Mózg synestetyczny - jak działa? Oto, co mówi nauka

„Mózg synestetyczny” działa inaczej. Słyszy dźwięki, gdy widzimy kolory lub czuje zapach, gdy ktoś nas pieści. Taki mózg reaguje na małe, bardzo specyficzne zmiany neurologiczne, ale jakże fascynujące. Analizujemy to w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Widzi kolory podczas słuchania muzyki. Delektuje się lodami i czuje pieszczotę na policzku. Dotyka płatka kwiatu i doświadcza słodkiego smaku w ustach… Wszystkie te doznania zmysłowe opisują neurologiczną zmianę, której doświadczają tysiące ludzi na całym świecie. Jak jednak wygląda mózg synestetyczny? Co właściwie wyjaśnia tę cechę?

Wiemy, że takie postacie jak Vincent Van Gogh, Vladimir Nabokov, Wassily Kandinsky czy Nikola Tesla wykazywały umiejętność doświadczania dwóch zmysłów jednocześnie. Prawda jest taka, że ​​przez długi czas uważano, że synestezja jest cechą umysłów ze skłonnością do fantazjowania.

Panował również pogląd, że nie ma naukowych podstaw, aby to wyjaśnić. Tymczasem dziś wiemy, że istnieje mózg synestetyczny.

Wraz z nadejściem nowego tysiąclecia neurologowie i psychologowie, a nawet genetycy zwrócili uwagę na tę neurologiczną wyjątkowość. To, co odkryli do dziś, jest co najmniej fascynujące. Zagłębiamy się w ten temat nieco bardziej.

Czym jest synestezja?

Zacznijmy od wyjaśnienia definicji synestezji. Jest to zjawisko percepcyjne zaaranżowane przez zaburzenie neurologiczne. Oznacza to, że kilka regionów czuciowych lub poznawczych aktywuje się automatycznie i mimowolnie w tym samym czasie w odpowiedzi na określone bodźce.

Oznacza to, że dźwięki mogą mieć kolor, że muzyka ma posmak, że litery kojarzą się z określonymi tonami itp.

Ponadto ważne jest, aby wziąć pod uwagę szereg szczegółów. Synestezja nie reaguje na doznanie halucynacyjne, jak podejrzewali psychiatrzy Bleuler i Lehmann w 1871 roku. Nie charakteryzuje żadnego zaburzenia psychicznego jak na przykład schizofrenii. Nie jest też wytworem wysoce pomysłowego umysłu.

Można powiedzieć, że pierwszym ważnym przełomem, który pozwolił nam zrozumieć synestezję jako zjawisko neurologiczne, było badanie przeprowadzone przez dr Paulesu z 1995 roku. W tym badaniu przeprowadzono różne testy diagnostyczne za pomocą pozytonowej tomografii emisyjnej w celu pomiaru odpowiedzi hemodynamicznych w synestetykach.

Odkryto coś, co wcześniej już podejrzewano: mózg synestetyczny działa inaczej…

Jaki jest mózg synestetyczny?

Szacuje się, że od 3 do 5% populacji ma jakiś rodzaj synestezji. Występuje również częściej u kobiet niż u mężczyzn. Z drugiej strony ciekawa jest świadomość, że wiele osób postrzega ją jako dar.

Postrzeganie świata poprzez wielokrotną integrację kilku zmysłów jednocześnie sprawia bowiem, że ​​rzeczywistość staje się bardziej intensywna. Świat wydaje się bardziej osobliwy i fascynujący jednocześnie.

Wspomnijmy również o innym szczególe. Bardzo często ludzie, którzy mają mózg synestetyczny są bardziej kreatywni. Mają także lepszą pamięć, ponieważ mają mózg z większą liczbą połączeń.

Badania przeprowadzone przez dr Gian Bheeli z Uniwersytetu w Zurychu i opublikowane w czasopiśmie Nature, wskazują również, że istnieje podstawa genetyczna. Na ogół jest ona również dziedziczna.

Dźwięki o słodkim smaku, muzyka eksplodująca kolorami, powierzchnia przywołująca obrazy… Jeśli zadamy sobie pytanie, jak wygląda mózg synestetyczny, dzisiaj nauka dała nam już kilka ciekawych odpowiedzi.

Zjawisko aktywacji krzyżowej

Jak dobrze wiemy, dzieci przechodzą przez okres rozwoju mózgu, który polega na przycinaniu neurologicznym. Oznacza to, że jest to proces, w którym połączenia synaptyczne między neuronami są eliminowane, aby ukształtować bardziej wyspecjalizowany mózg.

Do 12-13 lat często mamy o wiele więcej neuronów i synaps, niż jest to wymagane funkcjonalnie. Ten postępujący zanik jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mózgu.

Teraz wydaje się, że mózg synestetyczny nie kończy całkowicie tego przycinania neuronów. Powoduje to krzyżowanie się różnych obszarów. Zjawisko to objęły prace badawcze przeprowadzone na Uniwersytecie w Amsterdamie (Holandia).

Wyniki donoszą, że regiony związane z kolorem w korze potyliczno-skroniowej mogą nagle łączyć się z regionami motorycznymi. W ten sposób odkryto, że nawet niektóre ruchy mogą wywołać u człowieka tonację, czyli słyszenie dźwięku.

Hipoteza mediacji limbicznej

Jeśli zadajemy sobie pytanie, jaki działa mózg synestetyczny, musimy wziąć pod uwagę hipotezę o mediacji limbicznej. Po raz pierwszy postawili ją Richard Cytowic i Frank Wood w 1982 r. Wskazują a w niej, że synestezja ma być zaaranżowana przez układ limbiczny, a konkretnie przez hipokamp.

Zaobserwowano, że mózg synestetyczny ma w tym obszarze znacznie więcej włókien łącznych, które zaczynają się od samego układu limbicznego do kory nowej. Przekłada się to również na większą liczbę zjawisk percepcyjnych, wrażeń, wspomnień, a nawet emocji.

Jak działa mózg synestetyczny? Co ujawniają badania funkcjonalnego neuroobrazowania

Wraz z rozwojem technik diagnostycznych i neuroobrazowania mamy znacznie więcej informacji o tym, jak wygląda mózg synestetyczny. Dzięki wszystkim ochotnikom z synestezją, którzy zgłosili się do wykonania pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) i funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), wiemy, co następuje:

• Obszary kory wzrokowej wykazują większą aktywację.
• Występuje wyższa gęstość istoty szarej.
• Wysoka nadłączność od kory słuchowej do wyspy (ten ostatni obszar związany jest z emocjami i regulacją homeostazy organizmu).
• Większa łączność całego mózgu w porównaniu z niesynestetycznymi.

Podsumowując, dziś synestezja jest fascynującym zjawiskiem, które przyciąga zarówno neurologów, jak i psychologów. Oczekuje się, że w nadchodzących latach poznamy znacznie więcej szczegółów. Jednak najważniejsze jest to, że ci, którzy wykazują tę specyfikę, nie doświadczają jej w sposób problematyczny, ale zdają się cieszyć swoim darem.