiczne zaburzenie osobowości

Nadal nie wiemy, jak i dlaczego u niektórych ludzi rozwija się paranoiczne zaburzenie osobowości. Ogólnie rzecz biorąc specjaliści uważają, że jest to złożona kombinacja czynników biologicznych, genetycznych i społecznych.

Ale to zaburzenie może być jednym z najtrudniejszych do pokonania z kilku różnych powodów. Nie tylko wpływa na wszystkie obszary życia danej osoby, ale bardzo utrudnia tworzenie zdrowych relacji i związków, w tym także relacji osobistych, zawodowych i rodzinnych.

Niektóre typowe cechy, jakimi charakteryzuje się paranoiczne zaburzenie osobowości są następujące:

• Ogólna nieufność osoby chorej. Paranoiczne zaburzenie osobowości zwykle pojawia się w okresie dojrzewania, kiedy to przejawia się jako ciągłe podejrzewanie innych ludzi i myślenie, że inne osoby chcą zrobić wszystko, by sobie podporządkować osobę chorą.
• Ciągłe podejrzenia, że inni ludzie osobę chorą oszukują, zdradzają lub zamierzają pozostawić.
• Nadmierne zamartwianie się o wszystko i wszystkich.
• Potrzeba stałego demonstrowania zaufania i lojalności wobec osoby chorej.
• Słabe umiejętności zarządzania stanem emocjonalnym. Osoba chora na paranoiczne zaburzenie osobowości jest wręcz niezdolna do wybaczenia lub zapomnienia odbieranych przez siebie (nawet niesłusznie) obelg, a także skłonność do obsesyjnego trzymania wszelkiego rodzaju uraz.
• Nadmierna czujność, nieustanne zwracanie uwagi na wszelkie oznaki zagrożenia lub potencjalnego niebezpieczeństwa.
• Ciągły stan podejrzliwości i tkwienie w pozycji defensywnej.
• Chłodna postawa ​​i wrogość wobec innych ludzi.

Dzieci osób cierpiących na paranoiczne zaburzenie osobowości

Naukowcy z różnych krajów przeprowadzili kilka badań dotyczących wpływu rodziców na paranoiczne zaburzenie osobowości. Uzyskane przez nich wyniki pozwoliły stwierdzić jednoznacznie, że ten wpływ na dzieci jest dwojaki. Po pierwsze, paranoiczne zaburzenie osobowości ma silny składnik genetyczny. Istnieją wyraźne dowody na to, że skłonność do rozwoju tej choroby można przekazywać z pokolenia na pokolenie.

Jednak genetyka nigdy nie gwarantuje, że u kogoś rozwinie się ta konkretna choroba psychiczna. Bez wątpienia środowisko życia i wychowanie mają większy wpływ na potencjalne prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby u dziecka. Ten drugi rodzaj wpływu, czyli to, w jaki choroba rodzica dotyka dzieci, skupia się właśnie na prawdziwym problemie.

Pora zatem przyjrzeć się nieco bliżej temu, co pokazują badania naukowe na temat prawdopodobieństwa rozwoju tej choroby u dzieci, które dorastają w rodzinie, w której jedno lub nawet oboje rodziców chorują na paranoiczne zaburzenie osobowości.

Efekty edukacyjne i rozwojowe

Ogólnie rzecz biorąc po przekroczeniu wieku dwóch lat dzieci są już bardziej odporne na tę chorobę i mniej podatne na wszelkiego rodzaju zewnętrzne bodźce.

• Niepewne, niestabilne i stresujące relacje rodzinne sprawiają, że dzieci odczuwają silny, podświadomy lęk przed porzuceniem. Nieustannie szukają wszelkiego możliwego rodzaju komfortu, a także zachowują się nieufnie i nadpobudliwie.
• Rodzice cierpiący na paranoiczne zaburzenie osobowości często są emocjonalnie niespójni. Mogą przejść od bardzo emocjonalnych i pełnych ciepła zachowań do postawy wręcz zimnej i wrogiej w ciągu kilku minut. Co więcej, bez wyraźnego powodu z punktu widzenia dziecka. Takie niespójne rodzicielstwo tworzy stresujące środowisko, które negatywnie wpływa na rozwój mózgu u dziecka.
• Niska samoocena u dziecka i negatywny obraz siebie samego.
• Dzieci takich rodziców nieustannie wzmacniają i „podkręcają” swoje własne uczucia. A wszystko dlatego, że ich rodzice przez długi czas lekceważyli ich emocje i potrzeby emocjonalne.
• Dzieci rodziców chorujących na paranoiczne zaburzenie osobowości często osiągają bardzo słabe wyniki w nauce.
• Dzieci takie mogą poczuć się winne, gdy w końcu zrozumieją istotę choroby swojego rodzica.
• Rodzice cierpiący na paranoiczne zaburzenie osobowości są także często nadopiekuńczy. Czasami nie pozwalają swoim dzieciom udzielać się towarzysko. Zamiast tego próbują nieskutecznie chronić je przed późniejszym uczuciem porzucenia.
• W okresie dojrzewania dzieci często stają się agresywne, niespokojne duchem lub mogą być nawet zaangażowane w działalność przestępczą. Często cierpią także na zaburzenia lękowe, depresję lub inne choroby psychiczne.

Dostępne sposoby reakcji i mechanizmy zachowania

Dzieci osób chorujących na paranoiczne zaburzenie osobowości niewątpliwie potrzebują spersonalizowanej interwencji natury psychospołecznej. Należy jednak pamiętać, że nieprzewidywalne środowisko rodzinne ma dalekosiężne skutki i że leczenie nie powinno skupiać się wyłącznie na dziecku. Interwencja i leczenie powinny obejmować całe środowisko, w tym również rodziców.

Kiedy ktoś z paranoicznym zaburzeniem osobowości decyduje się dziecko, ważne jest to, aby poddać się leczeniu psychoterapeutycznemu. Tylko w ten sposób będzie on w stanie znaleźć w sobie odpowiednie pokłady uczucia względem swojego dziecka. Należy zachęcać matkę lub ojca do mówienia o swoich doświadczeniach z dzieciństwa. Porównywanie dzieciństwa z obecnymi relacjami z dziećmi może pomóc takim osobom zrozumieć, jak mogę one przełamać cykl niestabilnych związków i relacji uczuciowych.

Ponadto rodzina potrzebuje odpowiedniego wsparcia psychospołecznego. Pomoże jej ono w rozwijaniu sieci wzajemnego wsparcia w ramach rodziny. Istotne jest również nauczenie rodziny umiejętności niezbędnych do tworzenia stabilnych relacji, rutyny i nawyków.

Jednak starsze dzieci, które są rozpoczęły naukę w szkole, będą potrzebowały znacznie bardziej specyficznej interwencji natury psychologicznej. Potrzeby dziecka lub nastolatka oznaczają, że będzie on potrzebował pomocy, by móc rozwijać dobre poczucie własnej wartości i budować pozytywne relacje ze swoimi rówieśnikami.

Powinno się go także zachęcać do próbowania znalezienia dla siebie jakiegoś hobby i rozwijania swoich zainteresowań jako narzędzia pomagającego im radzić sobie ze stresem związanym z chorym psychicznie rodzicem.

Dzieci osób cierpiących na paranoiczne zaburzenie osobowości potrzebują szczególnej pomocy w wielu aspektach swojego życia. Jednak dzięki odpowiedniemu wsparciu mogą stać się zdrowymi, szczęśliwymi i produktywnymi ludźmi w dorosłym życiu.