Nie patrz w górę: co by było, gdyby świat miał się skończyć jutro?

Ten film to satyryczne spojrzenie na wiele problemów współczesnego społeczeństwa.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Nie patrz w górę był dla wielu osób filmem lekceważącym, chaotycznym, a nawet nużącym. Krytycy w mediach społecznościowych sugerowali, że powinien nazywać się „Lepiej spojrzeć w drugą stronę”. Mimo to, choć wielu widzów zaczęło go oglądać, myśląc, że nawet nie dotrwają do końca, odkryli film, który w satyryczny sposób odzwierciedla polityczną, społeczną, technologiczną i dziennikarską rzeczywistość naszych czasów.

Ta produkcja Netflixa została wyreżyserowana przez Adama McKaya. Pomysł na film wpadł mu do głowy po rozmowie z dziennikarzem Davidem Sirota w 2018 roku.

W tym czasie opublikowano najnowszy raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Określił zniszczenia, jakie może spowodować spodziewany wzrost globalnego ocieplenia w nadchodzących latach. Zarówno Mckay, jak i Sirota ubolewali nad brakiem informacji w mediach o tym, co było (i jest) jednym z największych problemów na naszej planecie: zmianie klimatu.

„To tak, jakby asteroida miała zniszczyć naszą planetę i nikogo by to nie obchodziło” – zasugerował Sirota. Adam McKay od razu miał jasną i jednoznaczną wizję tego, jak będzie wyglądał jego kolejny film.

Nie patrz w górę: jak powiedzieć światu, że nadszedł jego koniec

Nie patrz w górę ma całą obsadę gwiazd – wręcz konstelację. W filmie zagrali Jennifer Lawrence, Leonardo DiCaprio, Meryl Streep, Jonah Hill, Cate Blanchet i Timothée Chalamet. To nie jest zwykły film katastroficzny, w którym Stany Zjednoczone i bohater w stylu Bruce’a Willisa ratują świat.

Przemysł filmowy zawsze lubił robić produkcje, które przedstawiają Ziemię jako zagrożoną planetę. To sposób na rozbudzenie patriotyzmu i pozostawienie widzom uczucia nadziei. Niemniej jednak tak nie jest. Celem tego filmu jest nic innego jak podniesienie naszej świadomości i odzwierciedlenie rzeczywistości, której wszyscy jesteśmy częścią.

Kometa, metafora zmian klimatycznych

Jennifer Lawrence i Leonardo DiCaprio grają astronomów, Kate Dibiasky i Randalla Mindy’ego. Właśnie odkryli oni, że za kilka miesięcy duża kometa zderzy się z Ziemią. Zagrożenie jest realne, a konsekwencje będą apokaliptyczne.

Jednak kiedy naukowcy spieszą się, aby złożyć raport rządowi USA, okazuje się, że administracja i pani prezydent (Meryl Streep) nie przywiązują wagi do tego wydarzenia. Postanawiają odwrócić wzrok.

W związku z taką postawą elity politycznej Kate i Randall decydują się na pójście do mediów, aby przekazać światu tę informację. Ich reakcja jest prawie taka sama. Świat telewizji i mediów społecznościowych nie przywiązuje wagi do zbliżającego się końca świata. Bardziej znaczące są romanse celebrytów.

Nie patrz w górę to zawoalowana alegoria, w której kometa symbolizuje kryzys klimatyczny, o którym nikt nie mówi ani nie chce widzieć. Ludzkość nie jest zainteresowana ratowaniem Ziemi, jak już odkryliśmy na ostatnim szczycie klimatycznym w Glasgow. Jesteśmy tym samym społeczeństwem. Tym, które po prostu zdecydowało się odwrócić wzrok.

Spolaryzowany świat i trudności w przekazywaniu wiadomości w dobie fake news

Film pokazuje wagę mediów społecznościowych i dezinformację dziennikarską, tak widoczną w dzisiejszym społeczeństwie. Fake newsy, memy, kwestionowanie głosów naukowców i potrzeba posiadania licznych obserwatorów zarysowują aż nazbyt znajomą rzeczywistość.

W tej urojonej grze autoparodii i tragedii jesteśmy świadkami kolejnych archetypów. Widzimy niepoważnych prezydentów i przywódców, spolaryzowane opinie, politykę informacyjno-rozrywkową, ruchy teorii spiskowych w stylu QAnon i gwiazdy muzyki mobilizujące młodych ludzi.

Potęga technicznych guru i fałszywych nadziei

Kluczową postacią filmu jest Peter Isherwell, miliarder w branży technologicznej. Jest subtelną mieszanką Steve’a Jobsa i Elona Muska. W końcu uświadomiliśmy sobie, że postać ta nabiera większego znaczenia niż nieskuteczna i niepoważna elita polityczna.

Ostatecznie zwycięża interes gospodarczy. Odkryto, że kometa kryje w sobie tony minerałów, które można eksploatować i które przyniosą wielkie korzyści. Kiedy w końcu ludzie zdecydują się stawić czoła globalnemu zagrożeniu, ich strategie się zmieniają… I zaczyna się machina katastrofy.

To spektakl odsłaniający samą istotę ludzkiego narcyzmu, naszej apatii i bezczynności. Przesłanie reżysera jest jasne, ale tragiczne. Nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z globalnymi kryzysami. Co więcej, najgorsze może dopiero nadejść, choć oczywiście mamy nadzieję, że tak się nie stanie.