Paradoksalna adaptacja do przemocy domowej

Paradoksalna adaptacja do przemocy domowej obejmuje dwa procesy. Pierwszym z nich są zasoby, które ofiara wykorzystuje, aby się chronić, gdy coś jej zagraża. Druga dotyczy ich błędnych poglądów na temat ich agresora.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 04 lutego, 2022

Paradoksalna adaptacja do przemocy domowej (PADVS) jest nową koncepcją psychopatologiczną. Jest to zjawisko sprzeczne. Dotyczy faktu, że ludzie, którzy są ofiarami agresji ze strony współmałżonka lub partnera, ostatecznie kończą z poczuciem, że agresor faktycznie ich chroni.

Niemal na całym świecie wskaźniki przemocy domowej są niepokojące. Głównymi agresorami wciąż są mężczyźni, choć są też kobiety, które stosują przemoc wobec swoich partnerów.
Przypadki napaści na mężczyzn są mniej widoczne, ale wiadomo, że istnieją i prawdopodobnie ich liczba wzrasta.

Adaptacja do przemocy domowej obejmuje pary wszystkich płci, w tym homoseksualistów. W większości przypadków przemoc ma miejsce na poziomie prywatnym i intymnym, przez co nigdy nie dociera do organów sądowych ani do urzędów zawodowych. Dlatego nie jest możliwe ustalenie, ile osób pada ofiarą tego rodzaju sytuacji.

Przemoc domowa

Przemoc domowa jest zjawiskiem złożonym, ponieważ wiąże się z wieloma sprzecznymi uczuciami. W niektórych przypadkach sytuacja prowadzi do separacji. Z reguły wtedy ofiara uświadamia sobie, że jej więź z partnerem uległa nieodwracalnemu pogorszeniu i że nie ma innego wyjścia, jak ją zerwać.

Jednak nie zawsze tak się dzieje. Według Andrésa Montero Gómeza, który zaproponował teorię PADVS, istnieją trzy czynniki, które prowadzą do przedłużania się tego typu sytuacji. Jednocześnie stają się one wylęgarnią PADVS. Są to:

• Intensywny strach, który prowadzi do paraliżujących procesów u ofiary.
• Ofiara postrzega całą swoją sytuację jako taką, z której nie ma wyjścia. Dlatego uważa, że nie da się uciec przed agresją.
• Brak środków. Ofiara nie ma własnych zasobów ani źródła wsparcia.

Powyższe odpowiada typowej instancji. Jednak nie zawsze tak jest. Paradoksalna adaptacja do przemocy domowej występuje również u osób pozornie niezależnych i mających sposoby na wyjście z sytuacji.

Paradoksalna adaptacja do przemocy domowej

Jest jeden wspólny mianownik w związkach, w których przemoc nabiera kształtu i staje się istotną częścią relacji. To fakt, że od początku istnieje nierównowaga sił. Może to być nierównowaga emocjonalna, społeczna lub materialna. Wydaje się, że jest to niezbędny warunek późniejszych nadużyć.

Paradoksalna adaptacja do przemocy w rodzinie jest reakcją psychofizjologiczną u osób, które są ofiarami przemocy. Obejmuje szereg modyfikacji poznawczych i emocjonalnych. Ofiary używają ich z zamiarem radzenia sobie lub przetrwania sytuacji. W zasadzie jest to mechanizm adaptacyjny. Jednak w takich przypadkach pojawia się, gdy osoby te stają w obliczu sytuacji nie do zniesienia.

Ten stan jest uważany za wariant zespołu sztokholmskiego. W obu przypadkach wobec agresora odczuwane są pozornie kochające uczucia. Jest tak, ponieważ ofiary porównują wyrządzone szkody z potencjalnymi obrażeniami. W konsekwencji dochodzą do wniosku, że otrzymują pomoc, ponieważ sytuacja mogłaby być o wiele gorsza.

Cykl nadużyć

Tego typu sytuacja nie powstaje z dnia na dzień, ale jest wynikiem długiego procesu. Zwykle są cztery fazy:

• Faza wyzwalania. Ma miejsce, gdy traumatyczny scenariusz pojawia się po raz pierwszy. Innymi słowy, kiedy ofiara jest pierwszy raz fizycznie atakowana. Niszczy to jej bezpieczeństwo i zaufanie do partnera, pojawiają się pierwsze oznaki niebezpieczeństwa.
• Faza reorientacji. Po pierwsze, ofiara czuje się zdezorientowana i niepewna. To dlatego, że zmieniły się zasady gry. Ponadto odczuwa narastający niepokój, poczucie winy i wstyd. Ponadto zaczyna ponownie zastanawiać się nad swoimi przekonaniami na temat partnera. Szuka równowagi, aby zrekompensować swój strach.
• Faza radzenia sobie. Ofiara przeciwstawia wyzwania sytuacji własnymi zasobami. Zaczyna czuć się przygnębiona i zestresowana. Zwiększa się jej tolerancja na ból i zmniejsza się wrażliwość. Wykazuje bierną odporność.
• Faza adaptacji. Pogorszenie psychofizjologiczne prowadzi ofiarę do stopniowego poddania się warunkom agresji. Jej poczucie niższości prowadzi do „traumatycznej identyfikacji z agresorem”.

Po zakończeniu tego procesu następuje PADVS. Ofiara w końcu chroni się poprzez modyfikację swojego stosunku do agresora. Tym samym odrzucenie staje się rodzajem prośby o ochronę. W efekcie agresorowi dziękuje się za to, że nie zadał więcej bólu, niż mógł.