Nowe odkrycie: cząsteczka odmładzająca starzejące się mózgi

Czy możesz sobie wyobrazić możliwość posiadania leku zdolnego do odmłodzenia mózgu? Oznaczałoby to koniec chorób neurodegeneracyjnych. Dzięki odkryciu nowej molekuły ten dzień się zbliża.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 07 października, 2022

Wkrótce wszyscy będziemy mogli dożyć ponad stu lat. Być może będziemy nawet mieć osady na innych planetach. Przyszłość nie będzie jednak szczególnie obiecująca, jeśli nie zdołamy wykorzenić chorób tak wyniszczających jak choroba Alzheimera. Przełomem w tej kwestii może być niedawno odkryta cząsteczka odmładzająca nasz mózg.

Jednym z celów nauki jest umożliwienie nam osiągnięcia zaawansowanego wieku w lepszych warunkach fizycznych i neurologicznych. Zbliżamy się do przyszłości, w której choroby neurodegeneracyjne nie będą już powodować już tak głębokich ubytków. Kilka amerykańskich uniwersytetów dokonało ostatnio rewolucyjnego odkrycia w tym zakresie.

Odkryto, że białko obecne w płynie mózgowo-rdzeniowym młodszych osób sprzyja produkcji oligodendrocytów. Oznacza to, że jest zdolne do „odmładzania” starzejącego się mózgu. Chociaż do tej pory odkrycie to potwierdzono tylko w przypadku zwierząt, nie minie dużo czasu, zanim zaczną się badania na ludziach.

Jest bardzo prawdopodobne, że w nadchodzących latach będziemy w stanie pomóc choremu mózgowi zregenerować się, aby dana osoba mogła odzyskać wspomnienia i życie, które wcześniej odeszły w neuronalne zapomnienie. Nie ma wątpliwości, że jest to niezwykły moment w historii.

Fgf17, cząsteczka odmładzająca starzejący się mózg

Neurobiolog z Uniwersytetu Stanforda, doktor Tony Wyss-Coray, poświęcił ponad dwie dekady badaniu, jak działają różne cząsteczki we krwi, a dokładniej w płynie mózgowo-rdzeniowym. Najwyraźniej istnieją różne substancje, które mogą przyspieszać lub spowalniać starzenie się mózgu.

Badanie przeprowadzone przez doktora Wyss-Coray i jego współpracowników zostało opublikowane w czasopiśmie Nature. Odkryli oni cząsteczkę, która odmładza starzejące się mózgi. Nazwano ją genem Fgf17. Wydaje się, że związek ten zwiększa aktywność neuronów, ich regenerację i przywracanie utraconych procesów poznawczych.

Musimy pamiętać, że obecnie nie ma skutecznej metody leczenia demencji ani jakiejkolwiek innej choroby neurodegeneracyjnej. Dlatego też od dawna stawiano sobie za cel znalezienie sposobu na spowolnienie degeneracji mózgu. Teraz wydaje się, że otwierają się przed nami inne perspektywy. Gdyby można było wytworzyć lek z tej cząsteczki, mózgi osób chorych mogłyby zostać zregenerowane.

Leczenie osób starszych płynem mózgowo -rdzeniowym

Można by pomyśleć, że teoria ta jest dość naciągana, a nawet nieprawdopodobna. Udowodniono jednak, że jeśli płyn mózgowo-rdzeniowy młodej osoby jest podawany starszemu pacjentowi, ten ostatni zmienia się wykładniczo. Zaczynają się u niego wytwarzać oligodendrocyty.

Oligodendrocyty to komórki tworzące osłonkę mielinową; są one niezbędne dla centralnego układu nerwowego. Jego główną funkcją jest wytwarzanie mieliny, czyli warstwy, która ułatwia impulsy elektryczne i prawidłową komunikację neuronów.  Choroby takie jak choroba Alzheimera wynikają właśnie z procesu demielinizacji.

Wyniki te były widoczne na poziomie laboratoryjnym i podczas badań na myszach. Starsze zwierzęta, którym podawano osocze młodych myszy, wykazywały mądrzejsze, szybsze i bardziej zwinne zachowanie. Kognitywnie funkcjonowały jak młodsze myszy.

Czy cząsteczka odmładzająca została już zastosowana u ludzi?

Odkrycia te częściowo zastosowano u ludzi. Do tej pory naukowcy pracowali z plazmą oddaną przez młode osoby. Osocze dodatkowo się wzbogaca i podaje pacjentom z chorobą Alzheimera. W tej chwili metoda ta znajduje się dopiero w fazie eksperymentalnej i chociaż u niektórych osób zaobserwowano poprawę, nie udało się jeszcze zatrzymać ani odwrócić choroby.

Testy z białkiem Fgf17, czyli cząsteczką odmładzającą starzejący się mózg, jeszcze się nie rozpoczęły. W tym przypadku celem byłoby zastąpienie wzbogaconego osocza płynem mózgowo-rdzeniowym. Jak wyjaśnił Tal Iram, jeden z badaczy, białka zostałoby dodatkowo odżywione, aby zregenerować chore mózgi.

Nadzieja na wyeliminowanie demencji

Naukowcy zdołali wyleczyć lub cofnąć chorobę Alzheimera u myszy niezliczoną ilość razy. Jednak między tymi stworzeniami a nami są miliony lat ewolucji, a niektóre metody, które działają na zwierzęta, nie mają wpływu na człowieka. Czy to oznacza, że odkryta cząsteczka odmładzająca może tak naprawdę nie działać? To możliwe, ale jest w niej też pewna nadzieja.

Naukowcy od lat pracują nad manipulacją plazmą, komórkami macierzystymi i białkami. Wierzą, że nie ma innego sposobu na wyleczenie demencji i chorób neurodegeneracyjnych. Dlatego też białko Fgf17 może być terapeutyczną nadzieją dla milionów osób cierpiących w przyszłości na chorobę Alzheimera. Być może będą oni w stanie odzyskać swoje wspomnienia, a co za tym idzie, swoje życie.