Homunkulus Penfielda - reprezentuje nasz mózg w ludzkiej postaci

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Lorena Vara González.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Nasz mózg jest dość niezwykły. Badamy go od lat i nie odkryliśmy jeszcze wszystkich jego możliwości. Jest jak wszechświat – nieskończony i pełen niespodzianek. Może dlatego, gdy odkrywane są nowe funkcje lub obszary mózgu, staramy się upraszczać wyniki. Tak stało się również, jeśli chodzi o Homunkulus Penfielda – czyli człowieczka w Twojej głowie.

Homunkulus Penfielda po raz pierwszy został opisany przez doktora Wildera Penfielda między 1940 a 1950 rokiem. Ten kanadyjski neurochirurg próbował wyjaśnić i leczyć choroby neurologiczne, takie jak epilepsja. Podczas pracy, ponieważ mózg nie odczuwa bólu, stosował on wstrząsy elektryczne na różnych obszarach mózgu pacjenta. Następnie pytał swoich pacjentów, którzy byli świadomi tego co się z nimi dzieje, co czują.

Poprzez zastosowanie wstrząsów odkrył mały obszar mózgu, w którym powstała mapa sensoryczna naszego ciała. Ta mapa odzwierciedla wrażliwość każdej części naszej anatomii. Postanowił przedstawić ten obszar tak, jakby był ludzką formą, dając początek zjawisku znanemu jako Homunkulus Penfielda.

To, co czyni to przedstawienie wyjątkowym, to to, że pokazuje ono, iż mamy obszary w naszym ciele, które są bardziej wrażliwe na stymulację niż inne. To przyczynia się do powstania zdeformowanego, nieproporcjonalnego człowieka. Najbardziej wrażliwe obszary są większe niż te, które są mniej wrażliwe. Ale to nie wszystko. Wkrótce odkryto, że w naszej głowie żyje nie tylko jeden człowieczek, ale dwa. Jeden czuciowy a drugi motoryczny – oba bardzo różne, ale ze wspólnymi punktami.

Homunkulus Penfielda – charakterystyka i funkcje

Teraz wiemy, że istnieją dwa homunkulusy Penfielda, jeden sensoryczny i jeden motoryczny, więc spróbujmy się dowiedzieć o nich czegoś więcej.

Kora motoryczna mózgu lub homunkulus motoryczny

Kora motoryczna mózgu lub homunkulus motoryczny znajduje się tuż obok sensorycznego homunkulusa. Możemy go znaleźć dokładnie w centralnym rowku kory czołowej. Ten obszar jest najważniejszy dla fizycznego funkcjonowania naszego ciała.

We współpracy z innymi obszarami, takimi jak dodatkowa kora motoryczna oraz biorąc pod uwagę dane wejściowe uzyskane ze wzgórza, motoryczny homunkulus rozwija i wykonuje ruchy fizyczne, które wytwarza nasze ciało. Dlatego jego wygląd różni się nieznacznie od sensorycznego homunkulusa. Jego usta, oczy, a zwłaszcza dłonie są ogromne, ze względu na większą wyjątkowość położenia receptorów i nerwów ruchowych.

Ciekawym aspektem tego obszaru jest to, że u każdej istoty ludzkiej rozwija się inaczej. Oznacza to, że szybkość jego rozwoju jest wyjątkowa i osobista. Zależy to od tego, które części ciała są używane najczęściej i czy będą miały lepsze umiejętności motoryczne lub treningowe.

Homunkulus sensoryczny lub pierwotna kora somestetyczna

Sensoryczny homunkulus reprezentuje pierwotną korę somestetyczną (nacisk pod wpływem dotyku lub wrażliwość na ból w naszym ciele). Znajduje się w płacie ciemieniowym, dokładnie tam, gdzie łączy się on z płatem czołowym. Aby wyjaśnić to w inny sposób, sensoryczny homunkulus zawiera obszary 1, 2 i 3 Broadmana.

W tym obszarze nasz zarys ciała jest reprezentowany odwrotnie, ponieważ jest odwrócony. Oznacza to, że reprezentacja prawej ręki naszego ciała jest przedstawiona po lewej stronie tego obszaru mózgu, a lewa w prawej części.

Należy zauważyć, że obszar czuciowy otrzymuje większość informacji płynących z naszego ciała poprzez wzgórze. Wzgórze to obszar, który integruje różne zmysłowe źródła naszego mózgu, sprawiając, że postrzegamy nasz świat w zintegrowany, nie rozdzielony sposób, w zależności od tego, jaki zmysł go w danym momencie postrzega.

Co więcej, sensoryczny homunkulus odpowiada za naszą własną percepcję, innymi słowy, stan naszego wewnętrznego ciała. Informuje nas o naszej postawie i stanie naszych narządów oraz mięśni. Oraz, choć może się to wydawać nieco dziwne, o tym, jak wyglądamy od środka.

Wszystko to ma zasadnicze znaczenie dla naszego dobrego samopoczucia emocjonalnego. To dlatego nasze wargi i kończyny są bardziej wrażliwe. Pocałunki, pieszczoty i uściski są bardzo ważne dla całego wszechświata emocji, jakie odczuwamy.

Fantomowa kończyna, główna choroba Homunkulusa Penfielda

Jeśli Homunkulus Penfielda zostanie w jakikolwiek sposób dotknięty, na poziomie sensorycznym lub motorycznym, może prowadzić do dziwnej choroby: fantomowej kończyny. Mózg, który cierpi z powodu tej choroby odbiera te same odczucia, co amputowana kończyna.

Pochodną fantomowej kończyny jest ból fantomowy. W przypadku bólu fantomowego, obszar zmysłowy, który reprezentuje część amputowanego ciała, wysyła nam odczucia bólu z naszego mózgu. Oznacza to, że nawet jeśli kończyna zostanie amputowana, z powodu aktywności neuronów czuciowego homunkulusa, nie przestaniemy jej czuć.

Jak widać, odkrycie napędzane ciekawością dzięki użyciu elektrycznej stymulacji mózgu otworzyło nam drogę do całego wszechświata możliwości. Dzięki temu zdaliśmy sobie sprawę ze znaczenia każdego dotyku na naszej skórze, w naszym mózgu i tego, co ważne dla naszego rozwoju emocjonalnego.