Strach przed porażką blokuje nas i uniemożliwia nam pokazanie całego naszego potencjału. Jak mawiał Salvador Dalí, powinniśmy pozbyć się dążenia do doskonałości, gdyż jest ona nieosiągalna. Jednak nasz mózg wciąż fiksuje się na perfekcjonizmie.
W historii kina nie było większego perfekcjonisty od reżysera Davida Leana, który miał prawdziwą obsesję na punkcie detali. Dzięki niemu powstały takie produkcje jak Most na rzece Kwai czy Doktor Żywago. Jego obsesyjne planowanie było tak wyczerpujące, że ekipa filmowa nie mogła go znieść.
Chciał na przykład, by w jednej ze scen w filmie Doktor Żywago pojawiła się ośnieżona łąka pełna maków. Było to prawie nierealne, więc próby spełnienia tego życzenia doprowadziły do opóźnień w kręceniu. Jego biografowie podkreślają, że perfekcjonizm prowadził u niego do frustracji i depresji oraz męczył współpracowników.
Jak mawiała amerykańska pisarka Pearl S. Buck, dążenie do perfekcji czyni nas nieznośnymi. Do tego dochodzi wyczerpanie emocjonalne i psychiczne.
“Perfekcja to śmierć, niedoskonałość to sztuka”.
-Manuel Vicent-
Dlaczego tak bardzo boimy się porażek?
Nauka podaje, że młodzi ludzie są większymi perfekcjonistami. Badanie przeprowadzone na uniwersytecie w Ontario (Kanada) pokazuje, że perfekcjonizm przybiera na sile od lat 90. XX wieku. Millenialsi mają z nim o wiele większy kłopot niż poprzednie pokolenia.
Prowadzi to do zwiększonego poziomu stresu, niepokoju i skłonności do depresji oraz zaburzeń kompulsywnych. Blokujący strach przed porażką to jeden z aspektów tej problematyki.
Perfekcjonizm i strach przed porażką
Paraliżujący strach przed porażką sprawia, że nie jesteśmy w stanie spełniać oczekiwań. Gdy zostajemy zaangażowani w projekt, zadanie czy pracę nad nowatorską koncepcją, chcemy dać z siebie wszystko.
Jednak stres często blokuje nas, a gdy niepokój ogarnie nasz umysł, kreatywność usycha. Nasze uniwersum psychologiczne nie funkcjonuje w stanie nadmiernej emocjonalności. Strach przed porażką nas blokuje i uniemożliwia kiełkowanie pomysłów.
Skąd bierze się perfekcjonizm?
Za strachem przed porażką stoi lęk przed zawiedzeniem oczekiwań. Dlaczego więc go karmimy? Dlaczego zamiast cieszyć się procesem i postępami, wpadamy w sieci strachu?
Jest kilka hipotez związanych z tym stanem rzeczy:
- Dążenie do perfekcji jest w dużej mierze determinowane przed wychowanie. Wielu rodziców pielęgnuje w dzieciach potrzebę bycia najlepszymi. Prowadzi to do nadmiernych wymagań wobec siebie samego.
- Co więcej, dochodzi do tego brak zaufania do siebie samego i przeciążenie zadaniami. Czasami z tym przesadzamy i poddajemy się zbyt dużej presji. Gdy dochodzi do tego perfekcjonizm, niepokój nas blokuje.
- Innym czynnikiem jest atmosfera w pracy czy w organizacjach. Przytłoczenie nadmiarem danych i analiz przed podjęciem decyzji o odpowiedniej strategii może doprowadzić do blokady.
Jak radzić sobie, gdy ogarnia nas strach przed porażką?
Zablokowani, zestresowani i przestraszeni, a nawet wyczerpani nie jesteśmy w stanie pokazać naszego potencjału, choćby był on ogromny. Kompetencje i wiedza zostają przyćmione mgłą strachu i niepokoju.
Jak opanować strach przed porażką: 3 strategie
Pierwsza strategia jest prosta: zrelaksować się i poszerzyć spektrum uwagi. Perfekcjoniści często przesadzają z koncentracją na detalach i tracą perspektywę.
Z dystansu widać jednak więcej. Czasami lepiej pozwolić głowie odpocząć. Odłączenie się i zresetowanie to klucz.
Innym podstawowym zasobem jest zaufanie do samego siebie. Wymagania i oczekiwania sprawiają, że nie cieszą nas postępy. Ambicja ma oczywiście swoje plusy, ale nie powinna ona obniżać naszej samooceny. Traktowanie siebie przyjaźnie i zaufanie do własnych umiejętności ma duże znaczenie.
Co więcej, warto wyzbyć się negatywnych myśli. Obsesyjne, negatywne koncepcje sprawiają, że umysł kręci się w kółko bez sensu. Unikajmy lepiej takiego błędnego koła – jest ono wyczerpujące. Starajmy się ograniczyć działanie perfekcjonizmu. Zagraża on bowiem postępom i dobremu samopoczuciu.
Bibliografia
Wszystkie cytowane źródła zostały dokładnie sprawdzone przez nasz zespół, aby zapewnić ich jakość, wiarygodność, trafność i ważność. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i posiadającą dokładność naukową lub akademicką.
- Curran, T., & Hill, A. P. (2019). Perfectionism is increasing over time: A meta-analysis of birth cohort differences from 1989 to 2016. Psychological Bulletin, 145(4), 410–429. https://doi.org/10.1037/bul0000138