Czy wyobrażasz sobie życie podczas wojny? Budzić się codziennie, wiedząc, że ten dzień może być ostatnim? Niestety, wielu ludzi nie musi sobie tego wyobrażać. Ci ludzie żyją codziennie w świecie owładniętym przez trudny konflikt zbrojny, który wydaje się nie mieć końca.
Często używamy sformułowania „trudny do rozwiązania”, aby opisać długotrwały konflikt zbrojny, który wydaje się nie mieć końca. Trwały charakter wojny wywiera silny wpływ na ludzi, którzy bezpośrednio go odczuwają, niezależnie od tego, czy pozostają w pozycji neutralnej czy są jedną z walczących stron.
Ludzie, którzy muszą żyć w świecie, w którym przez długie lata panuje konflikt zbrojny, rozwijają mechanizmy, które pozwalają im zmniejszyć wpływ wojny na ich życie. Problemem jest to, że mechanizmy te utrudniają osiągnięcie pokoju.
„Człowiek nie będzie mądry dopóki nie rozwiąże wszystkich konfliktów bronią umysłu, a nie fizyczną”.
-Werner Braun-
Co to jest trudny konflikt zbrojny?
Trudny do rozwiązania konflikt zbrojny posiada następujące cechy:
- Jest brutalny w swojej naturze. Przemoc może być fizyczna, strukturalna lub symboliczna.
- Trwa przez dłuższy czas.
- Jest centralny i totalny. Środki dożycia osób dotkniętych problemem jest źródłem stałej troski, a ich potrzeby są spełniane tylko wtedy, gdy pozwala na to konflikt.
- Odbiera bezpieczeństwo ludziom, którzy przebywają w strefie konfliktu.
- Jest postrzegany jako gra o sumie zerowej. Strony walczące nie spełniają wymogów swoich przeciwników.
„Aby uniknąć konfliktu, nie pozwól, aby Twój język poruszał się szybciej niż Twoje myśli”.
-Juan Carlos Flores Legorreta-
Czy teraz przychodzi Ci na myśl konflikt zbrojny posiadający te cechy? Oczywiście, że tak. Konflikty w Syrii i Iraku idealnie pasują do tej definicji, chociaż nie tylko one.
Jak konflikt zbrojny wpływa na ewolucję umysłu
U osób dotkniętych przez trudny konflikt zbrojny obserwuje się zmianę psychiki. Negatywne doświadczenia, z jakimi muszą się zmierzyć, powodują zmianę ich socjopsychologicznej struktury umysłowej. Struktura ta składa się z trzech połączonych ze sobą elementów:
- Pamięć zbiorowa: dotyczy przekonań związanych z historią konfliktu. Te przekonania opisują początek, postęp i najważniejsze wydarzenia, które miały miejsce podczas konfliktu. Jest to pamięć wybiórcza, która zawiera tylko zdarzenia przynoszące pewne skutki. Różne rodzaje pamięci zbiorowej to m.in. pamięć kulturowa, historyczna, autobiograficzna. Tego rodzaju pamięć jest szerzona przez wiadomości.
- Etos konfliktu: dotyczy wspólnych przekonań o cechach charakterystycznych społeczeństwa i znaczeniu tożsamości społecznej. To zorganizowany pogląd na świat, który pozwala członkom społeczeństwa zrozumieć kontekst konfliktu, w którym żyją i stanowi podstawę ich zachowań. Głównymi przekonaniami są uzasadnienia celów grupy, pozytywne wizerunki, wiktymizacja, delegitymizacja przeciwnika, patriotyzm i poczucie jedności.
- Kolektywna orientacja emocjonalna: tendencja do wyrażania szczególnych emocji. Najczęściej wyrażanymi emocjami są strach, gniew i nienawiść, chociaż pojawia się także upokorzenie, duma i nadzieja.
Konflikt zbrojny obserwowany z bezpiecznej strefy
Powyższej opisana struktura w jasny, holistyczny i wiele znaczący sposób wyjaśnia, dlaczego rozpoczął się konflikt, dlaczego jest utrzymywany i dlaczego nie można go rozwiązać. My, czyli osoby obserwujące konflikt zbrojny z bezpiecznych domów mamy inną strukturę społecznopsychologiczną.
„Twoja pozycja w konflikcie… często nie ogranicza się do podejmowanej decyzji, ale do jej konsekwencji”.
-Luis Gabriel Carrillo Navas-
Nasze poglądy na temat konfliktu będą inne niż opinie ludzi, którzy w nim żyją, ponieważ konsekwencje dla nas i dla tych osób są zupełnie inne.
Ważne jest zrozumienie tej struktury i pamiętanie o niej podczas oceniania opinii osób, które codziennie żyją w świecie pogrążonym w konflikcie. Ponadto należy zrozumieć, że konflikt zbrojny nie jest łatwy do rozwiązania, szczególnie dopóki te struktury nie ulegną zmianie.