Pamięć emocjonalna – jak jest konsolidowana w mózgu?

Dlaczego traumatyczne i bardzo bolesne doświadczenia są tak trudne do zapomnienia? Zrozumienie, w jaki sposób pamięć emocjonalna jest konsolidowana w mózgu, od dawna pozostaje dla naukowców zagadką. W rzeczywistości wspomnienia przesiąknięte pełną paletą naszego wszechświata emocji częściowo określają, kim jesteśmy. To część, którą dziedzina naukowa chciałaby lepiej zrozumieć.

Istnieją różne teorie, które próbują ujawnić, w jaki sposób kodyfikujemy i przywołujemy każdy fakt, niuans, sytuację i przeżyte doświadczenie. Rzeczywiście, nieodłączną cechą bycia człowiekiem jest to, że wszystko, co wywołuje w nas nadzieję, strach, zaskoczenie, smutek lub udrękę, pozostaje znacznie bardziej w pamięci. To tak, jakby ktoś wyrzeźbił go w głębi naszych mózgów.

Najmądrzejsi i najbardziej wykształceni eksperci w dziedzinie neuronauki twierdzą, że za tą osobliwością kryją się neuroprzekaźniki. Pośredniczą w konsolidacji pamięci długotrwałej, a także treści emocjonalnych. Jest jednak jeszcze jeden fascynujący element związany z tym procesem przechowywania. W rzeczywistości wydaje się, że sen jest kluczem do maszynerii, w której emocjonalne wspomnienia trwają wiecznie.

Uważa się, że zarówno hipokamp, jak i ciało migdałowate mają decydujące znaczenie w ustalaniu pamięci emocjonalnej.

Jak pamięć emocjonalna jest konsolidowana w mózgu?

Badanie przeprowadzone przez Huazhong University of Science and Technology (Chiny) wykazało, że osoby cierpiące na bezsenność są bardziej narażone na depresję. Zbiega się to z hipotezą, którą wielu neurologów rozważa od dawna.

Twierdzą, że ograniczenie snu wpływa nie tylko na naszą pamięć, ale także na nasze samopoczucie emocjonalne. Ponadto sugerują, że u pacjentów z przewlekłymi zaburzeniami snu ryzyko wystąpienia poważnej depresji wynosi do 90%. Sugeruje to, że dobry nocny odpoczynek jest kluczem nie tylko do tworzenia wspomnień, ale także do lepszej regulacji emocji.

Znaczenie snu REM w tworzeniu wspomnień neutralnych i emocjonalnych

Uniwersytet Notre Dame (Francja) przeprowadził badania z grupą pacjentów w ich oddziale snu. Twierdzili, że sen REM sprzyja zarówno przetwarzaniu, jak i konsolidacji pamięci emocjonalnej. W jakiś sposób ostatni etap snu wyraża ostateczne ustabilizowanie się tego typu informacji w mózgu.

Wszyscy wiemy, że dobry nocny odpoczynek ma decydujące znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego mózgu. W tych godzinach snu mózg usuwa szczątki komórkowe, dzięki czemu utrzymujemy zdrowe systemy poznawcze. Ponadto faworyzuje nowe połączenia neuronowe, porządkuje wyuczone informacje i odrzuca to, co uważa za nieistotne.

Jednak nie tylko zarządza i ustanawia wspomnienia neutralne, ale także konsoliduje długoterminowe wspomnienia emocjonalne w hipokampie i różnych obszarach kory nowej.

Hipokamp i ciało migdałowate: promotorzy i strażnicy emocji

Dzięki technikom neuroobrazowania w ostatnich latach znacznie poprawiło się zrozumienie mechanizmu pamięci. Rzeczywiście, obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego umożliwiło zrozumienie, w jaki sposób wspomnienia emocjonalne są konsolidowane w mózgu.

Zarówno hipokamp, jak i ciało migdałowate sprzyjają doświadczeniom takim jak trauma, szczęście, miłość czy strach. Stają się wtedy (na lepsze lub gorsze) trwałymi wspomnieniami. Sen jest ogniwem, które sprzyja i sprzyja ich powstawaniu. Zarówno cykle krótkofalowe, jak i te towarzyszące fazie REM reaktywują ślady pamięci hipokampa. Ten zestaw fal i ich częstotliwości decyduje o reaktywowaniu wspomnień, kodowaniu i utrwalaniu ich. To fascynujący proces.

Pozbawienie snu wpływa nie tylko na jakość naszej pamięci, ale także na podwyższenie negatywnych emocji walencyjnych. Dobry sen harmonizuje funkcje mózgu i utrwala wspomnienia neutralne i emocjonalne.

Konsolidacja pamięci zależy od nocnego odpoczynku

Wszystko to może rodzić pytanie, co by się stało, gdyby dana osoba została poddana długotrwałej deprywacji snu? Czy przestaną pamiętać te najbardziej intensywne i emocjonalne doświadczenia? Nie do końca. Co by się stało, to generalnie pogorszyłaby się ich pamięć i pojawiłyby się objawy depresyjne. Rzeczywiście, brak snu ma ogromny wpływ na mózg.

Interesujące byłoby lepsze zrozumienie możliwych powiązań między przewlekłymi zaburzeniami snu a zmianami w pamięci emocjonalnej w różnych stanach psychicznych. W rzeczywistości postęp w tym zakresie umożliwiłby nam opracowanie bardziej innowacyjnych i skutecznych interwencji. Dbanie, dbanie i promowanie dobrej higieny snu ma decydujące znaczenie dla naszego ogólnego zdrowia, w tym zdrowia psychicznego.

Nasze wspomnienia, zarówno te nieszczęśliwe, jak i te mniej miłe, składają się na to, kim jesteśmy. Rzeźbią nas i kształtują w ciągłym procesie, który nigdy się nie kończy. Ponadto dają nam możliwość kształtowania jaśniejszych i milszych doświadczeń, które mogłyby przeciwdziałać np. traumom z dzieciństwa.