Jak dezaktywować przycisk autodestrukcji?

Czy wiesz, jak sam siebie bojkotujesz? Wszyscy mamy przycisk, który po naciśnięciu, świadomie lub nieświadomie, aktywuje takie procesy, jak prokrastynacja, wewnętrzna krytyka, unikanie i powolna autodestrukcja. Co można z tym zrobić?
Jak dezaktywować przycisk autodestrukcji?
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 16 listopada, 2022

Nasz dzisiejszy artykuł zaczniemy od złej wiadomości: wszyscy praktykujemy samosabotaż. Mamy subtelną zdolność do bojkotowania siebie, udaremniania naszych celów i szkodzenia naszemu dobremu samopoczuciu. Trudno byłoby znaleźć kogoś, kto nigdy nie wpadł w pułapkę prokrastynacji i opóźnionych zadań, które powinien wykonać. Jak więc dezaktywować ten przycisk autodestrukcji?

Trudno byłoby także znaleźć osobę, która nigdy nie kwestionowała swojej wartości. Świat jest pełen mężczyzn i kobiet cierpiących na syndrom oszusta. Prowadzą oni wewnętrzny dialog, który krytykuje, poniża i umniejsza każdemu z ich osiągnięć. Właściwie wszyscy mamy własne przyciski samozniszczenia i od czasu do czasu je wciskamy.

Jednak problem polega nie tylko na posiadaniu tego mechanizmu, który jest tak szkodliwy dla nas samych. Prawdziwym wyzwaniem jest unikanie nadmiernego wciskania tego guzika. To dlatego, że problematycznym elementem wielu tego typu zachowań jest to, że niełatwo je kontrolować. Możesz zauważyć, że wielokrotnie naciskasz przycisk autodestrukcji, myśląc, że robiąc to, poczujesz ulgę. Niemniej jednak zmienia Cię w kogoś, kogo w ogóle nie lubisz.

Co możesz z tym zrobić?

Sabotujemy siebie, gdy nie lubimy tego, kim jesteśmy.

sfrustrowana kobieta
Niektórzy ludzie nie mogą przestać naciskać przycisków samozniszczenia.

Ranienie samego siebie

Przycisk autodestrukcji to potężna alchemia, którą nieświadomie kształtujesz. Niektórzy praktykują to jako mechanizm ucieczki i katharsis. Są to na przykład osoby, które używają jedzenia jako zasobu, za pomocą którego mogą wyciszyć ciężar swoich niewygodnych emocji. Inni używają alkoholu, społecznie akceptowanej substancji łagodzącej lęk i/lub smutek.

Są też niewygodne i nieprzyjemne zachowania, które często przejmują nad nami kontrolę. To na przykład utrata panowania nad sobą, podejmowanie decyzji bez zastanowienia, unikanie odpowiedzialności i inne. Głos Twojego sumienia pyta Cię, dlaczego to robisz i dlaczego dokonujesz działań, które zawsze zwiększają Twoje poczucie winy. Harvard Medical School (USA) przeprowadził badanie, które wykazało, że powodem, dla którego niektórzy nadmiernie naciskają przycisk autodestrukcji, jest ich dzieciństwo. Naukowcy twierdzą, że problemy z przywiązaniem do opiekunów i wczesna trauma prowadzą ludzi do tych zderegulowanych zachowań.

Brak poczucia bezpieczeństwa lub emocjonalnej walidacji, a w konsekwencji złość na to, czego doświadczyliśmy we wczesnych latach, prowokuje do działań samosabotażu.

Codziennie dokonujemy autodestrukcji za pomocą naszych ograniczających przekonań.

Sposoby karania siebie

Zaniedbujący rodzice, rodziny, które nie wspierają wartości, marzeń i potrzeb swoich dzieci, doświadczenia bycia ofiarą znęcania się w szkole, niska samoocena, posiadanie wysokich wymagać wobec siebie. Istnieje wiele zmiennych, które budują i aktywują zachowania autodestrukcyjne. Jak wspomnieliśmy wcześniej, wszyscy byliśmy kiedyś w takiej sytuacji. Nawet jeśli zdarzało się to tylko sporadycznie.

Jednak poza pochodzeniem takich zachowań interesuje nas sposób, w jaki sami sobie wyrządzamy krzywdę. Niektóre praktyki są subtelne, a inne poważniejsze, ale wszystkie podważają Twoje samopoczucie psychiczne, jeśli są ciągłe. Oto kilka przykładów:

  • Samokrytyka
  • Ograniczające przekonania, takie jak mówienie sobie, że nigdy do niczego nie dojdziesz, że jesteś nieprzyjemny, niedoskonały, omylny.
  • Prokrastynacja. Odkładanie zadań sprawia, że czujesz się gorzej i wzmacniasz poczucie winy.
  • Złe zarządzanie emocjami. Zaniechanie zajmowania się niewygodnymi lub negatywnymi emocjami ma poważne konsekwencje. Niekiedy prowadzi to do zachowań takich jak uzależnienia czy zaburzenia odżywiania.
  • Nadmierny perfekcjonizm i samozachwianie.
  • Impulsywne działania.
  • Unikanie w dowolnej formie.

Nasza kultura jest winna skłonności do samosabotażu, który jest tak powszechny wśród ludzi. Sprawia, że wierzymy, że nie jesteśmy wystarczająco doskonali, by być podziwiani lub postrzegani jako wartościowi.

człowiek naciskający „przycisk” samozniszczenia
Potrzebujemy dużych dawek miłości własnej, aby powstrzymać autodestrukcję.

Jak przestać naciskać przycisk autodestrukcji?

Problem z nadmiernym naciskaniem przycisku samozniszczenia polega na tym, że przez takie zachowanie jeszcze bardziej gardzisz sobą. To jak błędne koło, z którego nie wiesz, jak się wydostać. Twoje uczucie dyskomfortu prowadzi Cię do sabotażu i w końcu nienawidzisz siebie za tego typu działanie. Ta rzeczywistość byłaby ironiczna, gdyby nie prowadziła do wyraźnego pogorszenia Twojego zdrowia psychicznego.

Co więc możesz zrobić w takich okolicznościach? Oto kilka rad.

Sabotujesz się, bo nie lubisz samego siebie

Jeśli doceniasz, szanujesz i cenisz siebie, nie sprzeciwiasz się sobie. Nie próbujesz zrobić sobie krzywdy. Dlatego zastanów się, co robisz i jakie są tego konsekwencje. Przekieruj swoje myśli, aby dostosować swoje zachowania dla własnej korzyści. Pierwszą strategią, którą musisz zastosować w praktyce, aby dezaktywować przycisk autodestrukcji, jest aktywacja miłości do samego siebie.

Kochać siebie oznacza szanować siebie. Oznacza to rozwijanie lepszej samooceny, silniejszego poczucia własnej skuteczności i bardziej pozytywnej wizji siebie. To antidotum na niszczenie samego siebie. Potrzeba jednak czasu.

Samoświadomość kluczem do Twojego wnętrza

Samoświadomość pozwala zrozumieć, jaki jesteś, czego potrzebujesz i co dzieje się w Tobie. Ta kompetencja łączy się bezpośrednio z Twoimi emocjami. Tylko ci, którzy potrafią rozpoznać źródło swoich uczuć i odpowiednio zarządzać tym, co ich zatrzymuje, mogą wyłączyć ten szkodliwy głos, który odbiera im tak wiele mocy.

Powiedz “nie” porównaniom społecznym

Żyjemy w społeczeństwie, w którym często ze sobą rywalizujemy. W konsekwencji masz tendencję do zazdrości tego, co mają inni i oceniania tego, czego nie masz i tego, co robią inni. Porównania społeczne niszczą jednak Twoją samoocenę, sprawiają, że czujesz się pokrzywdzony i zniekształcają Twój obraz siebie. Unikaj tego. Będziesz znacznie szczęśliwszy.

Powiedz “tak” szukaniu własnych podstawowych znaczeń

Kiedy dokonujesz samozniszczenia, często robisz to, ponieważ brakuje Ci bezpiecznego miejsca do cumowania. Nic nie daje nadziei ani jasnego celu. Z tego powodu musisz wyjaśnić, co nadaje Ci znaczenie i co jest dla Ciebie ważne.

Gdy tylko zwizualizujesz sobie wymiar, który Cię definiuje, motywuje i przeformułowuje Twoje cele, przestaniesz dokonywać samosabotażu. Nie będziesz już musiał naciskać przycisku samozniszczenia.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Dubo ED, Zanarini MC, Lewis RE, Williams AA. Childhood antecedents of self-destructiveness in borderline personality disorder. Can J Psychiatry. 1997 Feb;42(1):63-9. doi: 10.1177/070674379704200110. PMID: 9040926.
  • van der Kolk BA, Perry JC, Herman JL. Childhood origins of self-destructive behavior. Am J Psychiatry. 1991 Dec;148(12):1665-71. doi: 10.1176/ajp.148.12.1665. PMID: 1957928.
  • Tsirigotis K. Indirect Self-Destructiveness and Emotional Intelligence. Psychiatr Q. 2016 Jun;87(2):253-63. doi: 10.1007/s11126-015-9387-x. PMID: 26164838; PMCID: PMC4839034.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.