Oreksyny i ich wpływ na sen i dietę
Oreksyny, zwane także hipokretynami, to dwa neuropeptydy obecne u większości kręgowców, które odkryto w trakcie badań w 1998 roku. Mówimy tu o dwóch różnych hormonach neuropeptydowych, które pochodzą ze wspólnego białka prekursorowego, zwanego prepooreksyną. Wyróżniono dwie podstawowe oreksyny:
- Oreksyna A lub hipokretyna 1: składa się z 33 aminokwasów i 2 mostków dwusiarczkowych.
- Oreksyna B lub hipokretyna 2: składa się z 28 aminokwasów.
Spełniają one, miedzy innymi, funkcję dostarczania odpowiedzi jelitowych do mózgu. Są wydzielane zarówno w podwzgórzu, jak i w neuronach i komórkach jelita, żołądka i trzustki. Dlatego mają duży wpływ na odżywianie, spożywanie pokarmu i kontrolę apetytu. działają bowiem na tak zwanej osi mózgowo-jelitowej.
Jednak zaobserwowano również, że oreksyny biorą udział w regulacji na przykład cyklu snu i czuwania, a nawet w regulacji procesu reprodukcyjnego. Zobaczymy to bardziej szczegółowo w tym artykule.
Jak działają oreksyny?
Opisano dwa specyficzne receptory oreksyny: OX1R i OX2R. Oba są receptorami sprzężonymi z białkiem G. Oreksyna A ma zdolność wiązania się z oboma receptorami, podczas gdy oreksyna B wiąże się głównie z receptorem OX2.
Chociaż neurony oreksynergiczne znajdują się w określonych obszarach podwzgórza, stwierdzono, że mają bardzo długie projekcje do całego mózgu. Na przykład do niektórych obszarów układu limbicznego lub siatkowego. Odgrywają zatem ważną rolę w różnych funkcjach emocjonalnych, motywacyjnych i dotyczących systemu nagrody.
Wpływ oreksyn na cykl snu i czuwania
Wpływ oreksyn na cykl snu i czuwania to jedna z głównych funkcji obserwowanych przy okazji odkrycia tych neuropeptydów. System oreksyna / hipokretyna jest bowiem bardzo aktywny podczas czuwania. Jednak zmniejszają one swoją aktywność podczas snu, szczególnie w fazie snu REM.
W rzeczywistości wykazano, że zespół narkolepsji jest związany z niedoborem tych hormonów lub ich receptorów. Dlatego właśnie w tym zaburzeniu sen ulega zdezorganizowaniu i rozdrobnieniu. Do tego stopnia, że nawet epizody snu REM pojawiają się podczas procesu budzenia.
Obecnie trwa wiele badań w tej dziedzinie, aby znaleźć skuteczne leki na tego typu zaburzenia snu. Na przykład Suvorexant jest hipnotycznym antagonistą receptora oreksyny sprzedawanym w niektórych krajach.
Wpływ na spożywanie pokarmów i apetyt
W odniesieniu do spożywania pokarmów i picia napojów, oreksyny mają zdolność zwiększania apetytu. W rzeczywistości wykazano, że układ oreksyna / hipokretyna jest ściśle związany z interakcją między mózgiem a układem trawiennym, czyli stanowi on oś mózg-jelita.
Jak powiedzieliśmy, oreksyny są nie tylko wydzielane na poziomie podwzgórza, ale także w jelitach i żołądku. Z tego powodu mają one szczególną zdolność na przykład do regulacji motoryki żołądka lub wydzielania hormonów trzustkowych.
Tak więc te hormony neuropeptydowe byłyby odpowiedzialne za dostarczanie impulsów jelitowych do mózgu w celu regulacji apetytu, szczególnie w krótkim okresie. Na przykład w czasie postu lub hipoglikemii poziom oreksyn w jelicie wzrastałby, by następnie przenosić informacje o niedoborze żywieniowym i zapotrzebowaniu pokarmowym do mózgu.
Jakie inne funkcje spełniają oreksyny?
Jak już powiedzieliśmy, oreksyny są szczególnie związane z emocjami i nastrojem. Wynikałoby to z połączenia tych neuronów z układem limbicznym. Widoczny jest także ich wpływ na pamięć i procesy uczenia się.
Ostatnio odkryto także wpływ oreksyn na oś podwzgórze-przysadka-gonada. W związku z tym te neuropeptydy spełniają również ważną rolę w regulacji procesu reprodukcyjnego. Niektóre funkcje, na które wpływają, to:
- Regulacja wydzielania hormonów płciowych.
- Owulacja
- Regulacja funkcji jąder i jajników.
- Regulacja zachowań seksualnych.
Jak widzieliśmy, oreksyny mają znaczny potencjał, jeśli chodzi o ich wpływ na wiele różnych funkcji organizmu. Dlatego konieczne jest kontynuowanie badań w tej dziedzinie, ponieważ mogą one być bardzo przydatne w leczeniu różnego rodzaju zaburzeń lub zmian.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Pascual-Leone, A. M. (2004). Eje cerebro-intestinal: orexinas. In Anales de la Real Academia Nacional de Farmacia (Vol. 70, No. 4).
- Salín-Pascual, R. J. (2016). Nuevas estrategias farmacológicas para el manejo del insomnio: Suvorexant, un antagonistas de los receptores a orexinas. Revista Mexicana de Neurociencia, 17(6), 97-105.
- Norma, G. T., Ulises, A. R., & Oscar, G. C. (2014). Las orexinas dos péptidos hipotalámicos: Su localización y acción en el eje hipotálamo-hipófisis-gónadas. Rev Mex Neuroci Noviembre-Diciembre, 15(6), 345-350.