Obrazy Jacksona Pollocka - dlaczego Twój mózg je lubi

Czy lubisz sztukę abstrakcyjną? Chociaż na początku możesz odczuwać pewien dyskomfort, oglądając prace artystów takich jak Jackson Pollock, prawdopodobnie zdziwisz się, gdy dowiesz się, że Twój mózg przetwarza te obrazy jako wyzwanie i coś, co próbuje zrozumieć za wszelką cenę.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 06 lutego, 2023

Jackson Pollock, Wassily Kandinski, Joan Miró, Paul Klee… Sztuka abstrakcyjna nie każdemu przypada do gustu. Okazuje się jednak, że istnieje wielu, którzy rozkoszują się tymi pozornie chaotycznymi dziełami. Płótna, w których dominują nieprecyzyjne linie, dziwne kształty, a gdzieniegdzie nawet plamy, niemożliwe do zinterpretowania perspektywy i żywe kolory, wprowadzają w umysłach pewnych osób pewien zamęt. Doskonałym tego przykładem są obrazy Jacksona Pollocka.

Jak słusznie zauważył reżyser filmowy, scenarzysta i artysta David Lynch: „Życie przesycone jest abstrakcją i możemy coś z niego zrozumieć jedynie dzięki intuicji”. Dlatego właśnie w sztuce każdy widzi coś innego. Stąd magia i niezwykłość sztuki jako narzędzia psychologicznego. Ponieważ, choć może Cię to zaskoczyć, Twój mózg jest doskonale wyposażony do tego, by podziwiać tego rodzaju ekspresje.

Większość z nas znajduje sporą przyjemność w docenianiu realistycznych obrazów z wyraźnie rozpoznawalnymi postaciami. Na przykład dzieła takie jak te oferowane przez Rembrandta czy Johannesa Vermeera. Jednak wraz z nadejściem impresjonizmu ludzie zostali wystawieni na nowe zjawisko, stymulujące pod względem artystycznym i neurologicznym. Doskonałym tego przykładem są obrazy Jacksona Pollocka.

Obecnie istnieje jednak nowa dyscyplina, która stara się zrozumieć, w jaki sposób mózg przetwarza sztukę impresjonistyczną i abstrakcyjną: neuroestetyka. Dane, które oferuje, są fascynujące.

Wierz lub nie, ale Twój mózg lubi obrazy Jacksona Pollocka

Jackson Pollock był abstrakcyjnym ekspresjonistą. Stworzył on blisko 400 obrazów i 500 rysunków. Jego sposób pracy był naprawdę wyjątkowy. Stosował technikę polegającą na rozpryskiwaniu farby na poziomo ułożone płótno. Jeśli spojrzysz na jedno z jego płócien, początkowo doświadczysz poczucia niezrozumienia i nieładu.

W rzeczywistości, kiedy Twój mózg jest wystawiony na działanie sztuki abstrakcyjnej, doświadcza on prawdziwej frustracji. Dzieje się tak dlatego, że Twoje obwody neuronowe są zaprogramowane do rozpoznawania regularności i wzorców. W związku z tym ogólnie rzecz biorąc mózg preferuje porządek i wszystko, co może łatwo przetworzyć oraz zidentyfikować. Jeśli jednak jesteś cierpliwy i poświęcisz trochę więcej czasu na podziwianie tego typu dzieł sztuki, zajdzie pewna zmiana. To, co się stanie, będzie bardzo interesujące.

Prawdę mówiąc, Twój mózg lubi obrazy Jacksona Pollocka bardziej, niż myślisz. Lubi je, ponieważ te abstrakcyjne formy zachęcają do refleksji, wysiłku poznawczego, analizy i angażowania wyobraźni. Co więcej, poza stworzeniem interpretacji tego, co widzisz, ważne są emocje, jakie to w Tobie budzi.

Sztuka abstrakcyjna uwalnia od rzeczywistości

W 2014 roku Uniwersytet w Jerozolimie (Izrael) przeprowadził interesujące badanie dotyczące sztuki abstrakcyjnej. Badacze podkreślili, że ta dziedzina artystyczna ma swoją zaletę. Uwalnia ona umysł od codzienności. W rzeczywistości jest to naprawdę stymulujący pomost do naszego wewnętrznego wszechświata, emocji i doznań.

Jak zauważył Jackson Pollock, akt malowania oznaczał dla niego możliwość zilustrowania własnych uczuć i ożywienia wspomnień. Akt stanięcia przed jego dziełem lub dziełem Kandinskiego, Tapiesa czy Miró wymaga niewielkiego wysiłku emocjonalnego i poznawczego. Zaprasza Cię do ucieczki od tego, co cię otacza oraz od szarej codzienności, aby przejść do innych, bardziej stymulujących wszechświatów.

Neuroestetyka, odnajdywanie porządku w nieprecyzyjności

Semir Zeki jest neurobiologiem z University College London (Wielka Brytania). Rozwinął on dyscyplinę naukową znaną jako neuroestetyka. Po wielu latach badania, w jaki sposób mózg przetwarza dzieła sztuki, doszedł on do niezwykle interesujących wniosków.

Odkrył, że oglądając prace impresjonistyczne i abstrakcyjne, mózg doświadcza ogromnej dozy stymulacji. Wydaje się, że te rozmyte, niedokładne i nieuporządkowane obrazy stymulują ciało migdałowate, obszar ściśle związany z naszymi emocjami. Pierwszą rzeczą, jaką czujemy, jest zakłopotanie, ale jest to ciekawy rodzaj zamętu, który stawia Twojemu mózgowi prawdziwe wyzwanie.

Dlatego wydaje się, że artyści XX wieku skupili się na nadaniu większej wagi liniom, kolorowi, kształtowi, teksturze i światłu, aby wytworzyć określone reakcje w umysłach odbiorców. To zaproszenie do wyjścia poza rzeczywistość i poza to, co oczywiste, oraz do przeniesienia się do innych, bardziej intymnych, pobudzających zmysły scenerii rodem z naszych snów.

Obrazy Jacksona Pollocka – sztuka abstrakcyjna a mózg

Może trudno Ci uwierzyć, że twój mózg lubi obrazy Jacksona Pollocka. W końcu, jak można podziwiać płótno, na którym tu i ówdzie dominują bezsensowne plamy i chaotyczne rozpryski farby? Na pierwszy rzut oka wszyscy wolimy łatwe do rozpoznania obrazy. Musimy jednak pamiętać, czego szukali artyści tacy jak Pollock, Franz Kline i Mark Rothko, kiedy tworzyli swoje dzieła sztuki.

Sztuka abstrakcyjna jest bardzo potrzebnym kluczem do podświadomości. To drzwi do naszych emocji, które pomagają nam oderwać się od szarej rzeczywistości. Wszyscy musimy rzucić wyzwanie swojemu umysłowi i skupić się na refleksji, pogłębianiu samoświadomości i kreatywnego myślenia.

Oglądanie tego typu obrazów stymuluje obszary głębszych warstw mózgu, które sprzyjają pobudzaniu wyobraźni, analizy i krytycznego rozumowania. Istnieje bowiem wiele wymiarów sztuki i nie każdy z nich wpasuje się w ustalony schemat. Pomyśl na przykład o dziełach takich jak Guernica Pabla Picassa. Znalazł on odmienny sposób wyrażenia horroru wojny – w sztuce. Nikt nie pozostaje niewzruszony po obejrzeniu tego dzieła sztuki. Na tym właśnie polega magia abstrakcji i ekspresjoni